Handelsreg 292
Onderwerp 1: Inleiding tot Ondernemingsreg
Deel 1
A. Soorte ondernemingsvorme
Eenmansaak Min regulering buite gemenereg
Natuurlike persoon (nie regspersoon)
Geen regspersoonlikheid
Beheer: Eienaar (enkele persoon)
Min finansierings opsies (een eienaar)
Verandering van vennoot = ontbinding van onderneming
Persoonlik aanspreeklik
Belastingkoers: tot 45%
Vennootskap Ooreenkoms tussen twee of meer mense
Geen regspersoonlikheid
Beheer: Vennote
Partye maak bydraes met die doel om wins te maak
Verandering in vennote = ontbinding van vennootskap
Vennote gesamentlik en afsonderlik aanspreeklik
Belastingkoers: tot 45%
Privaat Maatskappywet:
maatskappy "'n winsgewende maatskappy wat -
a) nie 'n openbare, persoonlike aanspreeklikheid of maatskappy in
staatsbesit is nie, en
b) voldoen aan die kriteria in art 8(2)(b)”
S8(2)(b)
- Verbied die aanbieding van enige sekuriteite aan die publiek.
- Beperk die oordraagbaarheid van sekuriteite.
Die Maatskappywet 71 van 2008
1973-wet het 'n private maatskappy tot 50 lede beperk;
Die 2008-wet het geen beperkings op die aantal lede nie
Meer buigsaam en maklik om te registreer
Afsonderlike regspersoonlikheid
Maatskappy besit ondernemings bates
Naam moet eindig met (Edms.) Bpk.
Voortdurende regsopvolging (verandering van eienaars ontbind nie
ondernemingsvorm)
Belastingkoers: 28%
Beslote Beslote Korporasiewet 69 van 1984
korporasie Geen aandele nie, lede besit slegs 'n persentasie belang in die entiteit
Afsonderlike regspersoonlikheid
BK besit ondernemings bates
Maksimum 10 lede
Voortdurende regsopvolging (verandering van eienaars ontbind nie
ondernemingsvorm)
Lede nie persoonlik aanspreeklik, behalwe in bepaalde
omstandighede
, Belastingkoers: tot 28%
Besigheidstrust Wet op die beheer oor Trustgoed 57 van 1988
Nie regspersoon, afsonderlike regspersoonlikheid
Drie partye: stigter, trustee en begunstigde
Beheer: Trustees
Soortgelyk aan 'n normale trust
Geen beperking op aantal lede
Voortdurende regsopvolging (verandering van eienaars ontbind nie
ondernemingsvorm)
Aandeelhouers nie persoonlik aanspreeklik, behalwe in bepaalde
omstandighede
Belastingkoers: 45%
SA ondernemingsreg het sy oorsprong in Engelse reg
Hegte (nie geslote!) entiteite: Noue verhouding tussen eienaars en aandeelhouers
Regspersoonlikheid: 'n Liggaam wat deur die wet erken word as geregtig op regte en pligte op
dieselfde manier as 'n natuurlike persoon.
Ander tipes maatskappye: voorraad wyd oordraagbaar, meer wetgewing.
Openbare Wyd beheerde entiteit: kan enige aantal aandeelhouers hê en die
maatskappy aandele kan vrylik verhandel word.
Naam moet eindig met Bpk.
Moet ten minste drie direkteure hê.
Persoonlike Naam moet eindig met Inc.
aanspreeklikhei Voldoen aan die kriteria vir 'n private maatskappy.
d maatskappy Direkteure en voormalige direkteure is gesamentlik en afsonderlik
aanspreeklik, saam met die maatskappy.
Maatskappy in bv. SAL, Eskom, Postnet.
staatsbesit Naam moet eindig met SOC Bpk.
Nie- Ingelyf vir openbare voordeel.
winsgewende Inkomste en eiendom nie uitkeerbaar nie.
maatskappy Naam moet eindig met NPC.
Oorwegings:
Aantal en tipe persone wat verloof is
Afsonderlike regspersoonlikheid
Beperkte aanspreeklikheid – eienaar aanspreeklik vir bydrae gemaak.
Professionele vereistes – gemeenregtelike kontrakte.
Ewigdurende opvolging – onaangeraak deur die dood van enige van sy eienaar(s).
Belasting
Finansiering – meer mense = meer kapitaal.
B. Agtergrond en ontwikkeling
Close
Companies Companies Companies
Corporations
Pre-Union Act 46 of Act 61 of Act 71 of
Act 69 of
1926 1973 2008
1984
,Maatskappywet 71 van 2008
a. Wysigingswet 3 van 2011 – gebruik om foute in die Wet reg te stel.
b. Maatskappy regulasies
c. Maatskappywysigingswetsontwerp 2018 – maak dit makliker om nuwe maatskappye te
begin, vorming minder formeel (bv. kommunikeer elektronies).
Interaksie met die gemenereg:
Gemenereg: 'n Liggaam van regsreëls wat deur regters gemaak is terwyl hulle uitsprake oor
sake uitreik, in teenstelling met reëls en wette wat deur die wetgewer of in amptelike statute
gemaak is.
- D.w.s. alle wette wat nie in wetgewing gevind word nie
- Deels van Engels en deels van Romeins-Hollandse oorsprong.
2008-wet is nie 'n kodifikasie van maatskappyreg nie.
2008-wet het nie die gemenereg herroep nie.
2008-wet nie die enigste bron van reg nie, bv. fidusiêre pligte van direkteure.
C. Waarom ‘n nuwe maatskappywet
a. Grondwet – die behoefte om maatskappywetgewing in ooreenstemming met die 1996
Grondwet te bring. Daar is ook duidelik 'n begeerte om die stigting van 'n maatskappy 'n
reg van alle persone te maak, en nie 'n voorreg nie.
b. Ekonomiese groei en ontwikkeling – die behoefte om ekonomiese groei te stimuleer en
om oormatige regulering te vermy, dit wil sê om weg te doen met onnodige
struikelblokke wat groei en entrepreneurskap belemmer (2008 Wet, a7).
c. Vereenvoudiging/minder ingewikkeld – die 1973-wet was onnodig ingewikkeld.
d. Dekriminalisering van wetgewing – daar was probleme met die afdwinging van die 1973-
wet en misplaaste vertroue op kriminele sanksies.
e. Geregtelike bestuur/ sake redding – in die 1973-wet het bepalings oor geregtelike
bestuur as 'n meganisme vir sake redding dinge onprakties gemaak. (Verhoed dat
maatskappye sluit.)
f. Kapitaal instandhouding – beginsels van likiditeit en solvensie het kapitaal
instandhouding vervang wat meer gepas is.
g. Korporatiewe bestuur en korporatiewe sosiale verantwoordelikheid – (King IV Kode) 'n
hoër standaard vir korporatiewe bestuur, korporatiewe sosiale verantwoordelikheid en
etiek is nie net tot voordeel van beleggers nie, maar vir alle belanghebbendes.
D. Hervorming van belanghebbende partye
Klassieke aandeelhouer-georiënteerde model.
Verligte aandeelhouer waarde benadering.
Pluralistiese benadering – kyk na voordele van ander belanghebbendes, bv. gemeenskap,
werknemers.
E. King Iv
“Verslag oor Korporatiewe Bestuur vir Suid-Afrika”
, Verslag sluit in “King IV-kode oor korporatiewe bestuur” – 'n kode van goeie gedrag.
Balanseer die belange van alle partye – maatskappye kan nie apart van
belanghebbendes bestaan nie.
F. Doelstellings van die 2008 - Wet
Missie: Vyf Pilare van die nuwe Wet
i. Eenvoud – stigting en bedryf maatskappy.
ii. Buigsaamheid
iii. Doeltreffendheid – reguleer geskille met wet en nie die hof nie. (Spaar geld.)
iv. Deursigtigheid – bv. oudits, beskerm aandeelhouers.
v. Voorspelbare regulasies – ken gevolge.
Afdeling 7
- Bevorder voldoening aan die Handves van Regte – (a)
- Skep buigsaamheid en eenvoud – (b)
- Korporatiewe doeltreffendheid – (g) en (j)
- Deursigtigheid - (b)
- Verbeterde korporatiewe bestuur – (i)
- Voorspelbare regulering in belang van doeltreffende toepassing – (l)
- Bevordering van ekonomiese doelwitte en die belang van maatskappye in die plaaslike
en wêreldekonomie – (b), (c), (d), (e) en (f)
- Bevordering van die doeltreffendheid van maatskappye sonder winsbejag – (h)
- Voorsiening vir sakeredding – (k)
- Die Wet moet geïnterpreteer en toegepas word op 'n wyse wat uitvoering gee aan die
doeleindes in artikel 7 (doelgerigte uitleg). (s5(1))
G. WET OP STRUKTUUR VAN 2008
Nege hoofstukke (met dele) en vyf skedules.
Maatskappy regulasies, 2011:
Agtste hoofstukke wat met die eerste agtste hoofstukke van die Wet korreleer
Drie skedules en talle vorms ("Form CoR ...)
Maatskappy regulasies, 2011 (Staatskoerant No. 34239)
Ingevolge artikel 223, en Item 14 van Bylae 5, van die Maatskappywet, 2008 (Wet No. 71 van
2008), publiseer die Minister van Handel en Nywerheid die volgende regulasies met
betrekking tot die funksies van die Maatskappy kommissie, die Oorname Regulasie paneel en
die Maatskappy tribunaal, en ander aangeleenthede wat met die regulering van maatskappye
verband hou, in werking tree op die tydstip dat die Maatskappywet, 2008 in werking tree.
H. Interpretasie van die 2008 Wet
S5(1)
Wet moet doelgerig gelees word (sien ook 158(b))
S6(1)