Samenvatting An Introduction To Qualitative Research –
Uwe Flick
H6: Formuleren van een onderzoeksvraag
Of empirische activiteiten antwoord geven op vragen, hangt af van de formulering van de
onderzoeksvragen. Ook bepaalt de onderzoeksvraag de methode. Ze moeten duidelijk zijn, maar ook
beantwoordbaar zijn in het raamwerk van de beschikbare middelen.
Oorsprong van onderzoeksvragen
Allereerst wordt een probleem ontdekt, waarvoor empirisch onderzoek nodig is. Dit kan uit
persoonlijke maar ook uit praktische interesse voortkomen. Vragen komen vaak voort uit eerder
onderzoek.
Bij kwalitatief onderzoek wordt de onderzoeksvraag vaker geherformuleerd gedurende het
onderzoek. Onderzoeksvragen moeten in concrete termen formuleren met als doel het
verduidelijken wat onderzocht wordt.
Vragen op maat maken
Hangt af van de praktische interesses en betrokkenheid bij sociale en historische contexten. Als je
een concrete onderzoeksvraag hebt zullen bepaalde onderdelen naar voren komen en andere naar
de achtergrond verdwijnen.
Specificeren van interesse en begrenzen het probleem
Als je een gebied van interesse hebt betekent dit niet dat je gelijk een onderzoeksvraag klaar hebt. Je
moet dan nog specificeren. Het is cruciaal dat je het onderzoeksgebied en de onderzoeksvraag zo
definieert dat de vraag beantwoord kan worden met de beschikbare middelen. De onderzoeksvraag
moet niet impliciet allerlei andere vragen bevatten.
Sensitizing concepts en triangulatie van perspectieven
Nu ontstaat het probleem van welke aspecten je wel en niet moet includeren. Hoe doe je dit zonder
authenticiteit te verliezen? ‘Sensitizing concepts’ kunnen het startpunt zijn van je onderzoek. Bij
counselling kan dit bijvoorbeeld ‘vertrouwen’ zijn.
Verlies van authenticiteit kan tegengegaan worden door systematische triangulatie van
perspectieven. Dit het is combineren van onderzoeksperspectieven en methoden die veel
verschillende aspecten van een probleem kunnen meten.
Typen onderzoeksvragen
- Wat voor type probleem is het?
- Wat is de structuur?
- Hoe vaak komt het voor?
- Wat zijn de oorzaken?
- Wat zijn de processen?
- Wat zijn de gevolgen?
- Wat zijn de strategieën van mensen?
Je kunt de vragen analyseren/beantwoorden met de volgende units:
- Betekenissen
- Praktijken
- Episodes
, - Ontmoetingen
- Rollen
- Relaties
- Groepen
- Organisaties
- Leefstijlen
Algemeen kunnen we differentiëren tussen onderzoeksvragen die over statussen gaan vs.
onderzoeksvragen die over processen gaan. Bij het eerste kun je denken aan hoe een bepaalde
situatie is ontstaan, bij de tweede hoe iets ontwikkelt of verandert.
Daarnaast kun je classificeren a.d.h.v. hoe geschikt onderzoeksvragen bij huidige assumpties of
hypothesen passen.
Generatieve vragen: vragen die de onderzoekslijn verder voortzetten en nieuwe informatie
produceren.
Goede en slechte onderzoeksvragen
Goede onderzoeksvragen
- Actueel
- Specifiek
- Echt een vraag, geen stelling
Drie typen:
1. Explorerend: : focus op een gegeven situatie of een verandering
2. Beschrijvend: beschrijven van een bepaalde situatie, staat of proces.
3. Verklarend: focus op een relatie.’
Slechte onderzoeksvragen
Vijf typen:
1. Vragen die niet-wetenschappelijk zijn
2. Algemene onderwerpen die geen onderzoeksvraag bevatten
3. Stellingen die variabelen hebben maar geen vraag zijn.
4. Vage of ambitieuze vragen
5. Vragen die nog specifieker moeten worden.
Onderzoeksvragen en praktijk
Er zijn twee stromingen wat betreft onderzoeksvragen: particularistisch en universalistisch.
Particularisten benadrukken dat onderzoeksvragen ontwikkeld moeten worden uit interesse en dan
vervolgvragen moeten ontstaan (methode, onderzoeksdesign en data-analyse).
Universalisten benadrukken dat er eerst een onderzoeksprogramma moet zijn, en ziet dit
onderzoeksprogramma als universeel geschikt voor onderzoeksvragen in het algemeen.
Onderzoeksvragen worden dan ontwikkeld egen de achtergrond van dit programma.
H7: Het kiezen en construeren van het onderzoeksdesign
Hoe plan en construeer je designs in kwalitatief onderzoek
Een onderzoeksdesign is een plan voor het verzamelen en analyseren van bewijs, dat het mogelijk
maakt om de onderzoeksvraag te beantwoorden.
,Componenten van een kwalitatief onderzoeksdesign:
- Doelen van de studie
- Theoretisch raamwerk
- Concrete vragen
- Selectie van empirisch materiaal
- Methodologische procedures
- Graad van standaardisatie en controle
- Generalisatiedoelen
- Temporele, persoonlijke en materiële bronnen die beschikbaar zijn.
Doelen van het onderzoek
Er kunnen verschillende doelen van kwalitatief onderzoek zijn. Het ontwikkelen van theory kan een
doel zijn (grounded theory), maar ook een explorerende studie kan het doel zijn. het kan om
persoonlijke doelen gaan, praktische doelen, en onderzoeksdoelen.
Doelen van generalisatie en presentatie
Je moet rekening houden met de generalisatiedoelen in je onderzoek: wil je iets kunnen zeggen over
een bepaalde groep? Wil je vergelijken? Wat wil je ermee bereiken? Etc.
In kwalitatief onderzoek bestaat een verschil tussen numerieke en theoretische generalisatie:
- Numeriek: met een kleine steekproef iets zeggen over een grote populatie.
- Theoretisch: gebruik van verschillende methoden, maximale variatie.
Ook moet je op je presentatiedoelen letten: is het de basis voor een essay, of voor een presentatie,
etc.
Graad van standaardisatie en controle
Miles et al. maken onderscheid tussen strenge en losse onderzoeksdesigns. Strenge designs hebben
zeer specifieke vragen en selectieprocedures. Dit is handig wanneer je nog weinig ervaring in
kwalitatief onderzoek hebt. Strenge designs maken het makkelijker data te verzamelen en relevantie
van de data in te zien.
Lossere designs zijn breder gedefinieerd en hebben geen vaste methodologische procedure.
Selectie: steekproef en formatie van groepen voor vergelijking
Selectiekeuzes in kwalitatief onderzoek focussen op mensen of situaties, waarvan data worden
verzameld, en op extracten van het verzamelde materiaal, waarvan interpretaties worden gemaakt
of voorbeelden.
Middelen
Er moet genoeg tijd, personeel, technische ondersteuning, ervaring en geld zijn voor het onderzoek.
Het designs moet rekening houden met een realistisch middelenbeeld. Dit geldt voor het
opzetten/uitvoeren van het onderzoek en ook voor de data-analyse.
Kortere strategieën
In vele soorten kwalitatief onderzoek gaat een boel tijd zitten. Met kortere strategieën zijn er
afwijkingen van de maximale benodigdheden van precisie van het kwalitatief onderzoek. Je kunt
bijvoorbeeld besluiten maar delen van een interview te transcriberen en niet alles.
, Online kwalitatief onderzoek
Het internet heeft ervoor gezorgd dat het doen van kwalitatief nieuwe elementen heeft. je kunt het
internet gebruiken voor literatuur en publicaties, voor focus groups en interviews en opnames
maken.
Het internet als onderzoeksobject
Er kan onderzoek worden gedaan naar internetgebruik, wie en hoe het gebruikt wordt en waarvoor.
Dit kan via interviews, zowel gestandaardiseerd als ongestandaardiseerd.
Voorwaarden van kwalitatief online onderzoek
- Je moet goed begrip hebben van computers
- Je moet ervaring hebben met het gebruiken van computers
- Je moet goede toegang hebben tot het internet, en thuis zijn in de online wereld.
- De participanten moeten ook toegang hebben tot het internet en via het internet bereikt
kunnen worden.
Kwalitatief onderzoek verplaatsen naar het internet
Veel methoden, zoals interviews, focus groepen, etnografie en interactie kunnen via het internet ook
gebruikt worden. Dit heeft voordelen maar ook nadelen.
Perspectieven en beperkingen van kwalitatief online onderzoek
Het gebruik van internet vergemakkelijkt je onderzoek. Maar, het aanpassen van materiaal is
moeilijker en ook het bereiken van mensen wordt moeilijker (face to face contact is veel directer en
daardoor duidelijker). Ook willen mensen via het internet niet altijd zomaar deelnemer worden in je
onderzoek. Ook zijn er ethische problemen: misbruik en verlies van data is makkelijker. Persoonlijke
data worden sneller gestolen of misbruikt. Informed consent moet zeker verkregen worden.
Online onderzoek in de eeuw van het web 2.0
Nieuwe vormen van communicatie zijn ontstaan, zoals sociale media. Deze zijn ook
onderzoeksinstrumenten geworden. Dit wordt ook wel Web 2.0 genoemd. Het essentiële punt is hoe
communicatie en de productie van kennis georganiseerd zijn.
Basisdesigns in kwalitatief onderzoek
Hieronder worden de verschillende designs toegelicht.
Case studies
Bij een case study is er sprake van een precieze beschrijving van cases (personen, groepen,
organisaties en instituties). Het is een studie van één object.
(Problemen bij) toepassing
Met een case study wil je wel meer kunnen zeggen dan alleen iets over de case. Je case is vaak een
voorbeeld van een meer algemeen probleem.
Case studies kunnen het proces wat bestudeerd wordt in een heel gedetailleerd beeld vatten. Het
zijn geen strenge designs. Vaak wordt een doelbewuste steekproef getrokken.
Vaak zijn er wel generalisatieproblemen omdat je dus maar één object bestudeert. Je kunt beter
meerdere case studies doen.
Vergelijkende (comparative) studies
In een vergelijkende studie observeer je de case niet in geheel, maar meerdere cases op bepaalde
gebieden. Bijvoorbeeld de kennis van verschillende groepen mensen. Omdat je niet op alle gebieden
