Boek hoofdstuk 19: Toerekeningsvatbaarheid en toerekenen
1 Inleiding
1.1 Strafrechtelijke context
Het begrip (on)toerekeningsvatbaarheid is binnen het strafrecht gerelateerd aan
begrippen als schuld, schulduitsluitingsgronden en opzet.
In het oude Romeinse recht gold al ‘an act does not make a man guilty unless his mind
is (also) guilty’. Ook spreken we van actus reus and mens rea > bad act en guilty mind. Voor
strafbaarheid geldt dus zowel een objectief als en subjectief element wat tevens betkeent dat
men voor slechte intenties of gedachten niet alleen gestraft kan worden.
Het woord schuld heeft verschillende betekenissne.
Een bestanddeel van de delictomschrijving > dood door schuld
Wanneer iemand opzettelijk een misdrijf pleegt is er sprake van
verwijtbaarheid
Ook bij de schulduitsluitingsgronden heeft schuld de betekenis van verwijtbaarheid,
een voorbeeld van een schulduitsluitingsgrond is toerekeningsvatbaarheid.
Artikel 39 van het Wetboek van Strafrecht: Niet strafbaar is hij die een feit
begaat dat hem wegens de gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van
zijn geestvermogen niet kan worden toegerekend.
Artikel 40 van het Wetboek van Strafrecht: psychische overmacht
Als iemand ontoerekeningsvatbaar is voor een bepaald strafbaar feit, is daarmee niet
gezegd dat iemand het niet opzettelijk heeft gedaan. Maar het kan wel worden bepaald dat er
geen opzet in het spel is. Als er geen opzet bewezen kan worden, dan volgt vrijspraak > dan
kan er dus ook geen maatregel meer opgelegd worden. Daarom gaan ze liever voor een
schulduitsluitingsgrond want dan kan er wel nog een maatregel opgelegd worden.
, 1.2 Terminologie.
Wie moet de toerekeningsvatbaarheid vaststellen? Toerekeningsvatbaarheid is een
juridisch begrip. Daarnaast is het geen eigenschap van de onderzochte, geen kenmerk van het
delict, het zegt iets over de mate van functioneren in het dagelijks leven, noch is het een vast
te stellen symptoom van een stoornis.
2 Historische en internationale context
2.1 Een universele morele traditie.
Het is een universele morele traditie om iemand die vanwege een psychische stoornis
een strafbaar feit pleegt niet te straffen.
o Vele cultuurspecifieke uitwerkingen
In Engeland hebben ze het insanity defense: geen not guilty plea er moet dus
worden aangetoond dat het delict gepleegd is door de stoornis. > het opleggen
van een hospital order ligt los van toerekeningsvatbaarheid.
In Nederland: Voor het Wetboek van Strafrecht hadden we de Code Pénal > als
je een daad pleegde uit krankzinnigheid dan gelde er vrijspraak. Als je
psychotisch was, dan was je ook direct ontoerekeningsvatbaar.
In Duitsland: de mate van toerekeningsvatbaarheid is erg belangrijk voor de
sanctionering en toeleiding naar zorg.
In Zweden bestaat het begrip toerekeningsvatbaarheid niet meer sinds 1965
toen de Nieuwe of Moderne Richting in het strafrecht opkwam. Als alternatief
wordt er gekeken naar de aanwezigheid van een stoornis op het moment van
berechting waarvoor behandeling, in plaats van bestraffing, aangewezen is.
M’Naghtentest: test voor stoornissen daarnaast worden ook naar kennende
functies gekeken en impulsen die niet weerstaanbaar waren.
3 Betekenis van het begrip toerekeningsvatbaarheid in Nederland
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kayleighdebruin1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €0,00. Je zit daarna nergens aan vast.