Sociale zekerheid: alle regelingen gericht op het beschermen van burgers tegen
onzekerheden van het bestaan. (Door middel van uitkering/subsidies)
Voorbeelden onzekerheden: werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, kosten van ziekte en
verpleging, ouderdom, overlijden van partner of ouder en het krijgen van kinderen.
Nachtwakersstaat
In de negentiende eeuw was Nederland een zogenaamde nachtwakersstaat.
Nachtwakersstraat dat wil zeggen de overheid was niet zo actiee, de overheid had slechts tot
taak voor de veiligheid van de burgers te zorgen door middel van een leger en politie. Er
bestonden slechts een beperkt aantal weten om de rechtsorde te handhaven.
De staat rekende het zorgen voor de armlastgen en behoefigen niet tot haar taak. De
armen kregen hulp van de kerk en particuliere armenzorg. Er bestond ook geen wetgeving
die tot doel had de maatschappelijk zwakkeren te beschermen.
Verzorgingsstaat
In de aegelopen anderhalve eeuw heef Nederland zich ontwikkeld tot een verzorgingsstaat.
Dit betekent dat de overheid niet alleen kijkt naar veiligheid maar ook het zorgen van
mensen en welzijn bevorderen Naast de klassieke staatseuncties rekent de
verzorgingsstaat ook het bevorderen van het welzijn van haar burgers tot een primaire taak.
Zorg voor gezondheid, onderdak, onderwijs, bevorderen van werkgelegenheid en sociale
zekerheid.
Geschiedenis van de Nederlandse verzorgingsstaat
Aan het eind van de negentiende eeuw als gevolg van:
- De industriële revolutie
- Opkomst van het socialisme (gebaseerd op gelijkheid, solidariteit en
rechtvaardigheid)
- De toenemende invloed van de vakbonden
Door die gebeurtenissen ontstond de eerste vorm van sociale zekerheid en
arbeidsbescherming.
Wetten
- Armenwet (1854) Aanvullende rol van de lokale overheid naast de particuliere
armenzorg
- Kinderwetje Van Houten (1874) Het industriële arbeid door kinderen jonger dan
12 jaar werd verboden (behalve huishoudelijk werk en veldarbeid mochten de
kinderen nog wel doen)
- Speciale handhavingsorganisate: de Arbeidsinspecte (1895) tot op heden belast met
handhaving van:
o Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet)
o Arbeidstijdenwet (ATW))
1
,Het Duitse stelsel ingevoerd onder de Duitse Kanselier Bismarck, diende als voorbeeld voor
een aantal sociale verzekeringen.
Bismarck voerde een werknemersverzekeringen in. Kenmerken: werknemers verzekerd,
premiehefng en uitkering gerelateerd aan de hoogte van het loon.
In Nederland bescherming voor de werknemer:
- Ongevallenwet (1901): Uitkering bij bedrijesongeval en later bij beroepsziekten.
- Invaliditeitswet van 1913 (ingevoerd 1919): Uitkering bij blijvende invaliditeit
werknemer.
- Ziektewet van 1913 (ingevoerd 1930): Uitkering voor zieke werknemer.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog introduceerde de Duitse Bezetter (ingevoerd in Nederland):
- De kinderbijslag en
- Het ziekeneondsstelsel Dit gold voor werknemers met inkomen onder een
bepaalde grens
Na de bezetng introduceerde de Nederlandse regering een aantal sociale verzekeringen
bestemd voor alle burgers. Als voorbeeld diende het Britse stelsel ontworpen door Lord
Beveridge werkte onder Churchill.
Lord moto: “Sociale zekerheid van de wieg tot het graec (Churchill) in je hele leven moet
je kunnen rekenen op de hulp van de overheid.
In de jaren tachtg van de vorige eeuw bereikte de verzorgingsstaat haar hoogtepunt met als
belangrijkste regelingen:
- W)erkloosheidswet (W)W) 1952)
- Algemene ouderdomswet (AOW) 1957)
- Algemene W)eduwen- en W)ezenwet (AW)W) 1959)
- Algemene Bijstandswet (ABW) 1965)
- Algemene Kinderbijslagwet (AKW) 1966)
- W)et op de Arbeidsongeschiktheid (W)AO 1967)
- Algemene W)et Bijzondere Ziektekosten (AW)BZ 1968)
Vanae ongeveer 1980 zijn veel hervormingen doorgevoerd.
Oorzaken o.a.:
- Grote werkloosheid t.g.v. de oliecrisis vanae 1970 men vroeg massaal om een
uitkering, dit kon op een gegeven niet betaald worden.
- Misbruik/oneigenlijk gebruik van de sociale zekerheid
- Privatisering de overheid ging zich terugtrekken
Met als gevolg dat de sociale verzekeringen werden minder toegankelijk, de uitkeringen
lager en de duur korter. Het socialezekerheidsrecht is nu ook veel meer gericht op activering
en re-integratie.
2
,Doel van de Sociale zekerheid
- Inkomensbeschermingseunctie
- Art. 20 Grondwet: sociaal grondrecht op sociale zekerheid
- Preventie (voorkomen dat werknemers hun plaats in het arbeidsproces verliezen)
voorkomen dat werknemers ziek wordt, arbeidsongeschikt worden, etc.
- Activering
- Re-integratie
De huidige Sociale zekerheid
Sociale zekerheid is onder te verdelen in:
- “Sociale voorzieningen
- “Sociale verzekeringen
De sociale verzekeringen zijn weer onder te verdelen in:
- Volksverzekeringen
- W)erknemersverzekeringen
3
, Hoorcollege 2
Arbeidstjdenwet: regels over arbeidstijd, rustjd, pauzeregeling, nachtarbeid, werken op
zondag en overwerk.
Hoofdregels
1. Een werkdag mag maximaal 12 uur duren
2. Er geldt een maximum van 60 uren per week
3. In een periode van 4 weken mag een werknemer gemiddeld maximaal 55 uur per
week werken
4. In een periode van 16 weken mag een werknemer gemiddeld maximaal 48 uur per
week werken
Maar veel uitzonderingen in ATW, maar ook in bijv. arbeidstjdenbesluit (denk aan horeca,
medisch, specialisten, sporters).
Maximale arbeidstjden
De werknemer mag in pieken van 12 uur per dag en 60 uur per week werken. Dit wordt in
andere weken gecompenseerd.
Bijvoorbeeld: Pim werkt 3 weken lang 60 uur per week. Dan mag hij in de daarop volgende
week nog maar 40 uur werken zie lid 3 (afeelding hieronder).
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Maria1995. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
