Summary
Summary Chemie van die lewe Graad 10 Lewenswetenskap Opsommings
Hoë kwaliteit, netjies getikte en volledige opsommings van Chemie van die lewe
[Show more]
Content preview
Chemie van die leweOrganiese stowwe
-bestaan hoofsaaklik uit die elemente koolstof(C), waterstof(H),
suurstof(O)
-daar is 5 tipes organiese bindings nl.:
1.Koolhidrate
2.Lipiedes
3.Proteïene
4.Vitamienes
5.Nukliensure
1.Koolhidrate
-opgebou uit die elemente: C, H, O
-verder opgebou uit ringvormige eenhede wat sakkariede is
-daar is 3 groepe nl.:
1.Monosakkariede
2.Disakkariede
3.Polisakkariede
1.MONOSAKKARIEDE
-is suikers
-hulle proe soet en is oplosbaar in water
-hulle is enkelringstrukture en daar word onder die volgende onderskei:
-glukose, fruktose, galaktose
2.DISAKKARIEDE
-is suikers
-proe soet en is oplosbaar in water
-vorm wanneer twee monosakksriede aan mekaar verbind
-maltose, sukrose en laktose
3.POLISAKKARIEDE
-is nie suikers nie
-proe nie soet nie, is oplosbaar in water
-lang kettings monosakkariede wat tydens kondensasie reaksies verbind
-3 tipes:-stysel(vorm wanneer glukose in plante gestoor word)
-glikogeen(vorm wanneer glukose in mense en diere gestoor word)
-sellulose(struktuele komponent in selwande)
FUNKSIES VAN KOOLHIDRATE
-stoor energie: stysel in plante en diere
-hoofbron van energie: sellulêre respirasie
-strukturele komponent: selwande bestaan uit sellulose, wat hulle stewig
maak
, 2.Lipiedes
-opgebou uit die elemente C, H en O
-boustene: gliserol en vetsure
-1 lipied bestaan uit 1 gliserolmolekule en 3 vetsuurmolekules
-oplosbaar in eter en alkohol
-is hidrofobies (stoot water af)
-onderskei tussen:
1.VERSADIGDE VETTE
-is hoofsaaklik van dierlike oorsprong bv. botter
-vastestowwe by kamertemperatuur
-enkelbindings tussen koolstowwe en vetsure
2.ONVERSADIGDE VETTE
-plantaardige oorsprong bv. olyfolie, canola olie, sonneblom olie
-vloeistowwe by kamertemperatuur
-dubbel en trippelbindings in sekere vetsure
CHOLESTEROL
-oormatige inname van versadigde vette lei tot hoë cholesterol vlakke in
die bloed
-hoë cholesterolvlakke in die bloed veroorsaak vetaanpaksels (plaak) in die
slagare
-hierdie plaak vernou die slagare
-vernouing van slagare word asterosklerose genoem
-bloedplaatjies pak saam en vorm 'n bloedklont
-die bloedklonte kan hartaanvalle en beroertes veroorsaak
FUNKSIES VAN LIPIEDES:
1.Skokabsorpsie: omring die organe met n vetlaag, beskerm die liggaan teen
meganiese beserings
2.Reserwe-energiebron: wanneer vetmolekules afgebreek word, stel dit baie
energie vry
3.Versakf struktuur: fosfolipiede in selmembrane
4.Isoleringsmateriaal: vet onder die vel
5.Waterdigting: waslae (kutikula) op sekere plante
6.Absorpsie van vitamiene: vetoplosbare vitamiene A, D, E ,K kan slegs
geabsorbeer word as dit in vet opgelos is
7.Bron van water: kamele se boggels
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller beternotas. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R55,00. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
82871 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy summaries for 14 years now