Neerwaartse vergelijking: de aantrekkelijkheid van criminele verhalen berust op het aangename
gevoel dat men er zelf beter aan toe is dan het slachtoffer.
De Franse socioloog Emile Durkheim stelt dat criminaliteit juist door het oproepen van negatieve
emoties een positieve sociale functie vervult:
1. Door gevoelens van morele verontwaardiging te delen met anderen, bevestigen de leden
van een gemeenschap zichzelf en elkaar in hun normbesef en wordt men bewust van de
normatieve grenzen.
2. Door de dader te veroordelen, bevestigen de groepsleden hun collectieve besef van morele
superioriteit.
3. Het vergroot de samenhorigheid.
De berechting wordt gedaan door onafhankelijke professionele rechters. Criminologen leveren
hieraan een bijdrage door informatie ter beschikking te stellen over:
̵̵ De achtergronden van crimineel gedrag.
̵̵ De effecten van crimineel gedrag op slachtoffers.
̵̵ De betekenis van straffen voor daders, slachtoffers en de maatschappij.
1.2. Wat is criminologie?
Wat iscriminaliteit?:
Alles wat is strafbaar gesteld in het Wetboek van Strafrecht? (juridische definitie)
Allerlei vormen van gedrag die als sociaal schadelijk gedrag gedefinieerd of ervaren worden
Gedrag dat als zodanig door mensen als afwijkend van de norm wordt gedefinieerd
Sprake van criminalisering en decriminalisering.
̵̵ Criminalisering: het invoeren van nieuwe wettelijke bepalingen waarop strafsancties zijn
gesteld.
̵̵ Decriminalisering: het schrappen van bepaalde strafbepalingen.
Veiligheidsparadox
Wat is criminologie
1. Een wetenschap die
2. Betrouwbare en precieze kennis wil leveren over
3. Criminaliteit
4. Over mensen die misdaden plegen en over
5. Hoe daarop gereageerd kan worden
6. Houd zich bezig met ‘allerlei sociaal schadelijk gedrag’
1.3. De geschiedenis van de criminologie
Hoofdstromingen binnen de criminologie
1. Italiaanse antropologieschool
̵̵ Cesare Lombroso
̵̵ Een van de eerste criminologische wetenschappelijke onderzoeken
̵̵ Atavistische visie: criminelen zijn achtergebleven in hun natuurlijke/ geestelijke
ontwikkeling.
Hij had een lijstje opgesteld aan welke uiterlijke kenmerken criminelen voldoen:
• Afwijkende omvang en vorm hoofd
• Asymmetrisch gezicht
• Grote kaakbeenderen
• Opgezwollen, volle lippen
• Grote neusgaten
• Hoog voorhoofd
• Veel haar en dunne baard
Dieven: beweeglijke handen, platte neus
Moordenaars: koude blik in ogen, altijd grote neus, grote jukbeenderen
, 2. Franse Milieuschool
̵̵ Alexandre Lacassagne
̵̵ Maatschappelijke oorzaken
̵̵ Elke maatschappij heeft de criminaliteit die zij verdient
̵̵ Verband tussen de sociale omgeving en criminaliteit
Economische crisis geen banen en minder banen criminaliteit stijgt
Goeie maatschappij met genoeg banen criminaliteit daalt.
3. Klassieke school:
̵̵ Afwegingen maken gepakt worden of niet gepakt worden.
̵̵ Zij zagen de mens als een homo economicus: een op grond van vrije wilsbeschikking
handelende mens die voor- en nadelen van gedragsalternatieven afweegt. Dit is een
voluntaristisch mensbeeld.
̵̵ Cesare Beccaria stelde dat criminaliteit een overtreding was van het vrijwillig door
iedereen getekende maatschappelijk contract die de staat rechtsmacht gaf.
̵̵ Het legaliteitsbeginsel, het gelijkheidsbeginsel en het proportionaliteitsbeginsel zijn uit deze
stroming voortgekomen.
4. Positivistische school
̵̵ Deze stroming leidde zich door de natuurwetenschappen en probeerde op basis van
observatie, meten en inductie de oorzaken van misdaad vast te stellen.
̵̵ Dit leidde tot een deterministisch mensbeeld = dat inhield dat de vrijheid van het menselijk
handelen sterk wordt bepaald door de mogelijkheden en omstandigheden.
̵̵ Positivisten crimineel gedrag werd bepaald door factoren waar de mens weinig invloed op
had.
Mensbeeld:
Determinisme
̵̵ Biologisch of sociaal-economisch. Je kan er zelf niks aan doen, je krijgt veel vanuit je
omgeving mee.
Vrije wil
̵̵ Rationele keuze. Afwegingen maken.
Abolitionosme: vervanging van het strafrecht door andere vormen van conflictoplossing.
1.4. Aandachtsgebieden binnen de criminologie
1. Beschrijven van criminaliteit criminografie.
2. Verklaren van criminaliteit etiologie.
Onderzoeken van de oorzaak van crimineel gedrag en criminaliteit.
3. Het voorspellen van criminaliteit
4. Het bestuderen van de schade en de opvang van slachtoffers. (victimologie)
Zij onderzoekt welke groepen een verhoogde kans hebben op slachtofferschap, welke
materiële en immateriële gevolgen criminaliteit heeft voor het slachtoffer en hoe deze
gevolgen het best verzacht of weggenomen kunnen worden.
5. Het bestuderen van de wijzen waarop criminaliteit wordt voorkomen en bestreden
(penologie)
̵̵ Formele reacties: zijn reacties op criminaliteit door politie en justitie.
̵̵ Informele reacties: zijn reacties op criminaliteit van slachtoffers, potentiële
slachtoffers en omstanders.
6. Het bestuderen van het criminaliteitsbeleid
Mensbeeld
Consensus
̵̵ Sociaal contract denken:
̵̵ ‘zo hebben wij het afgesproken’
̵̵ Overheid is neutraal
Conflict
̵̵ De machtigen bepalen
̵̵ Overheid heeft ook eigen belang
, Hoofdstuk 2. Beschrijving criminologie
2.1. Inleiding
De taak van een criminoloog is het vaststellen van de aard, omvang en ontwikkeling van
criminaliteit. Een hulpmiddel hierbij is:
Politiestatistieken: hier zijn alle ter kennis van de politie gekomen misdrijven en
overtredingen geregistreerd.
Gerechtelijke statistieken: hierin is de afhandeling van de delicten te vinden.
Haalwerk: de door de politie zelf geconstateerde en opgespoorde misdrijven.
Brengwerk: de aangiften door particulieren door rechtspersonen.
Dark number:
̵̵ Het verschil tussen de werkelijk gepleegde criminaliteit en bij de officiële instanties bekend
geworden criminaliteit
̵̵ Dark number afhankelijk van type delict en pakkans
̵̵ Vertekening zowel door opsporingsactiviteiten als aangiftebereidheid
2.2. Politiecijfers
2.2.2. Indexcijfers per 100.000 inwoners
Het criminaliteitsindex wordt verkregen door het aantal door de politie geregistreerde delicten te
delen door de totale bevolking en deze aantallen te vermenigvuldigen met 100.000. Indexcijfers
zijn nodig om criminaliteitscijfers in verschillende gebieden met elkaar vergelijkbaar te kunnen
maken.
2.2.3. Internationale politiestatistieken
Politiecijfers over de geregistreerde criminaliteit van verschillende landen kunnen niet met elkaar
vergeleken worden om het criminaliteitsniveau tussen landen te meten omdat:
̵̵ De definities van verschillende soorten misdrijven per land anders zijn.
̵̵ De aangiftebereidheid van het publiek per land verschilt.
̵̵ De inzet van de politie per land verschilt.
Cijfers
Aangiftebereid is van invloed
Ze hangen af van wat door de politie van belang wordt geacht te registreren
Ze zijn enorm ondervertegenwoordigd waar het gaat om slachtofferloze delicten, zoals
bijvoorbeeld bij drugsdelicten of illegaal gokken.
Waar wel slachtoffers zijn worden sommige delicten veel meer aangegeven dan andere
Waterbedeffect: als het lijkt of de criminaliteit is afgenomen, maar het eigenlijk is
verplaatst.
Ongelijke behandeling in het strafrecht
Selectiviteit: niet toevallige factoren.
Selectiviteit door ernstig capaciteitsgebrek er wordt focus gelegd op bepaalde
criminaliteiten
Onverklaarbare regionale verschillen: als je aan het eind van het jaar te weinig
bekeuringen hebt uitgedeeld, word je daar in je functioneringsgesprek op aangesproken
Persoonsgerichte selectiviteit: achtergrond
2.3. Onderzoek naar verborgen criminaliteit
Het belang van het meten van het dark number is:
̵̵ Het meten van de werkelijke omvang en ontwikkeling van criminaliteit
̵̵ Achterhalen welk deel van de criminaliteit door de politie wordt geregistreerd
̵̵ Onderzoeken of er verschillen zijn tussen gepakte en niet-gepakte criminelen
̵̵ Onderzoeken of er verschillen zijn tussen slachtoffers die wel of geen aangifte doen
De meest geschikte meetmethode hiervoor zijn vragenlijsten of questionnaires. Het nadeel
hiervan is het risico op sociaal wenselijke antwoorden. Dit kans deels worden weggenomen
door de respondent gehele anonimiteit te waarborgen en mechanismen in te bouwen om de
eerlijkheid te testen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Evymarlotte. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.