, Eenheid 1 : Diere Voeding bl 2-19
Sleutelwoorde
Monogastries N organisme met ǹ enkelvoudige maag wat uit ǹ enkele kamer bestaan
Abomasum Ware / melkpens van ‘n herkouer
Dunderm Duodenum – 1ste deel van die dunderm
Jejunum – 2de deel van die dunderm
Ileum – 3de deel van die dunderm
Esofagus / Dit is ‘n enkel buis wat strek vanaf die keel tot in die pens
slukderm
Herkouers Diere met ‘n komplekse pens wat kos weer opbring en die herkoutjie weer kou
Kardiale sfinkter Kringspier wat die kos beheer na die Rumen toe
Kloaak Diere wat mis, uriene,voortplanting en ‘n eierlê opening het
Krop ‘n Sagte tipe sakkie wat vergroot in die slukderm van hoenders / voëls
Krop / Ventrikulus Die spiermaag. Klein klippies help met die vertering van kos
Monogastriese diere Diere met slegs een pens
/ nie-herkouers
Omasum / Dit het ‘n blaarvorm in die pens en is die derde pens in die herkouer dier
Blaarpens
Piloriese sfinkter Ringspier wat verteerde kos toelaat na die dunderm toe
Proventrikulus Ware of kliermaag
Rektum / Anus Die einde van die spysverteringstelsel
Retikulum Heuningkoek / tweede maag van die herkouer
Rumen Grootste pens van die herkouer
Sekum Dit help met die afvalstowwe wat beweeg van die dunderm na die dikderm toe.
Vier / Komplekse Dit is die Rumen, Retikulum, Omasum en die Abomasum wat saam die komplekse
pense pense vorm – ook genoem die fermentasievat
Villi (enkelvoud vir Klein vingeragtige uitsteeksels aan die wand van die dunderm wat die absorpsie
villus) oppervlakte vergroot
Peristalse Die onwilekeurige sametrekking en ontspanning van die spiere in die
spysverteringkanaal of ander kanaal
Hidroliseer Breek af deur ǹ chemiese reaksie met water
Chiem Die dik vloeistof wat na chemiese spysvertering oorbly.
Wat is dierevoeding :
dit is die manier waarop diere hul kos verkry,hoe die voedsel verteer word , geabsorbeer en benut word om aan
die dier se behoeftes voorsien en hoe die dier van die avalprodukte ontslae raak.
Ons kry verskillende plaasdiere:
➢ Herbivore : diere wat net voedsel van plantardige oorsprong eet :
• Bv. Beeste skape en bokke
➢ Omnivore: diere wat voedsel van plantaardige en dierlike oorsprong eet:
• Bv. Varke , wilde diere
➢ Karnivore : diere wat net voedsel van dierlike oorsprong eet:
• Bv. Wilde diere, troeteldiere
3
, Fundamentele prosessse in die spysverteringstelsel:
• Ingestie
- Inname van groot voedselmolekules deur mond waat spysvertering begin.
• Spysvertering
- Proses waardeur groot molekules, komplekse voedselmolekules deur middel van spysvertering ensieme
afgebreek word tot Kleiner.
- Die spysvertering betaan uit:
* Fisieseverwerking = afbreking deur middel van kou -mastikasie
* Chemiese verwerking = afbreking deur middel van ensieme
• Absorpsie
- Waneer verteerde voedsel vanaf spysverteringskanaal tot in bloedstroom opgeneem word
• Assimilasie
- Waneer voedsel wat ingeneem word deur liggaamselle opgeneem word.
• Egestie
- Waneer onverteerbare afval produkte uit liggaame uitgeskei word.
• Afskeiding
- Waneer sprysverteringsappe deur middel van verskillende organe in die spysverteringkanaal afgeskei word om
voedsel in Kleiner deeltjies af te breek.
Die verskil tussen n herkouer en nie-herkouers:
Herkouers Herkouers
• het ‘n fermentasievat met vier verskillende • Monogastriese diere het ‘n enkele pens
pense. • N Het allerlei voedselvoorkeure
• is altyd herbivore teenoor • Die spysverteringstelsel is minder doeltreffend
• Die spysverteringstelsel is meer doeltreffend in in die afbreek van voedsel en die absorbering
die afbreek van voedsel en die absorbering van voedingstowwe.
van voedingstowwe. • enkelmaagdiere doen dit nie
• Herkouers bring weer hul kos op vir herkou • enkelmaagdiere kan verdeel in enkelmaagdiere
• Herkouers het ‘n komplekse pens en dikdermfermenteerders
Die uitwendige struktuur van die spysverteringskanaal van ǹ herkouer:
Orgaan Herkouer Nie-herkouer
Hoender Vark
Mond
Lippe Lippe is breed,dik en Geen lippe,wange of tande Besit ǹ mondholte ( neus
onbeweeglik nie. Het snawels (keratien) en lippe) wat bedek is met
om kos op te pik. nieverhoringde
gestratifiseerde plaveisel
epiteel.
Tong Tong is lank dik gespierd en Het ǹ klein Tong is gespierd en bevat
grof. Smaakknoppies kom ,driehoekige,gepunte tong smaakknoppies wat op
agter op tong voor wat bedek is met dik onderkaak gelee is.
horingagtige epiteel (
onbuigbaar)
smaakknoppies kom op
dak van die mond en agter
op tong voor.
Bokaak Bokaak is aan skedel vasgeheg Boonste deel van die Bokaak is onbeweeglik
snawel is aan skedel
vasgeheg.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LeafyNotes. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R177,00. You're not tied to anything after your purchase.
