Summary
Samenvatting VLV1A! Alles wat jij nodig hebt om een directe voldoende te halen.
- Course
- Institution
Alle benodigde hoofdstukken waarmee jij gaat knallen.
[Show more]
Seller
Follow
jurrian21
Content preview
Hoofdstuk 1. InleidingDe grenzen van de adolescentie zijn volgens sommige mensen aan het vervagen. Zij zeggen
dat adolescentie een kunstmatig begrip is omdat veel van de mijlpalen die het begin of eind
van de adolescentie markeren, op afspraken berusten die men binnen een bepaalde cultuur
op een zeker moment in de geschiedenis maakt. Maar: adolescentie is wel degelijk een
aparte periode.
1.1 Adolescentie: een eerste typering.
Adolescentie is de periode tussen de kinderjaren en de volwassenheid. Een periode van
overgang, waarin zich veel ontwikkelingen voordoen op verschillende terreinen. Nieuwe
uitdagingen en ontdekkingen, verhoogde kwetsbaarheid en spanningen (de mate van moeite
hiermee verschilt per persoon), biologisch rijpingsproces (hormoonhuishouden & hersenen),
ontwikkeling van intelligent functioneren, ontwikkeling denken over morele kwesties en
psychoseksuele ontwikkeling. Al deze ontwikkelingen staan niet los van elkaar.
Erikson (1968): de centrale ontwikkelingstaak van de adolescentie is het ontwikkelen van
een eigen identiteit. Heroriëntatie. Ontdekken van mogelijkheden en beperkingen. Mensen in
omgeving spelen een belangrijke rol hierbij. Besef van identiteit: zichzelf beleven als iemand
met een eigen herkenbare levensstijl die, ondanks allerlei veranderingen, consistent is en
voor de mensen om hem heen als zodanig herkenbaar is.
Indeling van de adolescentie:
De vroege adolescentie: lichamelijke rijping, psychoseksuele ontwikkeling en proces van
losmaking van ouders.
De middenadolescentie: experimenteren met diverse keuzemogelijkheden centraal.
De late adolescentie: verplichtingen aangaan m.b.t. maatschappelijke positie en
persoonlijke relaties.
‘Emerging adulthood’(ontluikende volwassenheid)
Jongeren gaan steeds langer deelnemen aan onderwijs en gaan later werken, blijven langer
thuis wonen, beginnen steeds later een vaste relatie of zelfs huwelijk. Ze nemen niet allerlei
volwassen rollen op zich maar experimenteren nog. Ook wel ‘verlengde adolescentie’.
De leeftijdsaanduidingen zijn moeilijk verdedigbaar. Er is grote individuele variatie. Het zijn
benaderingen.
1.2 Pubertijd en adolescentie.
Puberteit staat voor lichamelijke volwassenwording. Bij de adolescentie hoort een leeftijd van
17 tot 30 jaar.
In Nederland staat de puberteit vooral voor lichamelijke veranderingen en geslachtsrijp
worden. Opbouw van persoonlijkheid, de blik naar binnen. De adolescentie is een periode
waarin de blik maar naar buiten wordt gericht en de in de puberteit gevormde persoon een
plaats vindt in de maatschappij. De lichamelijke aspecten van de puberteit zijn moeilijk los te
koppelen van de sociale aspecten van de adolescentie.
Wat in de adolescentie gebeurt, wordt enerzijds beïnvloed door wat er in de kinderjaren heeft
plaatsgevonden en anderzijds door het perspectief dat de volwassenheid biedt. Adolescentie
begint in de biologie en eindigt in de cultuur. Maar dit is eenzijdig.
1. We weten dat hormonale veranderingen al veel vroeger beginnen, voordat er lichamelijke
verschijnselen zichtbaar zijn.
,2. Tevens omdat het psychische ontwikkelingsproces niet altijd synchroon loopt met de
lichamelijke rijping.
3. Bovendien zijn er aan het begin van de adolescentie ook al belangrijke veranderingen die
sociaal en cultureel zijn bepaald.
Leeftijd
Leeftijd is geen waterdicht criterium, wel de enige maatstraf die beschikbaar is. Vooral bij
jongeren met een hogere opleiding zien we dat de overgang naar de geïnstitutionaliseerde
volwassenheid vrij lang duurt, omdat ze langer studeren en daardoor ook langer thuis blijven
wonen.
Conclusie
Dat sociale en culturele aspecten in grote mate bepalen hoe de adolescentie wordt
afgebakend, zorgt ervoor dat de verschijningsvorm van de adolescentie per tijdperk en per
cultuur sterk kunnen verschillen. Tevens zijn er sekseverschillen.
1.3. Moeilijke leeftijd?
‘Grote emotionele beroering en opstandigheid’/’De moeilijke leeftijd’. Periode van
opstandigheid: vrij oppervlakkige uitingen van non-conformisme. Het lijkt een meer
opstandige periode dan het is. Massamedia, literatuur en film: deze hebben de neiging
jongeren als opstandig en onberekenbaar te laten zien. Maar dit zijn ten onrechte
generaliserende conclusies.
Is de adolescentie problematisch? Emotionele onrust en moeilijk gedrag, normaal
verschijnsel of indicatie voor stoornis in de ontwikkeling?
1. Onderscheid tussen eenmalige stemmingen of gedragingen en meer langdurende patronen.
Ook wel ‘quarterlife crisis’. Met de meeste jongeren gaat het prima tijdens deze periode.
2. Onderscheid tussen ‘spanningen en de daarmee gepaard gaande onevenwichtigheden die
jongeren in het algemeen ervaren wanneer zij voor nieuwe taken worden gesteld’ en
‘spanningen die we moeten beschouwen als signalen dat de ontwikkeling gestoord dreigt te
raken'.
3. Onderscheid tussen 'problemen die echt uit de adolescentie voortkomen' en 'problemen die
hun wortels hebben in de periode vóór de adolescentie'.
‘Life-course persistent’-antisocialen: Jongeren die gedurende hun hele leven al antisociaal
of problematisch gedrag vertonen.
‘Adolescence limited’-antisocialen zijn jongeren bij wie antisociaal gedrag beperkt blijft tot
de adolescentie en bij wie voordien geen problemen waren. Na de adolescentie verdwijnt
het gedrag weer.
Tijdens de adolescentie worden bestaande problemen uitvergroot of op de spits gedreven,
maar niet noodzakelijkerwijs veroorzaakt.
1.4 Ontwikkelingspsychologisch uitgangspunt.
Bij het bestuderen van adolescentie is een ontwikkelingspsychologische oriëntatie gewenst.
Primair gericht op opsporen van intra-individuele veranderingen. Daarnaast ook de inter-
individuele verschillen. Het ontwikkelingsproces is een langdurige wisselwerking (interactie)
tussen aanleg en omgevingsfactoren. De veranderingen worden gezien als fasen
(controversieel). Maar gedrag van individuen met eenzelfde ontwikkelingsniveau hoeven niet
over de hele linie uniformiteit te vertonen. Dus, kwalitatief verschillende ontwikkelingsniveaus
onderscheiden met kanttekeningen over de algemene geldigheid van de fasen.
, Al karakteristiek voor de fase van de adolescentie worden vooral gezien:
Eigen identiteit vormen, bereiken van autonomie tov ouders.
De manier van omgaan met bepaalde innerlijk beleefde conflicten.
Een bepaald niveau van cognitief functioneren.
Ontwikkelingsniveaus (ook wel ontwikkelingstaken) zijn de eisen en verwachtingen die
binnen een bepaalde cultuur voor een bepaalde leeftijdsgroep gelden. Er zijn 7
ontwikkelingstaken voor jongeren, namelijk:
Vormgeven aan veranderende relaties binnen het gezin.
Zorg dragen voor de gezondheid en het uiterlijk.
Zinvol invullen van vrije tijd.
Vormgeven aan intimiteit en seksualiteit.
Participeren in onderwijs of werk.
Vriendschappen en sociale contacten onderhouden.
Omgaan met autoriteit.
Centraal in het begrip ontwikkeling is het uitgangspunt dat er een samenhang bestaat tussen
vroegere en latere momenten in de ontwikkeling. Maar is er sprake van continuïteit of
discontinuïteit?
Omschrijving van continuïteit:
1. Ook al is de vorm van gedrag verschillend, in feite spelen dezelfde psychologische
mechanismen een rol: relaties zijn belangrijk, maar dit uit zich verschillend op verschillende
leeftijden. Continuïteit zit dus meer in de kern van een psychologisch verschijnsel, de
gedragingen aan de oppervlakte kunnen verschillen.
2. Voorspelbaar patroon van relaties tussen gebeurtenissen en ervaringen. Vroegere
ervaringen van een persoon voorspellen latere functioneren.
Er zijn ook allerlei discontinue momenten te onderscheiden: Koerswijzigingen. Bijv.
protectieve factoren. Vroege ervaringen en latere ontwikkelingen kunnen op zeer
verschillende wijze met elkaar in verband staan. Wijst op plasticiteit van het individu.
We zien zowel continuïteit als discontinuïteit in de ontwikkeling.
Een recente stroming binnen het onderzoek naar problematische ontwikkelingen gedurende
de levensloop is de Ontwikkelingspsychopathologie. Dit richt zicht op condities waaronder
stoornissen in de ontwikkeling optreden, in stand blijven of verdwijnen, en naar de individuele
verschillen in aanpassing die daarbij voorkomen. Er blijkt bij kinderen een groot onderscheid
in weerstand tegen en vatbaarheid voor beïnvloeding door moeilijke levensomstandigheden,
crisissituaties of traumatische gebeurtenissen. Een complex samenspel tussen individu en
omgeving bepaalt de richting van een ontwikkelingstraject.
Voorspelling over ontwikkeling van meisjes:
1. Gezinsklimaat
2. Het kunnen maken van concrete toekomstplannen
3. Keuze van vrienden
4. Partnerkeuze
Kwetsbaarheidverhogende en protectieve factoren kunnen van grote invloed zijn op het
verloop van de ontwikkeling. Dus niet alleen de invloeden van buitenaf. Sluit aan op
dynamische interactionisme: mensen geven vorm aan eigen omgeving, maar worden zelf
, ook door hun omgeving vormgegeven. Ook wel: ‘transactionele modellen’.
Hoe beïnvloed iemand zij omgeving? Het genotype hangt samen met de omgeving volgens
de Persoonsomgevinginteractie. Drie manieren hiervoor:
Passieve interactie
Evocatieve (reactieve) interactie
Actieve interactie
Tijdens de adolescentie lijkt er een verandering van passieve naar actieve interactie op te
treden. Evocatieve interactie is altijd te vinden.
De veranderingen binnen de jongeren vinden plaats op een aantal domeinen:
1. Biologisch domein. Veranderingen in uiterlijk (primaire en secundaire geslachtskenmerken)
en seksuele ontwikkeling.
2. Cognitief domein. Abstract en in hypothetische termen.
3. Sociaal domein. Sociale status, etc
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jurrian21. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R141,18. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73091 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy summaries for 14 years now