Summary
Samenvatting Anatomie en Fysiologie thema 3
- Course
- Institution
- Book
Goede en duidelijke samenvatting van anatomie en fysiologie thema 3
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
More summaries for
-
Chapter 12 - The Lymphatic System and Body Defenses Part 1
-
Chapter 12 - The Lymphatic System and Body Defenses Part 2
-
Chapter 10 - Blood
1 review
By: lindehoogsteen • 1 year ago
Seller
Followdeniseberends
Reviews received
Content preview
Anatomie en fysiologie samenvatting kwartaal 3Hoofdstuk 9 Het endocriene systeem
Endocriene systeem coördineert en stuurt de activiteit van lichaamscellen. Het endocriene systeem
is langzaam bij gebruik van chemische boodschappers: hormonen, vrijgelaten in bloed om door
lichaam te worden vervoerd. De hoofdprocessen die hormonen controleren zijn: reproductie, groei
en ontwikkeling, lichaamsbescherming ondersteunen tegen stressoren, elektrolyten en water en
mineralen balans op peil houden van bloed, reguleren van cellulaire metabolisme en energiebalans.
Endocrinologie: wetenschappelijke studie van hormonen en endocriene organen.
Endocriene systeem en hormoon functie
De chemie van hormonen
Hormonen: chemische stoffen die door endocriene cellen worden uitgescheiden in extracellulaire
vloeistoffen die de metabolische activiteit van andere cellen in het lichaam reguleren. Worden
geclassificeerd als moleculen op basis van aminozuren (eiwitten, peptiden, aminen) of steroïden.
Steroïde hormonen (gemaakt van cholesterol) omvatten geslachtshormonen, gemaakt door
geslachtsklieren, en hormonen geproduceerd door bijnierschors. Andere hormonen zijn niet-steroïde
aminozuurderivaten. Prostaglandinen werken lokaal, gemaakt van zeer actieve lipiden die vrijkomen
uit bijna alle celmembranen.
Hormoon actie
Bepaalde hormonen hebben alleen invloed op bepaalde weefselcellen of -organen: doelcellen of
doelorganen. Specifieke eiwitreceptoren waaraan hormoon kan hechten moeten aanwezig zijn in
plasmamembraan van cel of in inwendige ervan. Hormonen kunnen:
• De permeabiliteit van plasmamembraan of membraanpotentiaal veranderen door
ionenkanalen te openen of te sluiten.
• Activeren of inactiveren enzymen
• Stimuleren of remmen van uitscheiding van een product
• Bevorderen of remmen van transcriptie van bepaalde genen.
Er zijn 2 mechanismes waar steroïde hormonen veranderingen doen wekken in cellen
1. Directe gen-activering.
− Omdat het steroïde hormonen zijn kunnen ze diffunderen door plasma membraan
van hun doelcellen.
− Daarna komen ze kern binnen.
− Hechten aan specifieke hormoon receptor.
− Hormoonreceptor complex hecht aan specifieke plaatsen op de cel zijn DNA.
− Activeert bepaalde genen om mRNA te transcriberen.
− mRNA wordt vertaalt in cytoplasma → synthese van nieuw eiwit.
2. Second-messenger systeem
Eiwit en peptide hormonen zijn niet in water oplosbaar en zijn niet in staat om
doelcellen binnen te dringen. Ze moeten hechten aan hormoon receptoren
gelegen in doelcel zijn plasmamembraan en gebruiken second-messenger systeem:
− Hormoon (first messenger) hecht aan receptor eiwit op het membraan.
− Geactiveerde receptor veroorzaakt serie van reacties dat enzym activeert.
− Enzym katalyseert reactie dat second-messenger moleculen produceren.
− Veroorzaakt intracellulaire verandering dat de typische reactie van doelcellen naar
hormonen bevorderen.
,Stimuli voor controle van hormoonafgifte
Negatieve feedback mechanisme is belangrijkste middel om bloed levels te reguleren van bijna alle
hormonen. Interne en externe stimulus zet hormoonuitscheiding aan de gang → toenemende
hoeveelheid hormonen remt verdere hormoon vrijlating. Als gevolg hiervan variëren bloedspiegels
van veel hormonen binnen een zeer smal bereik.
Stimuli die endocriene klieren activeren: hormonaal, humoraal en neuraal.
Hormonale stimuli
Meest voorkomende stimuli waarbij endocriene organen door andere hormonen in actie worden
gebracht.
− Hormonen hypothalamus stimuleren voorste borstklier om hormonen af te scheiden.
− Voorste hypofysehormonen stimuleren andere endocriene organen om hun hormonen in
bloed af te geven.
Als hormonen door doelklieren worden geproduceerd in bloed toenemen → neemt afgifte van
anterieure pituitare hormonen en dus eigen afgifte af.
Hormoonafgifte is ritmisch → hormoonspiegels in bloed dalen en stijgen steeds weer.
Humorale stimuli
Veranderende bloedspiegels van bepaalde ionen en voedingsstoffen kunnen ook afgifte van
hormonen stimuleren → humorale stimuli.
Afnemend calciumionenniveau in bloed in haarvaten die bijschildklieren bedienen, zorgt bijv. voor
afgifte van bijschildklierhormoon PTH. Ca+ niveau stijgt snel in bloed, waardoor stimulus voor
vrijkomen van PTH wordt beëindigd. Andere hormonen die vrijkomen zijn calcitonine vrijgelaten door
schildklier, en insuline geproduceerd door alvleesklier.
Neurale stimuli
In geïsoleerde gevallen stimuleren zenuwvezels de afgifte van hormonen en zouden de endocriene
cellen reageren op neurale stimuli.
− Sympathische stimulatie van bijniermerg door sympathische zenuwstelsel om catecholamine
norepinefrine en epinefrine vrij te laten tijden stress.
De belangrijkste endocriene organen
Belangrijkste endocriene organen zijn: hypofyse, pijnappelklier, schildklier,
bijschildklier, thymus en bijnieren, pancreas en geslachtsklieren.
Hypothalamus maakt deel uit van zenuwstelsel maar ook belangrijk endocrien
orgaan.
Organen met alleen endocriene functies: bijschildklieren en bijnieren.
Zowel endocriene als exocriene functies: pancreas en geslachtsklieren.
Beide klieren gevormd uit epitheelweefsel. Endocriene klieren zijn kanaalloze
klieren die hormonen produceren die ze in bloed of lymfe afgeven (rijke
bloedtoevoer). Exocriene klieren geven producten af aan lichaamsoppervlak of
via kanalen in lichaamsholen (hebben uitgang).
Hypofyse en hypothalamus
Hypofyse hangt aan steel aan onderste oppervlak van hypothalamus van hersenen, waar nauw
omsloten is door sella turcica van wiggenbeen. Het heeft 2 fuctionele lobben: hypofysevoorkwab
(klierweefsel) en hypofyseachterkwab (zenuwweefsel).
,Hypofyse-hypothalamus relaties
Hypofysevoorkwab regelt activiteit van zoveel andere endocriene klieren: hoofd-endocriene klier.
Verwijdering van hypofyse → gevolg is atrofie van organen en schildklier en
geslachtsklieren en hyposecretie door die klieren worden snel duidelijk.
Afgifte van elk van zijn hormonen wordt gecontroleerd door afgeven van
hormonen en remmen van hormonen die door hypothalamus worden
geproduceerd. Hypothalamus maakt regulerende hormonen vrij in bloed van
portale circulatie, die bloedtoevoer naar hypothalamus verbindt met die van
hypofysevoorkwab. Hypothalamus maakt 2 extra hormonen, oxytocine en
antidiuretisch hormoon, die langs axonen van hypothalamus
neurosecretoire cellen naar hypofysevoorkwab worden getransporteerd
voor opslag. Worden later in bloed afgegeven als reactie op zenuwimpulsen
van hypothalamus.
Hypofyseachterkwab en hypothalamische hormonen
Hypofyseachterkwab is geen endocriene klier omdat hij de peptidehormonen die hij afgeeft niet
maakt. Fungeert als opslagruimte voor hormonen die worden gemaakt door hypothalamische
neuronen.
− Oxytocine wordt veel afgegeven tijdens bevalling en borstvoeding. Stimuleert krachtige
samentrekkingen van baarmoederspier tijdens seksuele relatie, bevalling en borstvoeding.
Veroorzaakt ook afgifte melk bij zogende vrouw. Zowel natuurlijk als synthetische
oxytocische drug wordt gebruikt om bevalling op te wekken of om bevalling te bespoedigen.
Minder vaak gebruikt om postpartumbloeding te stoppen en om aflaatreflex te stimuleren.
− Antidiuretische hormoon is chemische stof die urineproductie remt of verhinderd (ADH).
Zorgt ervoor dat nieren meer water opnemen uit vormende urine; als resultaat neemt
urinevolume af en neemt bloedvolume toe.
Water is krachtige remmer van ADH afgifte. Grote hoeveelheden ADH verhoogt bloeddruk door
vernauwing van arteriolen → wordt vasopressine genoemd.
Drinken van alcohol remt afscheiding van ADH en resulteert in afgifte van grote hoeveelheden urine.
Diuretica werken effecten van ADH tegen, waardoor water uit lichaam wordt gespoeld → gebruikt
om oedeem te beheersen.
Hyposecretie van ADH leidt tot overmatige urineproductie: diabetes insipidus → continu dorstig en
drinken veel water.
Hypofyseachterkwab hormonen
Groeihormonen en prolactine oefenen hun effecten uit op niet-endocriene doelwitten.
Follikelstimulerende hormoon, luteïniserend hormoon, thyrotroop hormoon en adrenocorticotroop
hormoon zijn tropic hormonen.
− Tropic hormonen: stimuleren hun doelorganen, die ook endocriene klieren zijn, om hun
hormonen af te scheiden, die op hun beurt hun effecten uitoefenen op andere
lichaamsorganen en weefsels.
Alle hypofyseachterkwab hormonen zijn eiwitten die werken via second-messenger-systemen en zijn
gereguleerd door hormonale stimuli en in meeste gevallen negatieve feedback.
− Groeihormoon (GH) is een algemeen metabolische hormoon. Effecten zijn gericht op groei
van skeletspieren en lange botten van lichaam. GH is eiwit-besparend en anabool hormoon
dat ervoor zorgt dat aminozuren worden opgebouwd tot eiwitten en dat meeste
doelwitcellen in omvang groeien en zich delen. Zorgt er ook voor dat vetten worden
afgebroken en gebruikt voor energie, terwijl glucose spaart en de homeostase van
bloedsuikerspiegel in stand houdt.
, Hyposecretie van GH tijdens kindertijd leidt tot hypofyse dwerggroei. Lichaamsverhoudingen zijn
redelijk normaal, maar de persoon als geheel is een levende miniatuur.
Hypersecretie van GH tijdens kindertijd leidt tot gigantisme. Het individu wordt extreem lang.
Verhoudingen zijn redelijk normaal.
Acromegalie ontstaat als hypersecretie optreedt nadat de groei van lange botten is beëindigt.
Gezichtsbeenderen, onderkaak en benige richels onder wenkbrauwen, worden groter even als
voeten. Verdikking van zachte weefsels leidt tot grove en misvormde gelaatstrekken.
Meeste gevallen van hypersecretie door endocriene organen zijn gevolg van tumoren van aangetaste
klier.
− Prolactine (PRL): eiwithormoon dat structureel vergelijkbaar is met groeihormoon. Enige
bekende doelwit is de borst. Na bevalling stimuleert en onderhoudt het de melkproductie.
− Gonadotropic hormonen: reguleren de hormonale activiteit van geslachtsklieren.
➢ Bij vrouwen stimuleert het gonadotropic follikelstimulerend hormoon (FSH)
follikelontwikkeling in eierstokken. Als follikels rijpen produceren ze oestrogeen en
worden eitjes klaargemaakt voor ovulatie.
➢ Bij mannen stimuleert FSH ontwikkeling van sperma door teelballen.
− Luteïniserend hormoon (LH):
➢ Activeert ovulatie van een ei uit eierstok en zorgt ervoor dat gescheurde follikel
progesteron en wat oestrogeen produceert.
➢ Bij mannen stimuleert LH aanmaak van testosteron door interstitiële cellen van
teelballen.
Hyposecretie van FSH of LH leidt tot onvruchtbaarheid, het gebrek aan vermogen om voor te
planten. Hypersecretie is geen probleem. Sommige geneesmiddelen die worden gebruikt om
vruchtbaarheid te bevorderen, stimuleren afgifte van gonadotrope hormonen, en meerlinggeboorten
komt vaak voor na gebruik.
Pijnappelklier
Kleine kegelvormige klier die aan dak van derde ventrikel van hersenen hangt. Het hormoon
melatonine wordt in aanzienlijke hoeveelheden te worden uitgescheiden. Piekniveau treedt ’s nachts
op en maakt ons slaperig. Rond het middaguur is het niveau het laagst. Belangrijke rol in slaap-
wakker cyclus. Vruchtbaarheidshormonen coördineert en het voortplantingssysteem remt totdat
lichaam volwassen wordt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller deniseberends. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R109,93. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50064 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy summaries for 14 years now