Dit is een gestructureerde samenvatting van alle te kennen hoofdstukken bij het gesloten boekexamen. Er werd steeds gebruik gemaakt van kleur, schema's en tabellen (structuur) om alles goed uit te leggen. De samenvatting werd opgesteld aan de hand van de powerpoints uit de les en de cursus. De E-le...
Psychodiagnostische Methoden (gesloten boek)
E-learning: Kwaliteitscentrum voor Diagnostiek
1. Inleiding
Diagnostiek = cyclisch besluitvormingsproces waarbij een diagnostische vraag gedefinieerd wordt en
hypotheses geformuleerd en getest worden o.b.v. verzamelde informatie om zo te komen tot een
integratief beeld en indicatiestelling.
Informatiebronnen:
Dossieranalyse
(on)gestructureerde gesprek en observaties
Testen
Vragenlijsten
Deze informatiebronnen delen we in 2 soorten onderzoekmateriaal op:
Kwantitatief onderzoekmateriaal (vragenlijsten en psychologische testen)
o Verschillende types scores kunnen berekend worden
o Normgegevens
o Psychometrische kwaliteiten
Kwalitatief onderzoekmateriaal (observatie, gesprek)
o Geen berekening van scores
o Doel = verhaal van CL opbouwen
o Men gaat in op de beleving van de CL en probeert de subjectieve ervaringen te
begrijpen
o Analyse v/d data door betekenisvolle categorieën en thema’s te koppelen en een
fenomeen in beeld te brengen
o Ook hier zijn kwaliteitscriteria aan verbonden om de data te verzamelen, analyseren
en interpreteren.
Kwaliteitscriteria (Test Review Model van EFPA): [ voor de kwantitatieve benadering]
Documentatie
Testmateriaal (bv. testkoffer, antwoordformulieren)
Normering
Betrouwbaarheid
Validiteit
Kwaliteitscriteria (Test Review Model van EFPA): [ voor de kwalitatieve benadering]
Betrouwbaarheid
Validiteit
Reflexiviteit
Klinische vaardigheden van de diagnosticus:
Keuze van juiste instrument
Correcte testafname en interpretatie van testscores
Materiaal correct aanbieden, hanteren en interpreteren
Context en kader creëren waarbinnen betrouwbaar en valide materiaal kan ontstaan
Diagnosticus is zelf een instrument!
1
,2. Kwantitatieve benadering
2.1. Kwantitatieve testen en testbeoordeling
2.1.1. Testgebruik
Op wat letten bij de keuze van een geschikte test?
Psychometrische eigenschappen
Samenstelling v/d normgroep
2.1.2. Testbeoordelingssystemen en -instanties
Testbeoordelingen helpen je bij de keuze v/e kwaliteitsvolle, geschikte test.
Europees niveau: EFPA (European Federation of Psychologists’ Associations)
Nederlands niveau: COTAN (Commissie Testaangelegenheden Nederland
Belgisch niveau: Prodia, …
2.2. Kwaliteitscriteria kwantitatieve instrumenten
We bekijken de verschillende kwaliteitscriteria voor kwantitatieve testen volgens het Test Review
Model v/h EFPA.
Criteria:
Documentatie
Testmateriaal
Normering
Betrouwbaarheid
Validiteit
Computergegenereerde rapporten
Voor elk kwaliteitscriterium krijgt een test na evaluatie a.d.h.v. het Test Review Model 1 van volgende
kwaliteitslabels toegekend
Bij de evaluatie houdt men het doel v/d testafname voor oog waarbij een onderscheid wordt
gemaakt tussen minder belangrijke beslissingen en belangrijke beslissingen. Natuurlijk zijn de
kwaliteitseisen strenger voor testen die belangrijke beslissingen als doel hebben.
2
, 2.2.1. Documentatie
Uitgangspunten:
De basisprincipes v/d test worden duidelijk en volledig toegelicht (bv. in testhandleiding)
Theoretische onderbouw
o Test is gebaseerd op wetenschap
Procedure van testontwikkeling
o Testhandleiding licht toe hoe test is ontwikkeld, vertaald en/of aangepast
Onderzoek
o Overzicht v/h beschikbare/relevante wetenschappelijk onderzoek
Documentatie:
Test bezit informatie over:
Standaardisatie
Normen
Betrouwbaarheid & validiteit
Computergegenereerde rapporten v/d test
Instructies:
Een kwaliteitsvolle test voorziet duidelijke en gestandaardiseerde instructies voor de testleider over
wat hij/zij moet doen voor de testafname, de testscoring, de normering, de interpretatie en
rapportering, en voor het geven van feedback aan de geteste persoon.
Geen duidelijke instructies geen standaardisatie onbetrouwbare resultaten
2.2.2. Testmateriaal
Pen-en-papier test Computergebaseerde test
Duurzame en gebruiksvriendelijke boekjes, Software is kwaliteitsvol (bv. back-up systeem
antwoordformulieren, objecten, … voorzien wanneer internet wegvalt)
De taken en instructies zijn gemakkelijk te Taken en instructies zijn gemakkelijk te
begrijpen, duidelijk en volledig begrijpen, duidelijk en volledig
Deelnemers kunnen op een eenvoudige wijze Deelnemers kunnen op een eenvoudige wijze
antwoorden of reacties geven antwoorden of reacties geven
De formulering en grafische inhoud v/d items is Test is goed beveiligd
duidelijk en kwaliteitsvol
Formulering en grafische inhoud v/d items is
duidelijk en kwaliteitsvol
2.2.3. Normering
= betekenis geven aan de ruwe testscore en hoe deze score zich verhoudt tegenover de populatie
Letten op:
Ouderdom v/d normen
Representativiteit v/d normen
Normeringsmethode
Grootte v/d normeringssteekproef.
3
, 2.2.3.1. Recente normen
Sommige constructen (bv. intelligentie, taalvaardigheid, depressie …) evolueren doorheen de tijd
normen vanuit het verleden kunnen dan niet meer correct toegepast worden
Normen > 15 jaar : wees voorzichtig met de interpretatie
Normen > 20 jaar : niet meer bruikbaar
Representatief = samenstelling v/d steekproef
voor aantal variabelen is vergelijkbaar met de
2.2.3.2. Representatieve normen samenstelling v/d doelpopulatie
Vlaanderen: Vlaamse normeringssteekproef (of combinatie Vlaams-Nederlandse steekproef) !!
Steekproeftrekking (steekproef verzamelen):
Volledig aselecte steekproeftrekking
o Onmogelijk in praktijk (tekort aan middelen & privacywetgeving)
o Bv. van alle Vlaamse kinderen tussen 5-15 jaar wordt elk 10e kind geselecteerd voor
de steekproef
Gestratificeerde steekproef
o Zorgen voor evenwichtige verhouding tussen steekproef en doelpopulatie
o bv. verhouding jongens en meisjes
Gelegenheidsteekproef
o Elk geteste persoon wordt toegevoegd aan de steekproef, zonder duidelijk plan
o Niet zo goed want samenstelling is onbekend of oncontroleerbaar
o Bv. wanneer cliënten zich aanmelden voor hulp bij een instantie
Testontwikkelaar maakt op voorhand een normeringsplan (om doelbewust de deelnemers v/d
steekproef te selecteren)
daarnaast moet men de steekproef stratificeren volgens leeftijd, geslacht, nationaliteit/ethnisch-
culturele achtergrond en regio
2.2.3.3. Normeringsmethode
Na samenstelling v/d normeringssteekproef, worden de normen ontwikkeld.
2 manieren:
Klassieke normering
o Aparte normen per leeftijdsgroep
o Mensen die ongeveer even oud zijn worden dan toch in andere leeftijdsgroepen
geplaatst
o Bv. 5 jaar en 11 maanden vs. 6 jaar en 1 maand
4
, Continue normering
o Gebruik maken v/d gegevens van alle leeftijdsgroepen om tegelijk de normen te
bepalen
o Verdeling v/d ruwe scores wordt geschat als een functie van leeftijd i.p.v. afzonderlijk
in elke leeftijdsgroep
2.2.3.4. Grootte van de normeringssteekproef
Hoe groot is afhankelijk van gebruikte normeringsmethode en type beslissingen:
Klassieke normering
Continue normering
o Minder grote steekproeven nodig dan bij klassieke normering
o Hoe groot is afhankelijk van statistische factoren
2.2.4. Betrouwbaarheid
= consistentie v/e test
= mate waarin scores op een test vrij
zijn van meetfouten
Niet betrouwbaar Betrouwbaar
Types betrouwbaarheid:
Interne consistentie
o = in welke mate is er samenhang tussen de items van (een [sub]schaal van) het
instrument
o Bv. intelligentietest: items van eenzelfde subtest (bv. ‘woordenschat’) hebben een
grote samenhang dan items van verschillende subtests (bv. ‘woordenschat’ en
‘cijferreeksen’)
o Weergave: Cronbachs alfa (α) of Gutmans lambda2 (λ-2)
o Hoe groter de coëfficiënt, hoe beter de betrouwbaarheid
5
, Tijd tussen de 2 afnames mag niet te
lang zijn (om veranderingen te
minimaliseren), maar ook niet te kort!
Test-hertestbetrouwbaarheid
o = in welke mate hangen scores (van 1 test) van 2 aparte afnames met elkaar samen
o Weergave: correlatie (r)
o Hoe groter de correlatie, hoe beter de betrouwbaarheid
Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid
o = testprestatie v/e deelnemer wordt 2x beoordeeld door een verschillende
beoordelaar. Hier wordt gekeken naar de mate waarin de beoordelingen met elkaar
samenhangen
o Weergave: Kappa coëfficiënt (κ) of Intraclass correlatiecoëfficiënt (ICC)
o Hoe groter de coëfficiënt, hoe beter de betrouwbaarheid
2.2.5. Validiteit
= mate waarin de test meet wat hij bedoelt te meten (bv. intelligentie) en niet toevallig iets anders
meet (bv. concentratievermogen) of maar een deeltje van wat hij wil meten (bv. enkel verbaal begrip)
6
, Het verschil tussen validiteit en betrouwbaarheid:
Types validiteit:
Inhoudsvaliditeit
o = inhoud v/d test is een goede weergave van het te meten construct
Begripsvaliditeit
o = test meet daadwerkelijk het bedoelde begrip
o Bv. intelligentietest meet het volledige begrip ‘intelligentie’ en niet iets anders bv.
aandacht
o Hoe de begripsvaliditeit onderzoeken?
Structuur v/d test onderzoeken
Door factoranalyse of verbanden onderzoeken tussen scores op
items, subtesten, indexen en de totaalscore
Groepsverschillen nagaan
Bepaalde verwachte verschillen kunnen aantonen versterkt de
begripsvaliditeit
Bv. er wordt verwacht dat personen met een verstandelijke
beperking gemiddeld lager scoren op een intelligentietest dan
personen zonder een verstandelijke beperking
7
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Emmavric. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R118,78. You're not tied to anything after your purchase.
