Blok 3 – Kritiek
Hoorcollege 3.1
Denkfouten en interactie
Forensische wetenschap – rechtswetenschap
Er zijn een aantal problemen tussen de forensische wetenschap en de rechtswetenschap:
- Blind faith: dit zie je tegenwoordig nog zelden, maar het is wel iets wat in het achterhoofd
moet worden gehouden. Rechters moeten discussies niet vermijden, maar juist aangaan.
- Plundering: het selectieve gebruik van bevindingen in een rapport is iets waar forensische
wetenschappers rekening mee moeten houden, maar is ook iets wat ze nooit helemaal
kunnen vermijden.
- Hiding behind expert: een forensisch wetenschapper moet altijd nagaan of de vraag eerlijk is
die wordt gesteld, en of de vraag geen vorm van selectiviteit bevat of iets bevat wat onjuist
is. Het doel van een deskundige is om hulpvaardig te zijn en niet om onmogelijke vragen te
beantwoorden.
- Silence: de forensische wetenschapper mag geen dingen achterhouden. Dit kan bv. gebeuren
op het moment dat een deskundige niet doorheeft wat het belang is van negatieve
resultaten.
Voorbeeld R v T
De zaak gaat om ‘meneer T.’. In deze zaak was de sterkte van het bewijsmateriaal, namelijk
schoenafdrukken, uitgedrukt in likelihood ratio’s. De rechtbank was hier niet blij mee. Het gaat om
het doen van statistische berekeningen, wanneer er beperkte data beschikbaar is. Ook vertellen de
rechters in deze zaak hoe de forensische wetenschapper zijn werk moet verrichten.
In de zaak komen een aantal misvattingen naar voren (docent legt deze uit adhv. het arrest):
1. Een eerste misvatting is het idee dat een forensisch deskundige iets kan zeggen over de
waarschijnlijkheid van een hypothese. De kans dat een schoenafdruk achtergelaten is door
een bepaalde schoen, zou kunnen worden bevestigd door het onderzoek aan deze
schoenafdruk door forensische wetenschappers.
2. Een tweede misvatting is dat rechters de forensische wetenschappers kunnen wijzen op de
manier waarop zij de wetenschap bedrijven.
3. Een derde misvatting is dat een duidelijke verklaring altijd beter is dan een vage verklaring.
4. De Bayesiaanse theorie zou slechts één model van de vele zijn.
5. Een vijfde misvatting is dat exacte wetenschappen louter gebruikmaken van exacte
nummers.
6. Een andere misvatting is dat alles afhankelijk is van het gebied waarin de deskundige werkt.
7. Een belangrijke misvatting is dat er verwarring bestaat tussen de onzekerheid in het model
en de onzekerheid in de data.
In de zaak werd de rechter geconfronteerd met een verklaring over een schoenafdruk, waarnaar
onderzoek is gedaan door een forensische wetenschapper. De schalen die de rechter gebruikt,
zeggen niets over de waarschijnlijkheid.
,Forensische wetenschap – academische wetenschap
Er zijn ook een aantal problemen te benoemen die betrekking hebben om de interactie tussen de
forensische- en academische wetenschap:
- Forensische wetenschap ontwikkelt zich niet altijd als een opzichzelfstaande wetenschap,
maar meer als een toepassing van andere wetenschappen.
- De nadruk ligt vooral op de technologie en instrumenten, dan op personen die wetenschap
kunnen bedrijven.
- De academische wetenschap begrijpt niet altijd wat de forensische wetenschap precies doet
en wil bereiken. Soms geeft de academische wetenschap aanbevelingen die wel goed
bedoeld zijn, maar niet nuttig.
Voorbeeld printeridentificatie
Er is een document en er wordt een ‘verdachte’ printer veronderstelt. Je wil kijken of het document
is geprint door de verdachte printer, of door een andere printer. Dit is een moeilijke vraag om te
beantwoorden, omdat het niet alleen aan de printer an sich ligt, maar ook afhankelijk is van de inkt,
het papier, de software en andere factoren.
Een Amerikaanse universiteit zou voor de printeridentificatie een oplossing hebben bedacht. Echter,
er waren een aantal problemen:
- Het onderzoek werd verricht met slechts 12 printers en er werd getest om een onderscheid
te maken tussen slechts deze gesloten set van printers. In de werkelijkheid hebben we een
open set van printers en veel grotere aantallen van printers.
- Er werd gebruik gemaakt van speciale testprints, waarbij een speciaal patroon werd gebruikt.
Echter, wanneer er een anonieme brief wordt verstuurd, zal er in die brief geen testpatroon
staan.
Een groter probleem is dat iedere academici kan stellen dat zij forensische wetenschapper zijn.
- Junk science: mensen kunnen stellen dat zij wetenschap bedrijven, die echter niet heel
wetenschappelijk is.
o Graphology: deze ‘wetenschap’ zegt te kunnen stellen dat zij
persoonlijkheidskenmerken kunnen herkennen door iemands handschrift. Dit wordt
vooral ter entertainment gebruikt, maar de uitvoerders van deze kunst, stellen dat
het wetenschap is.
o Handwriting comparison: hierbij gaat het wel over een serieus forensisch vakgebied,
waarbij bekeken wordt of twee documenten zijn geschreven door dezelfde, of door
verschillende personen. Er wordt bv. gekeken naar de schrijfdruk, de individuele
letters en de breedte van de letters en de spaties.
, o Facial reconstruction: hierbij wordt het beginpunt gevormd door een schedel.
Daaroverheen wordt, al dan niet digitaal, weefsel overheen geplakt. Vervolgens
wordt er een huid overheen geplakt, waardoor men komt tot een gezicht. Je kan
hierbij nadenken over wat deze reconstructie precies toevoegt, aangezien je vaak al
de leeftijd en het gender weet over een persoon.
- Peer review: er zijn veel tijdschriften voor de forensische wetenschap die niet serieus zijn en
die geen peer review hebben ondergaan.
- Fake journals: er zijn veel tijdschriften voor de forensische wetenschap die niet serieus zijn
en die geen peer review hebben ondergaan.
Hoorcollege 3.2
Beruchte zaken
Forensische wetenschap – publiek
In veel opzichten zijn de problemen in de interactie tussen forensische wetenschap en het publiek
niet heel verschillend van de interactie met de rechtswetenschap.
- Rechters hebben niet veel meer kennis over hoe zij redelijk moeten oordelen over
bewijsmateriaal dan het publiek.
- Wanneer publiek deel uitmaakt van een jury, maakt het publiek automatisch deel uit van het
rechtsproces.
- In Amerika wordt gezegd: ‘In a degree of scientific certainty’. Echter, dit heeft geen
wetenschappelijke waarde. Daarbij komt dat een deskundige niets mag zeggen over de
hypothese, laat staan dat deze een beslissing mag maken over de hypothese.
CSI is een Amerikaanse serie, waarbij wetenschap niet nodig is. Dit is een veelbekeken serie door het
publiek, waardoor het publiek in rechtszaken vaak de verwachting heeft dat een echte rechtszaak
precies lijkt op de zaken die in CSI ter sprake komen, en vooral de manier waaróp deze worden
behandeld.
Door de populariteit van de forensische wetenschap, zijn er:
- Hogere verwachtingen door publiek en rechters.
- Meer studenten die een forensische studie volgen.
- Er wordt veel meer bewijsmateriaal verzameld, waardoor er veel meer onderzoek moet
worden verricht door de forensische wetenschappers.
Voorbeeld Minority report
Er is een groot geloof in de wetenschap. Er wordt gebruikgemaakt van ‘science fiction’ wetenschap.
Mensen geloven echter dat dit echte mogelijkheden zijn die de forensische wetenschap kan
gebruiken.
Kritiek
Voorbeeld bombardement Madrid
Er was in 2004 een bomaanslag in een trein in Madrid. Er werd een tas gevonden, waarbij
vingerafdrukken werden gevonden. Deze afdrukken werden gelinkt aan Brandon Mayfield. Vier
deskundigen waren zeker dat de vingerafdruk van Mayfield was. Hij werd in Amerika vastgehouden,
ondanks dat de deskundigen in Spanje niet overtuigd waren van de identificatie van de
vingerafdrukken. Op het moment dat Spanje een ‘betere’ verdachte vond, werd de Amerikaanse
overheid gedwongen om hun fout te bekennen.
De FBI vormde een internationale commissie, om te onderzoeken wat er precies misging in deze
zaak.
- Er werd geconcludeerd dat de gebruikte methode prima was.
