Inhoud
1. Historisch conceptueel kader.............................................................................................................3
1.1. Het historische debat (vanuit een Westerse positie)...................................................................3
1.1.1. De ontdekking van Amerika: beschaving vs barbarij.............................................................3
1.1.2. Verlichting: universalisme.....................................................................................................3
1.1.3. Romantiek: particularisme....................................................................................................4
1.1.4. Synthese (Taylor)..................................................................................................................4
1.2. Het multiculturalisme..................................................................................................................5
1.2.1. Wat is multiculturalisme?.....................................................................................................5
1.3. Het interculturalisme...................................................................................................................6
2.1. Het transculturalisme..................................................................................................................8
3. Migratie, een historisch perspectief op de categorisering van nieuwkomers in België....................10
3.1. Migratie in premodern Europa..................................................................................................10
3.2. Migratie in de negentiende eeuw..............................................................................................11
3.3. De Belgische nationaliteit..........................................................................................................11
3.4. Arbeidsmigratie in het interbellum............................................................................................11
3.5. Vluchtelingen in de korte twintigste eeuw................................................................................12
3.6. Arbeidsmigratie na WO II...........................................................................................................12
3.7. Toename migratie na de Koude Oorlog.....................................................................................13
3.8. Migratiebeleid na de Koude Oorlog...........................................................................................13
3.9. De implementatie van het beleid (problemen)..........................................................................13
3.10. De uitholling van het Belgisch kader........................................................................................14
3.11. Besluit......................................................................................................................................14
3.12. Voorbeelden van examenvragen.............................................................................................14
4. Identiteit: debatten over nationalisme, multiculturaliteit en integratie...........................................15
4.1. Politiek.......................................................................................................................................15
4.1.1. Een dralend opvangbeleid..................................................................................................15
4.2. Wetenschap...............................................................................................................................15
4.2.1. Culturalisten vs. Structuralisten..........................................................................................15
4.2.2. Integratie wordt meer en meer in vraag gesteld................................................................16
4.3. Maatschappij.............................................................................................................................16
4.3.1. De uniciteit van hedendaagse migratie?.............................................................................16
4.3.2. De incompatibiliteit van de islam?......................................................................................17
4.4. Conclusie...................................................................................................................................17
5. Beelden van de islam........................................................................................................................18
, 5.1. Het salafisme.............................................................................................................................18
5.2. Islam en politiek.........................................................................................................................19
5.3. Jihad...........................................................................................................................................20
5.4. Sharia en moslim-minderheden in het westen..........................................................................21
6. Literatuur en interculturaliteit..........................................................................................................22
6.1. Inleiding.....................................................................................................................................22
6.1.1. Het belang van fictie...........................................................................................................22
6.1.2. Johann Gottfried Herder (1744-1803).................................................................................23
6.2. Jorge Luis Borges (1899-1986)...................................................................................................23
6.3. Radna Fabias..............................................................................................................................24
7. Beelden van het Belgische koloniale verleden..................................................................................25
7.1. Het Belgische koloniale verleden...............................................................................................25
7.2. Waarom nog verdedigd?...........................................................................................................25
7.3. Evolutie van de herinnering.......................................................................................................26
7.4. De dekolonisering van de geesten.............................................................................................26
8. Zegeningen en schaduwzijden van taaldiversiteit............................................................................27
8.1. Taaldiversiteit op globaal niveau...............................................................................................27
8.2. Geschiedenis van de taal (Indo-Europees).................................................................................28
8.3. Taalcontact................................................................................................................................29
8.4. Taaldiversiteit op lokaal niveau.................................................................................................29
8.5. Oordelen over taaldiversiteit.....................................................................................................30
8.6. Bandbreedte van taaldiversiteit................................................................................................30
8.7. Ruimtelijk referentiekader.........................................................................................................30
8.8. Besluit........................................................................................................................................30
9. Taal in ruimte en grenzen.................................................................................................................31
9.1. Territoriale grenzen...................................................................................................................31
9.2. Wetenschappelijke perspectieven.............................................................................................31
9.3. 1e Visie: begrensde talen...........................................................................................................32
9.4. 2e Visie: talen zonder grenzen....................................................................................................33
9.5. Conclusie...................................................................................................................................35
10. Een genealogie van ‘ras’.................................................................................................................35
10.1. De uitvindingen van het ras.....................................................................................................35
10.2. Het ‘verdwijnen’ van ras in Europa..........................................................................................38
11. Indexicaliteit van taal......................................................................................................................38
11.1. Culturele modellen..................................................................................................................38
11.2. Taalideologie, indexicaliteit en stereotypes.............................................................................39
,11.3. Productie van taal....................................................................................................................40
11.4. Perceptie en attitudes..............................................................................................................40
11.5. Nut van onderzoek naar indexicaliteit.....................................................................................40
L-interculturaliteit
1. Historisch conceptueel kader
Situeert multiculturalisme
Correcties op kritiek naar aanleiding van multiculturalisme
o Alle -isme hebben zoeklichttheorie toegepast
Andere lampen op zelfde problematiek, hebben fluïde scheiding
1.1. Het historische debat (vanuit een Westerse positie)
1.1.1. De ontdekking van Amerika: beschaving vs barbarij
Todorov schreef over ontdekking van Amerika als ‘ontdekking van de ander’
o Voordien waren er al interculturele contacten met grenscontacten wisten van
elkaars bestaan
Echter in 1492 ‘nieuwe’ beschaving ontdekt
Men werkte met het idee van 1 beschaving = gestoeld op Christendom
o Concept van universalisme: ik (beschaving) = de ander OF moet de ander moet
worden zoals wij
o Christoffel Columbus
Idee van 1 zelfde gemeenschap overal 1zelfde taal
Nam de inheemse beschaving compleet over
o Hernan Cortes
Zag verschillen tussen de bevolkingen maar wilt ze overnemen
o Bartolomé de las Casas: Het dispuut van Valladolid (1550)
Zag dat het te ver ging en was kritisch dispuut over vraag of men correct
bezig was in de kolonies en of ze effectief barbaars waren
o Michel de Montaigne (iedereen noemt barbarij wat afwijkt van hun eigen gebruiken)
Nam een relativistisch standpunt
Groeiend besef van diversiteit en relativiteit maar vonden uiteindelijk Westers superieur
1.1.2. Verlichting: universalisme
Van (universalistisch) geloof (universalistische) rede
Beschaving = kennis, ontwikkeling
o Vandaar symbool: encyclopedie, iets dat ieder kennis doet kunnen vergaren
Verlichting is ‘cultuurneutraal’
o Culturele verschillen zijn ondergeschikt aan rede & kennis
Specifieke kenmerken mogen ideaal niet in de weg staan
o Algemeen geldigheid van bepaalde waarde voor iedereen
Ontstaan van de Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burger
o Alle mensen hebben ‘gelijke’ rechten
Nuance: men was gelijk als men zich aanpaste
, 1.1.3. Romantiek: particularisme
Opkomst modern begrip van IDENTITEIT als reactie op universalisme (gelijkheidsideaal) en
moderniseringsprocessen (ontworteling)
Alles wat je doet verschillen met wat wordt beschouwd als algemene kenmerken van de
mens
o Introduceert het particularisme
o Identiteit verbonden aan uniciteit en authenticiteit
Identiteit wordt in vraag gesteld met idee dat men opzoek moet gaan naar
identiteit zoektocht wordt iets collectiefs
Van een uniek “ik”, ook naar een uniek “wij”
o Culturalisme (mensen handelen bepaald door particuliere cultuur)
Begrip uit invloed van Johann Gottfried Herder’s Volksgeist
Vanaf romantiek wordt cultuur een bindende en onderscheidende factor
o Verbindt gemeenschap (vroeger: religie)
o Onderscheidt ons wezenlijk van anderen
Gevolg 1
o Van beschaving naar cultuur
Tegenover beschaving staat barbarij <-> tegenover cultuur staat ander volk
o Van universalisme naar particularisme (culturen)
o Van wat ik kan verwerven (rede) naar wat mij bepaald vanaf geboorte (cultuur)
Gevolg 2
o Opkomst van Natie-staat
“Staat” = gemeenschap van burgers (> verlichting)
“Natie” = verbondenheid door cultuur (> romantiek)
Combinatie van burgerschap en cohesie
1.1.4. Synthese (Taylor)
Zorgt voor een brug naar multiculturalisme
Verlichting + romantiek = moderniteit
o Blijven samen in een cohesie genaamd moderniteit omdat we op 2 benen lopen
Moderniteit impliceert gespletenheid
o Meer bepaald 2 polen die ons wezenlijk spleten gelijk maar uniek
o ik ben zoals de ander (bv. Westen), maar ik ben ook anders dan de ander
Moderniteit impliceert nieuwe behoefte aan erkenning van gelijkwaardigheid, identiteit,…
o Erkenning d.m.v. betekenisvolle anderen, politiek waarin men hiervoor strijd
o <-> eer: exclusief, voorbehouden aan 1 iemand
Implicaties:
o Verlichting
Cultuur en taal zijn neutraal
Ik word lid van een groep
o Romantiek
Cultuur en taal zijn expressies van mijn identiteit
Ik ben lid van een groep
Bv. Koningin Elisabethwedstrijd 1983 met Japanse winnares
o Schande volgens de romantische culturele expressieve blik (verlichting zag geen
probleem, iedereen kon kennis hierover hebben)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller wallyfh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R148,26. You're not tied to anything after your purchase.