In een ziekenhuissetting is er op de afdeling nog onvoldoende verpleegkundige nazorg geleverd aan oncologische patienten tijdens de ziekenhuisopname na een slechtnieuwsgesprek. In het praktijkonderzoek wordt er achter de bevorderende- en belemmerende factoren gekomen. In de literatuur is gezocht na...
, 1. Inleiding
In dit hoofdstuk wordt het onderwerp van dit afstudeeronderzoek geïntroduceerd. Het probleem wordt
vastgesteld en de situatie rondom het probleem wordt verkend.
1.1 Aanleiding
Het leerproces bevindt zich in het in ziekenhuis X op de afdeling Maag-, Darm- en Leverziekten
(MDL) en de Gastro-Enterologie (GE) chirurgie. Dit onderzoek is een afstudeerproject die in de laatste
twintig weken van het derde leerjaar van Hoger BeroepsOnderwijs (HBO) Verpleegkunde aan de
Hogeschool Leiden (HSL) plaatsvindt. Het onderwerp van dit onderzoek gaat over de
verpleegkundige nazorg na een slechtnieuwsgesprek van oncologische patiënten tijdens de
ziekenhuisopname.
De eigen ervaring laat zien dat de verpleegkundige nazorg in een dergelijke situatie waarschijnlijk nog
onvoldoende is. De systematische manier van handelen om een patiënt op de juiste manier in een
dergelijke situatie te begeleiden en te ondersteunen tijdens de ziekenhuisopname, ontbreekt. Uit
observatieonderzoek blijkt dat er een patiënt was die tijdens het slechte nieuws te horen kreeg dat hij
kanker had rondom zijn galwegen. Dit gesprek vond plaats om negen uur in de ochtends waarna de
patiënt weer terugkeerde naar de zaalplek. Omdat dit gesprek zo vroeg plaatsvond, was er geen tijd
voor de verpleegkundigen om aandacht aan hem te besteden omdat de ochtend het drukste moment
van de dag is. Later die dienst werd hij simpelweg vergeten omdat hij naar verschillende onderzoeken
ging en er is vrijwel geen nazorg meer voor hem geregeld tijdens de opname om hem te
ondersteunen.
Deze bevindingen zijn besproken met een oncologieverpleegkundige en zij sloot zich bij deze
waarneming aan. De intentie van de verpleegkundigen om de nazorg te leveren is er wel volgens
haar, maar er missen handvatten om deze zorg op de juiste wijze te leveren (persoonlijke
communicatie, februari 2021)
De reden dat dit onderwerp is gekozen is omdat de eigen ervaring en de praktijk aangeven dat er
mogelijk nog niet de juiste nazorg wordt geleverd bij oncologische patiënten na hun
slechtnieuwsgesprek tijdens de ziekenhuisopname.
1.2 Methodische probleemanalyse
De afdeling MDL en GE krijgt veel te maken met oncologische casussen. Deze casussen gaan over
mensen die worden behandeld voor kanker, of waar ontdekt wordt dat iemand kanker heeft. In 2018
zijn er bijna 24.000 nieuwe kankergevallen gediagnosticeerd in Nederland met betrekking tot het
spijsverteringskanaal (1). Het krijgen van kanker en het ontvangen van dit nieuws kan een enorme
klap zijn voor patiënten. De behandelend arts vertelt dit slechte nieuws. Slechtnieuwsgesprekken
worden gehouden bij:
● een vermoedelijke of vastgestelde diagnose;
● progressie of recidiviteit van een ziekte;
● helderheid dat de behandeling geen effect (meer) heeft of niet zinvol is;
● de conclusie van het aanbreken van de palliatieve fase.
Bij dit gesprek zijn de arts, een verpleegkundige en vaak familie aanwezig (2). Zowel de
verpleegkundige als de arts schrijft een kort verslag over het gesprek, zodat de andere betrokken
zorgverleners kunnen teruglezen hoe dit gesprek is verlopen. Dit gesprek wordt in het systeem onder
het kopje ‘communicatie’ opgeschreven en kan later teruggevonden worden. Ook kan de
verpleegkundige acties aanvinken tijdens het schrijven van het communicatieverslag, bijvoorbeeld
‘terugkomen op gesprek’.
De verpleegkundigen moeten volgens het beroepsprofiel van de V&VN ook een belangrijke rol spelen
in het inleven van zijn/haar patiënten en diens naasten middels communicatievaardigheden die de
, patiënt ondersteunen in het verwerken en bespreekbaar maken van de gevoelens na het slechte
nieuws (3).
Het Attitude, Sociale invloed en Eigen effectiviteit (ASE)-model biedt overzicht in de situatie rondom
dit probleem om op methodische wijze de situatie te analyseren. De keuze voor dit model is
gebaseerd op het feit om zo objectief mogelijk te blijven en de analyse zo compleet mogelijk te maken
(4).
Figuur 1: ASE-model
Het ASE-model (zie bovenstaande afbeelding) begint bij de externe variabelen. Deze externe
variabelen hebben op de attitude, sociale invloed en eigen effectiviteit. De externe variabelen in dit
geval zijn het personeel, de opleidingen en de afdeling.
De attitude is de houding van de verpleegkundigen tegenover de verpleegkundige nazorg. In deze
situatie is de attitude positief omdat de verpleegkundigen deze patiënten graag willen helpen en
ondersteunen. De sociale invloed, in dit geval, is de omgeving van de verpleegkundigen. Er heerst
een leergierige en open sfeer op de afdeling, wat ervoor zorgt dat nieuwe aanbevelingen
waarschijnlijk zullen worden gebruikt op de afdeling. Ook staat de patiënt centraal, wat ervoor zorgt
dat er van de verpleegkundigen verwacht wordt dat zij de beste zorg leveren aan de patiënten. Met
eigen effectiviteit wordt bedoeld of de verpleegkundigen in staat zijn om de verpleegkundige nazorg te
leveren. In dit geval missen de verpleegkundigen mogelijk de kennis om de juiste verpleegkundige
interventies in te zetten bij de oncologische patiënten. Dit kan denkbaar komen omdat er geen
protocol bestaat om de juiste verpleegkundige interventies in te zetten na het slechte nieuws voor de
oncologische patiënten. Dit kan ook komen omdat er nog geen duidelijke afspraken zijn over het
leveren van die nazorg. Dit brengt het ASE-model naar de vaardigheden en barrières. Het hebben
van vaardigheden is belangrijk om uiteindelijk tot het gewenste gedrag te komen. In deze analyse
komt de vaardigheid ‘zorgzaamheid’ van de verpleegkundigen aan bod. De barrières in deze situatie
zijn het mogelijke kennistekort en tekort aan tijd (persoonlijke communicatie, november 2020). Om de
juiste verpleegkundige interventies in te zetten is voldoende tijd nodig. De verpleegkundigen hebben
gezegd dat het lastig is om goed te tijd te nemen voor de patiënt omdat het al zo druk is met vaste
taken (persoonlijke communicatie, november 2021). Ook weten de verpleegkundigen misschien niet
goed wat de juiste interventies zijn om bij deze patiënten in te zetten omdat er handvatten en
afspraken missen. Daarnaast is er op de afdeling benoemd dat het soms door de verpleegkundigen
vergeten kan worden dat er patiënten kanker hebben. Op afdeling heeft een groot percentage van de
patiënten kanker, maar dat kan voor de verpleegkundigen als ‘gewoon’ worden gezien.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dillfleur01. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R248,59. You're not tied to anything after your purchase.
