WG 1
- Normen gaat over gedrag wat uit waarden voortkomt
- 4 waarde domeinen:
o Persoonlijke
o Professionele
o Organisationele
o Publieke
- Morele actoren: verantwoordelijkheid, handelingsperspectief,
- Stakeholders: belanghebbende waar rekening mee moet worden gehouden
o Deze partijen beschrijven in casus
- Deugdethiek: aristoteles & plato: wat betekent het om een goed mens te zijn? Kern, karakter
centraal: een goed mens handelt moreel goed, gulde middenweg > moed ligt tussen roekeloos
en lafheid; zit tussen deze twee uiterste in, daarnaar streven als mens wordt je uiteindelijk goed
mens
- Beginseletiek: Kant, wat is de intetie van iemand die handelt? Kun je bepalen door redeneren
wat er gebeurd of door universele wetten, beginselen die voor iedereen onafhankelijk van de
context zouden moeten gelden
- Gevolgenethiek: bentham (utilisme): doel heiligt de middelen, als het doel/uitkomst positief is
dan handel je ethisch, nastreven zoveel mogelijk geluk te bewerkstellingen bij zon groot mogelijk
aantal mensen
1. De film Popoz die destijds in de bioscoop draaide had een bijbehorende trailer op de radio. De
Reclame Code Commissie wilde deze niet meer uitzenden. Er waren klachten dat deze te grof en
te gewelddadig zou zijn voor de brede doelgroep.
2. Verantwoordelijkheid vs. Bekendheid
3. Morele actoren: Reclame Code Com
4. missie, producent NL Film & Distributeur FilmWorks
5. Stakeholders: producent NL Film & Distributeur FilmWorks, iedereen die wordt blootgesteld aan
de reclame, daadwerkelijke doelgroep van de film, radio’s die de reclame uitzenden, ouders van
de kinderen
6. Minder gewelddadig maken (maar de film blijft hetzelfde), andere tijden blootstellen, helemaal
niet meer uitzenden of blijven uitzenden
7.
- Beginselen ethiek: universele waarden voor iedereen: je moet kinderen nooit schaden. Er moet
gehandeld worden vanuit deze beginselen. Wat gij niet wil dat u geschiedt, doe dat dan ook een
ander niet.
Oplossing: niet uitzenden
- Deugdenethiek: het gaat om de gulde middenweg, gematigdheid is de goede deugd, grofheid en
gewelddadigheid is voor kinderen niet goed. Het is dus niet goed maar het moet wel bekend
worden, gepromoot worden.
Oplossing: op een ander tijdstip
8. Relativisme: in verschillende situaties een andere beslissing, deugdetechniek
,Communicatie ethiek
Wat is ethiek?
Gedragswetenschap die zich bezighoudt met reflectie op de moraal, het geheel van waarden,
normen en regels die in een bepaalde sociale context het gedrag reguleren vanuit het gezichtspunt
van wat wel en niet behoort, wat wel en niet mag, wat juist of onjuist is
- Welk handelen is in de gegeven situatie het meest verantwoord?
Redenen om moreel verantwoord te handelen
- Collectieve redenen: efficiëntie (chaos), menselijke behoefte (vertrouwen)
- Individuele redenen: respect (als mens), zingeving (welzijn van anderen)
Stappenplan: van morele intuïtie naar beredeneerde ethische positiebepaling
1. Wat is er aan de hand? Beschrijf objectief en nauwkeurig de kwestie
2. Wat is het ethische dilemma? Welke waarden in conflict?
3. Wie moet uiteindelijk een beslissing nemen? Morele actoren
4. Met wie moet rekening worden gehouden? Stakeholders
5. Welke keuzeopties zijn er? Obv waarden
6. Ethische theorieën? Beoordeling van keuzes
7. Welke optie heeft de beste papieren? Waarom?
Ethisch dilemma = conflict van waarden
Verschil tussen waarden en normen
- Waarden: idealen, motieven, die nagestreefd moeten worden vanuit de gedachte dat het goede
gedaan behoort te worden (bv. Eerlijkheid/transparantie)
- Normen: concrete gedragsregels, richtlijnen voor handelen (bv. Je mag niet liegen)
4 waardedormeinen
- Persoonlijke waarden
- Professionele waarden
- Organisationele waarden
- Publieke waarden
Verschillende rollen, verschillende waarden: bijvoorbeeld iemand is docent = deskundigheid,
betrokkenheid, verantwoordelijkheid, autonomie, nieuwsgierigheid, bevlogenheid & iemand is ouder
= betrokkenheid, geduld, flexibiliteit, zorgzaamheid, liefde, duidelijkheid, verantwoordelijkheid,
gemeenschapszin
Ethisch dilemma?
, - Moreel handelen vs ethiek, wetgeving, regelgeving vs ethiek
o Plagiaat plegen als wetenschapsjournalist
o Vloeken als vlogger
o Gegevens opslaan van gebruikers app zonder toestemming
Morele actoren en stakeholders
- Morele actoren: hebben verantwoordelijkheid binnen het dilemma en daarmee
handelingsperspectief (kunnen beslissing nemen)
- Stakeholders: belanghebbenden waar rekening mee gehouden moet worden (naast morele
actoren)
Analyse van ethische kwesties: 3 ethische perspectieve/theorieën
- Virtue ethics: deugdenethiek: karakter, wat past bij mij? Handelen beoordelen vanuit deugden
- Duty ethics: beginselenethiek: universele waarden voor iedereen, handelen beordelen vanuit
beginsel
- Consequentialist ethics: gevolgen ethiek: vaak geeft dit de doorslag, wat zijn de consequenties?
Handelen beoordelen vanuit de uitkomst
Deugdenethiek
- Hoe moet ik leven? Wat voor mens wil ik zijn?
- Plato en aristoteles: vier klassieke deugden
o Voorzichtigheid, verstandigheid, wijsheid
o Rechtvaardigheid, rechtschapenheid
o Gematigdheid, matigheid, zelfbeheersing
o Moed, vasthoudendheid, standvastigheid
- Goddelijke christelijke deugden: geloof, hoop en liefde
- Karakter centraal: een goed mens handelt moreel goed