Onderwerp 7: Reaksies op die omgewing: Die menslike
endokriene stelsel Eenheid 1: Die endokriene stelsel
(Via Afrika, Almal Verstaan, Ken & Verstaan
Sleutelwoorde:
Endokriene stelsel Stelsel wat bestaan uit kliere wat hormone produseer en direk in
bloedstroom afskei.
Afskei Om vry te stel of af te gee.
Klier Groep selle wat gespesialiseer is om ‘n spesifieke chemiese stof te
produseer en af te skei.
Eksokriene klier Buislose klier wat sy hormoon direk in bloed afskei.
Buislose klier Klier wat sy afskeiding in ‘n buis afskei.
Chemiese stof waarvan endokriene kliere baie klein hoeveelhede
Hormoon produseer
en in die bloedstroom afskei.
Orgaan wat reageer op ‘n hormoon wat deur ‘n endokriene klier
Teikenorgaan afgeskei
word.
Deel van die brein wat optree as ‘n endokriene klier wat hormone
Hipotalamus afskei
wat die sekresie van hormone deur die pituïtêre klier of stimuleer of
onderdruk.
Hormoon wat deur hipotalamus geproduseer en in die pituïtêre klier
Antidiuretiese geverg
hormoon (ADH) word; laat meer water toe om vanaf die niere weer in die bloed
geabsorbeer te word, wat die hoeveelheid water wat in uriene
verlore gaan
verminder.
Pituïtêre klier Endokriene klier by die basis van die brein.
Staan ook as meesterklier bekend omdat dit hormone produseer wat
die
, OPGESOM DEUR ANNUSCKE COPYRIGHT
afskeiding van ander hormone reguleer.
Hormoon wat deur die pituïtêre klier afgeskei word, stimuleer
Groeihormoon (GH) proteïen-
sintese en die groei van spiere en bene.
Tiroïedstimulerings- Hormoon wat deur die pituïtêre klier afgeskei word; stimuleer die
hormoon (TSH) tiroïedklier om tiroksien af te skei.
Follikelstimulerende Hormoon wat deur die pituïtêre klier afgeskei word; stimuleer die
ontwikkeling van follikels in die ovaria en die produksie van sperm in
hormoon (FSH) testes.
Luteïniseringshormoo Hormoon wat deur die pituïtêre klier afgeskei word; in vroue laat dit
n die
follikel ryp word sodat dit die luteale liggaam vorm en stimuleer dit
(LH) die
afskeiding van estrogeen en progesteroon; in mans stimuleer dit die
afskeiding van testosteroon.
Prolaktien Hormoon wat deur die pituïtêre klier afgeskei word; stimuleer die
produksie van borsmelk in vroue.
Endokriene klier aan die voorkant van die nek wat tiroksien,
Tiroïedklier hormoon,
vrystel.
Hormoon afgeskei deur die tiroïedklier; reguleer die metaboliese
Tiroksien spoed en
groeitempo.
, OPGESOM DEUR ANNUSCKE COPYRIGHT
Orgaan in die buik wat as ‘n eksokriene sowel as ‘n endokriene
Pankreas klier
funksioneer; skei insulien en glukagon af.
Groepe selle in die pankreas wat die hormone glukagon en
Eilandjies van insulien afskei,
Langerhans wat die bloedglukosekonsentrasie reguleer.
Hormoon wat deur die alfaselle van die eilandjies van Langerhans
Glukagon afgeskei
word; verhoog die bloedglukosekonsentrasie.
Hormoon wat deur die betaselle van die eilandjies van Langerhans
Insulien afgeskei
word; verlaag die bloedglukosekonentrasie.
Endokriene kliere wat bo-op elke nier geleë is; skei hormone af,
Suprarenale kliere insluitende
adrenalien en aldosteroon.
Hormoon wat deur die suprarenale kliere afgeskei word; berei die
Adrenalien liggaam
vir die veg-of-vlug-reaksie voor.
Aldosteroon Hormoon wat deur die suprarenale kliere afgeskei word; laat die
hoeveelheid natrium wat van die niere in die bloed
geherabsorbeer word,
toeneem.
Gonade Voortplantingsorgaan vir geslagtelike voortplanting.
Ovarium Vroulike voortplantingsorgaan.
Hormoon wat deur die ovaria afgeskei word; stimuleer die
Progesteroon verdikking van
die endometrium en onderhou die uteruswand en voorkom die
vrystelling
van ovum gedurende swangerskap.
Negatiewe Meganisme om ‘n stelsel te beheer, soos volg: as die konsentrasie
terugvoer- van een
faktor in die stelsel styg of tot onder normaal daal, word die
meganisme verandering
ontdek en word korrektiewe stappe gedoen om die konsentrasie
van die
faktor na normaal te laat terugkeer.
Afwyking van die endokriene stelsel wat ‘n hoë
Diabetes bloedglukosekonsentrasie
veroorsaak.
Afwyking waar die liggaam nie behoorlik reageer op insulien wat
Insulien-weerstand deur die
pankreas afgeskei word nie.
Vetsug Toestand waarin ‘n mens te veel liggaamsvet het.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Maakleermaklik. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R173,00. You're not tied to anything after your purchase.