Class notes
Aantekeningen werkcollege Middeleeuwen (GE1V14002)
- Course
- Institution
Aantekeningen gemaakt tijdens de werkcolleges Middeleeuwen, op de universiteit Utrecht. Vakcode: GE1V14002
[Show more]
Seller
Follow
JeskeBouma
Reviews received
Content preview
Middeleeuwen
Werkcolleges
gebruiker
,
,Week 1A – Bisschoppen en geweld in het Post-
Romeinse westen
Deze week behandelt de overgang van het Romeinse Rijk naar de vroegmiddeleeuwse koninkrijken.
Sommigen zien dit als de 'val' van Rome waarop een duistere, chaotische periode volgde, anderen
vinden dit eerder een tijd van transformatie en creatieve vernieuwing.
Rosenwein behandelt in de eerste twee hoofdstukken van haar boek de ingrijpende veranderingen
die plaatsvonden in de periode tussen 300 en 750. In deze periode maakte het Romeinse rijk plaats
voor politieke eenheden die we bij gebrek aan een betere term vaak post-Romeinse koninkrijken
noemen. Vroeger sprak men wel van barbaarse of Germaanse koninkrijken, maar met deze termen
zijn historici niet meer zo gelukkig. Rosenwein vermijdt ook het vroeger veel gebruikte concept ‘de
val van het Romeinse rijk’, maar prefereert te spreken over een veranderingsproces. De Islam, de
Byzantijnse beschaving en het Latijns westen zijn alle drie in meer of mindere mate een vervolg op
het Romeinse Rijk. Rosenwein spreekt vanwege die doorwerking van Romeinse principes van ‘sibling
cultures’, verwante culturen. Één van de instituten waarin die continuïteit werd belichaamd vormt
de christelijke kerk. De kerk was met name in het Westen een sterke drager van de continuïteit met
het Romeinse verleden. Dit zien we bijvoorbeeld aan de taal die in de kerk werd gebruikt: het Latijn.
Ook het gebruik van het schrift als communicatiemiddel of van de antieke basilica als basis voor de
vormgeving van het kerkgebouw zijn duidelijke tekenen van die continuïteit. Bisdommen kopieerden
de bestuurlijke Romeinse indeling in civitates. Aan het hoofd van deze diocesen stond de bisschop,
die vaak afkomstig was uit belangrijke Romeinse families. Deze week wordt er met name naar
bisschoppen en hun maatschappelijke en politieke rol in de periode na het wegvallen van de
Romeinse bestuursstructuren gekeken. Gregorius van Tours is waarschijnlijk de bekendste
vroegmiddeleeuwse bisschop dankzij het geschiedwerk dat hij schreef, en zijn positie wordt nader
bezien aan de hand van een door hemzelf opgetekende episode die hem aan het einde van de zesde
eeuw in een behoorlijk benarde positie gebracht moet hebben.
Vragen bij Rosenwein
1. Waarom geeft Rosenwein hoofdstuk 1 de titel ‘The Roman World Transformed’?
Rosenwein stelt deze titel, omdat gedurende de periode die Rosenwein bespreekt de
Romeinse wereld zich transformeert en opdeelt in twee verschillende gebieden. Hierin
wordt gesproken over een West- en Oost-‘Europees’ gedeelte. In het westen verviel de
Romeinse cultuur steeds meer, door de invallen van verschillende groepen, genoemd
barbaren. In het oosten wordt de Romeinse cultuur wat meer voortgezet en ontstaat er een
nieuwe hoofdstad, Byzantium. De Romeinse wereld veranderd zich.
, 2. Welke drie belangrijke ontwikkelingen stelt ze vast voor deze periode?
1. Provincialisering van het Rijk
Religieus
o Overgang naar het Christendom
o Doctrinestrijd met kerkvaders als overwinnaars
o 313 Edict van Milaan
o 325 Concilie van Nicea
o 391 – 392 verbod op andere religies
Kunst
o Periferie naar centrum
o 3e eeuw: provinciale kunst belangrijkers
o 4e eeuw: centrum neemt periferiestijl over
2. Barbaren
Geen biologische verschillen
Veel barbaren vochten in de 3e en 4e eeuw in het Romeinse leger
Door druk van de Hunnen vluchten veel barbaren naar het Romeinse Rijk
Komen in opstand tegen de Romeinen
3. Nieuwe orde
Ruralisatie van het Westen (opkomst van platteland + steden)
o Curiales verarmen door nieuwe belastingen
o Grootgrondbezitters weigeren belasting te betalen + rijker
o Armen trekken naar landgoed van rijken
Toenemende dominantie van de rijken in de samenleving
o Rijkdom gebaseerd op grondbezit
o Zoals eerder gezegd worden de rijken rijker door geen belasting te betalen
o Profiteerde van afname van de langeafstandshandel
Populairder worden van het christendom
o Kloosters worden grootgrondbezitters
o Geschreven en ongeschreven regels voor leven van monniken ontstaan
o Christendom biedt een alternatief voor het halen van prestige
Oosten
o Oost-Romeinse Rijk veranderd naar een nieuwe rijk: Byzantijns rijk
3. Rosenwein spreekt over ‘sibling cultures’. Wat bedoelt ze daar precies mee? Op welke gebieden
kun je inderdaad van een gedeelde erfenis spreken? Zijn er ook gebieden waarvoor dit niet geldt?
In haar boek A Short History of the Middle Ages onderscheidt Barbara H. Rosenwein drie ‘Sibling
cultures’ of zusterculturen. Dit zijn het Byzantijnse Rijk, West-Europa en de Islamitische wereld. Zij
benoemt deze als zusterculturen omdat ze allemaal hun wortels hebben in het Romeinse Rijk.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JeskeBouma. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R108,14. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75759 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy summaries for 14 years now