GESLAAGD IN 1E ZIT.
Volledige samenvatting van het vak 'Fysica voor Farmacie', gebaseerd op college slides en eigen notities. Bevat alle leerstof met een overzichtelijke structuur. Perfecte voorbereiding voor het examen. Contacteer mij gerust bij verdere vragen.
- Doel fysica: kwalitatief & kwantitatief de wereld rondom gaan beschrijven
- Fysica = creatieve activiteit, geen verzameling v feiten
- Observatie + verklaring adhv (geïdealiseerde) experimenten
Model = Vereenvoudigd, een analogie ve fysisch fenomeen met iets vertrouwd
- Atoommodel v Bohr: atomen ≠ zichtbaar → voorstellen dr wat we kn (zonnenstelsel)
Theorie = ++ gedetailleerd dan een model → model omgezet in wiskundige taal
- Licht kn we niet zien → water wel => lichtgolven & watergolven
Wet = korte & algemeen geldige uitspraak over hoe de natuur zich gedraagt (ondersteund dr exper)
- Indien experiment niet voldoet ≠ uitzondering bevestigd de regel
o Fysische wetten dienen altijd gerespecteerd te worden
Metingen & onnauwkeurigheid
- Metingen = vinden v relaties tsn fysische grootheden
o Experimenten ≠ 100% nauwkeurig (bv. beduidende cijfers)
o Meting → gebeurt dr vergelijkingen met een standaard
▪ Les duurt een ‘uur’ → vergelijken met seconden, minuten
▪ Gebruiken nu SI-eenheden, soms ook ‘imperial’ units (voet, duim)
• Lengte meter m
• Tijd seconde s
• Massa kilogram kg
• Elektrische stroom Ampère A
• Temperatuur kelvin K
• Hvlh stof mol mol
• Lichtsterkte candela cd
• Hoek radiaal rad
• Ruimtehoek steradiaal sr
o Def lengte: meter
▪ Afstand die het licht in vacuum aflegt in 1/299792458ste ve sec.
o Def tijd: seconde
▪ 9,19263177 x 109 perioden ve bepaalde overgang in 133Cs
Veelvouden van eenheden → machten v 10 / voorvoegsels
- yotta Y 1024 deci d 10-1
- zetta Z 1021 centi c 10-2
- exa E 1018 milli m 10-3
- peta P 1015 micro µ 10-6
- tera T 1012 nano n 10-9
- giga G 109 pico p 10-12
- mega M 106 femto f 10-15
- kilo k 103 atto a 10-18
- hecto h 102 zepto z 10-21
- deca da 101 yocto y 10-24
, 2
Basisgrootheden en afgeleide grootheden
- 7 basiseenheden: voldoende fysische wereld te beschrijven (≠ zintuigelijke subjectieve)
- Basisgrootheden: uitgedrukt in één vd basiseenheden (m, s)
- Afgeleide grootheden: combinaties v basiseenheden (m/s)
Orde v grootte: snel schatten
- Kennen v grootteorde kan voldoende zijn → schatten ≠ raden
o Een baardseconde = ?
▪ 1 µm → 10-6 x 3600 . 24/dag = 10 cm/dag
▪ 25 µm → 24x groter = 2 m/dag
▪ 10 nm
o Blad papier dubbelvouwen, vooraleer bij de maan?
▪ 42 keer → 422 = heel groot getal
▪ 4200 & 4200000 = te groot
2. Bewegingen beschrijven: Kinematica in één dimensie
Kinematica = beschrijving hoe voorwerpen bewegen → niet WAAROM ze bewegen
- Beweging in één dimensie: rechtlijnige beweging
- Voorwerpen weergegeven als puntmassa’s → geen rekening met vorm, afmeting
- Algemene beweging: combinatie v translatie + rotatie
Referentiestelsel en verplaatsingen
- Plaats & snelheid (tov) = gedefineerd in een referentiestelsel
o Algemeen gekozen: de aarde
o We gaan bewegingen beschrijven tov een bepaald stelsel
▪ Tram die beweegt (100 km/u):
• Tov de aarde → 100 km/u
• Tov een persoon in de tram (stapt aan 5 km/u)
o Indien tov iets buiten → 105 km/u (100 + 5)
o Indien tov de tram → 5 km/u
- Bepalingen van richtingen in het referentiestelsel = keuze van een assenstelsel
o 1D (x-as), 2D (+ y-as), 3D (+ z-as)
▪ Assen volgens de symmetrie vh probleem
Verplaatsing <-> afstand
- Verplaatsing = hoe ver het voorwerp van zijn beginpositie verwijderd is
o Δx = x2 – x1
▪ Indien men van Brussel naar Gent (100 km) gaat en terug (100 km) → = 0
o Verplaatsing naar rechts = positieve verplaatsing
o Verplaatsing naar links = negatieve verplaatsing → x-waarden worden steeds kleiner
- Afstand = gemeten langs het effectieve traject
▪ Indien men van Brussel nr Gent (100 km) gaat en terug (100 km) → = 200 km
, 3
Gemiddelde snelheid
𝑎𝑓𝑔𝑒𝑙𝑒𝑔𝑑𝑒 𝑎𝑓𝑠𝑡𝑎𝑛𝑑
- Gemiddelde snelheid (speed) =
𝑣𝑒𝑟𝑠𝑡𝑟𝑒𝑘𝑒𝑛 𝑡𝑖𝑗𝑑
o Indien 100 km afgelegd in 1u → = 100 km/u
o Aangezien afgelegde afstand enkel positief kan zien → speed = +
𝑣𝑒𝑟𝑝𝑙𝑎𝑎𝑡𝑠𝑖𝑛𝑔
- Gemiddelde vectoriële snelheid (velocity)= 𝑣𝑒𝑟𝑠𝑡𝑟𝑒𝑘𝑒𝑛 𝑡𝑖𝑗𝑑
o Indien 100 km afgelegd in 1u → = 0 (x1 en x2 zijn gelijk aan elkaar)
𝑥2 −𝑥1 𝛥𝑥
▪ 𝑣̅ = 𝑡2 −𝑡1
= 𝛥𝑡
o Kan zowel positief als negatief zijn (aangezien verplaatsing dit ook kan)
- Snelheid = vector → grootte, richting en zin
o Vectoriële snelheid & grootte vd snelheid = verschillend (speed/velocity)
- Verplaatsing = verandering in plaats ve voorwerp
Vectoriële grootheden
- <-> scalaire grootheden → gedefineerd met één getalwaarde (afstand, snelheid grootte)
- Snelheid & plaats = vectoren (𝑣̅ )
o Zowel grootte als richting belangrijk (= ++getalwaarden)
Momentane snelheid (=ogenblikkelijke snelheid)
- op elk moment gelijk aan limietwaarde vd gemiddelde snelheid over infinitesimaal ↓interval
o De beweging v voorwerp op functie v tijd op 1 bepaald moment
∆𝑥 𝑑𝑥
o v = lim = (afgeleide) → de helling (rico/raaklijn)
∆𝑡→0 ∆𝑡 𝑑𝑡
- Hoe steiler, hoe sneller → Indien helling ↑(+), indien helling max bereikt (0), indien ↓ (-)
Versnelling
- Mate waarin snelheid veranderd in functie v tijd
𝑣2 −𝑣1 𝛥𝑣
- Gemiddelde snelheid: 𝑎̅ = 𝑡2 −𝑡1
= 𝛥𝑡
- Momentane versnelling
o De limietwaarde wrtoe de gemiddelde versnelling nadert wnr Δt tot 0 nadert
▪ De afgeleide van v naar t
∆𝑣 𝑑𝑣
o 𝑎 = lim = → tijdsinterval ↓ => helling raaklijn = ogenblikkelijke v
∆𝑡→0 ∆𝑡 𝑑𝑡
- Is ook een vector
- Snelheid van een voorwerp kan 0 zijn terwijl de versnelling niet 0 is
o Blijft niet duren → versnelling zorgt dat snelheid zal wijzigen
Eenparige versnelde beweging
- x = x0 + v0t + 1/2at² OF v² = v0² + 2a(x – x0) zonder tijd
Samenvattend: EVB in één dimensie → enkel vr constante versnelling
, 4
Conceptvoorbeeld:
In de fig. is de snelheid weergegeven als functie vd tijd vr 2 auto’s die een in een tijd v 10 s versnellen
van O tot 100 km/u. Vergelijk de gemiddelde versnellingsvector, de momentane versnelling en de
totaal afgelegde afstand vr de 2 auto’s.
𝛥𝑣
» Gemiddelde versnellingsvector: 𝛥𝑡 = 100/10 → vr zowel A als B hetzelfde
» Momentane versnelling: raaklijnen zijn niet gelijk → vr A als B verschillend
» Totaal afgelegde afstand: op elk tijdstip rijd A sneller dan B
o Totale afstand v A > B
Conceptvoorbeeld: Versnelling ve auto
Hoe lang doet een auto erover om, nadat het licht op groen is gesprongen, een 30,0 m breed
kruispunt over te steken als de auto vanuit rust versnelt met een constante versnelling van 2,00 m/s²
» Geen rekening houden met afmeting vd auto !
2𝑥 2 . 30,0 𝑚
» x = 1/2at² => t = √ = √ = 5,48 s
𝑎 2,00 𝑚/𝑠²
Vrij vallende voorwerpen
- Het vallen v voorwerpen in de buurt vh aardopp.
- Galileo Galilei: op gegeven plaats op aarde, bij afwezigheid v luchtweerstand valt elk
voorwerpt met dezelfde constante versnelling. (= vallen even snel)
o Versnelling zwaartekracht: 9,80 m/s² (gemidd. heel de aarde)
- Gewichtloosheid: vrije val of afwezigheid v zwaartekracht
o Indien geen lucht zou zijn → geen vrije val
- Luchtledigheid: afwezigheid van lucht
=> Mensen in de ruimte in hun cabine → lucht aanwezig (=ademen) & zweven los rond
Conceptvoorbeeld: omhoog gegooide bal
Iemand gooit een bal recht omhoog de lucht in met beginsnelheid: 15,0 m/s. Bereken hoe hoog de
bal komt en hoe lang de bal in de lucht is geweest voordat hij terugkomt in de hand.
» Valversnelling (g) → Je gooit omhoog, dus is telkens naar ↓ gericht
» Snelheid (v) → eerst ↑ drna 0 en dan ↓
» x = x0 + v0t + 1/2at² → a = - g (a ↓) (as ↑) → x = x0
v = v0 + at tboven = v0/g
(15,0 𝑚/𝑠)²
=> x = v0 /(v0 / g) – ½ . g . (v0/g)² = 2 .9,80 𝑚/𝑠²
= 11,5 m
15,0 𝑚/𝑠
=> tboven = v0 /g = 9,80 𝑚/𝑠²
= 1,53 s
» tbeneden = ? (x = 0 ?)
x = v0t + 1/2at² = 0 ? => 0 = 15,0 m/s.t - ½ . 9,80 m/s²t²
15,0 𝑚/𝑠
=> t = = 3,06 s (x2 t nodig om boven te geraken)
4,90 𝑚/𝑠²
=> vbeneden = v0 + at = 15 m/s – 9,80 m/s² . 3,06s = - 15 m/s
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Farmaseutke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R253,08. You're not tied to anything after your purchase.
