Samenvatting van de literatuur voor het eerste deeltentamen van het blok 'Flexicurity' op de Hogeschool van Amsterdam, het vak Kennis HRM uit het tweede jaar.
Week 1 Introductie Flexicurity en arbeidsmarktontwikkelingen
Regels rond arbeid, 5.1 t/m 5.11
5.1 De betekenis van arbeid
Arbeid ordent de samenleving (arbeidsbestel). De arbeid die wordt verricht, is een indicator
voor de plaats en status die men in de samenleving inneemt.
Verbinding mens en arbeid/arbeidsmarkt:
- Materiële noodzaak (levensonderhoud)
- Behoort te arbeiden, sociale normen (arbeidsethos)
- Zingevende activiteit
Arbeidsverdeling Beroepen/functies
↓
Bedrijven
Bedrijfstakken
Regio’s
Wordt door factoren en criteriums bepaald: de arbeidsmarkt.
Functies van de arbeidsmarkt:
1. Coördinatiefunctie
Afstemming tussen de beschikbare en de benodigde arbeid.
a. Allocatiefunctie
Afstemming in arbeidsbekwaamheden en arbeidstaken.
Efficiënte productie.
b. Verdelingsfunctie
Opbrengsten van arbeid: inkomen, functieniveau, baanperspectieven,
werkzekerheid, aanzien, enz.
Prijsvorming.
Zonder productie geen verdeling; beloning komt overeen met productiviteit = niet altijd het
geval!
5.2 De ontwikkeling van de arbeidsmarkt
Belangrijkste krachten naar huidige arbeidsmarkt:
- Industrialisatie
- Sociaaleconomische structuur (kapitalisme)
,Het ontstaan van de arbeidsmarkt; het pre-industriële tijdperk
Arbeid die men verricht wordt bepaald door een aantal factoren gedurende veel eeuwen
lang:
1. Geslacht
2. Leeftijd
3. Arbeidstraditie in de familie
4. Sociale positie (stand)
Traditionele factoren
Opkomst vrije steden
- Tweedeling tussen het platteland en ambachtelijke en handeldrijvende steden.
- Geld zorgde voor een grotere en snellere goederenstroom.
- Er ontstonden gilden die regels hadden rondom arbeid voor in de steden.
Steden groeiden, beperkingen gilden waren zichtbaar:
Stadsbewoners waren van toetreding uitgesloten.
Economische regelementen hinderen goederenstromen.
De macht van gilden verminderd, eerste vorm van industriële organisatie ontstaat
(manufactuur).
Manufactuur:
- Arbeid werd in deeltaken verdeeld.
- Loonarbeid neemt toe.
Karl Marx: • Arbeider meer politiek/juridisch vrij
• Vrij van productiemiddelen, afhankelijk van het eigendom van
anderen
Begin van de industrialisatie; de betekenis van concurrentie (marktprincipe) groeit.
Periode tussen traditionele regels en regels van de industriële samenleving economische
arbeidsmarkt: arbeid is een goed, prijs (loon) en hoeveelheid (werk) wordt per dag bepaald.
Arbeiders zijn verwisselbaar
MAAR
↓
Productie nam toe, meer divers van aard er ontstaan complexere taken meer
vraag naar specifieke werknemerskwaliteiten.
↓
- Organisatie van werknemers + marktprincipe
- Nieuwe regels rondom arbeid
Arbeidsmarkt meer institutioneel van karakter
De tegenwoordige arbeidsmarkt
Tegenwoordige participatie aan arbeid:
- Marktwerking
- Invloed van persoonskenmerken
- Institutionele factoren (regelgeving)
Concurrentie vindt plaats binnen een institutioneel kader.
,Regels en structuren worden ontwikkeld op grond van opvattingen over de gewenste
inrichting van de samenleving.
Ongewenste effecten van een vrije ruil van arbeid wordt door de overheid tegen gegaan via
wetgeving.
Verdelingsfunctie van de arbeidsmarkt:
- Stabiele lonen
- Relatief vaste loonverhoudingen
- Werkzekerheid
Internationalisering en beleid (allocatiefunctie):
Beleid dat achterstanden en onevenwichtigheden kan verminderen.
Beleid dat de concurrentie tussen bedrijven of tussen werknemers kan
verhogen/verminderen.
Arbeidsmarkt is geen economische markt (aanbod en vraag komen niet tot een prijs). Je hebt
de loonmarkt en de werkgelegenheids- of allocatiemarkt. Loonniveau wordt buiten de
organisatie bepaald, de concrete arbeid juist op bedrijfsniveau. Wederzijdse
onafhankelijkheid is relatief.
5.3 Theoretische benaderingen
3 benaderingen van de arbeidsmarkt:
1. Neoklassieke benadering
2. Institutionele benadering
3. Conflict theoretische benadering
Brug: efficiëntielonentheorie
Neoklassieke benadering:
- Vraagzijde: bedrijven (productiviteit, loonkosten)
- Aanbodzijde: werknemers (loon, vrije tijd)
“Arbeid is homogeen”
Doel beide partijen: een zo hoog mogelijke winst of nut. Handelen beiden rationeel (voor- en
nadelen).
Evenwicht vraag en aanbod & evenwichtsprijs (loon).
Kritieken (theorieën):
- Human Capital-theorie
o Arbeid is gedifferentieerd door opleiding, scholing en arbeidstraining.
o Arbeidsmarkt is verdeeld in submarkten die veranderen door
scholingsinspanningen.
o Zoektheorie: niet iedereen beschikt over de juiste kennis van de markt.
, - Theorie van de impliciete contracten/transactiekostentheorie
o Onzekerheden worden voor werknemers afgeschermd, ook als dit een lager
loon betekent.
o Werknemers zijn niet altijd op zoek naar een hoger loon.
- Onevenwichtigheidstheorie
o Discrepanties tussen de koopkracht en de capaciteit.
o Er zijn meerdere arbeidsmarkten met afwijkingen van evenwicht(sprijzen).
Institutionele benadering:
Betekenis van normen, regels en structuren voor het functioneren van de arbeidsmarkt staan
centraal.
Loonmarkt
Werkgelegenheidsmarkt
Segmentatietheorieën:
Arbeidsmarkt is verdeeld in 2 delen –
1. Heterogeen, verdeeld in subgroepen, regels beschermen werknemers (goede
arbeidsvoorwaarden).
2. Homogeen, concurrerend, minder beschermde werknemers (loonconcurrentie).
Theorie van de efficiëntielonen:
= efficiency wage theory
Werkgevers betalen lonen boven de (evenwichtige) marktprijs.
Hoger loon = gunstig effect verhouding WG & WN.
Gevolg: hogere productiviteit.
Principaal-agenttheorie
Ongelijkheid in informatie tussen WG & WN.
↓
Nadelen worden opgevangen door agency theory: door beloningsstructuur voelen
werknemers meer motivatie of verantwoordelijkheid.
5.4 Processen op de arbeidsmarkt
- Bedoelde processen
- Onbedoelde processen
Bedoeld: Corrigerend/sturend
Overheidsmaatregelen/strategieën
Onbedoeld: Gevolg externe oorzaken
Een bewuste actie kan ook onbedoelde gevolgen hebben!
De arbeidsmarkt is een speelveld van bedoelde en onbedoelde, individuele en collectieve
handelingen en processen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper engelc. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.