Een uitgebreide samenvatting van alle voorgeschreven literatuur voor hoorcollege 1 t/m 4. Ook de regelgeving is in de samenvatting verwerkt. Alles is zo overzichtelijk mogelijk samengevat met ook tabellen etc. waar dit overzichtelijk is. Ik had een vrije periode en heb me hierin verdiept in de stof...
LITERATUUR SAMENVATTING
Literatuursamenvatting
HOORCOLLEGE 1-4
Hoorcollege 1-4
Inhoudsopgave
Hoorcollege 1
o Blad, J. (2009) In memoriam Louk Hulsman (1923-2009), Tijdschrift voor Herstelrecht(TvH), 9 (1), p. 77-80
o Claessen, J. (2016) In memoriam Herman (Thomas) Bianchi (1924-2015), Tvh,16 (1), p. 63-71
o Christie, N. (1977) Conflicts as Property. The British Journal of Criminology, 17, 1, 1-14
Hoorcollege 2
o Zehr, H. (2002) The little book of restorative justice PA: Good Books, alleen p. 1-44.
o Claessen, J. & Van Hoek (2022). Herstelrecht oftewel restorative justice. In: Claessen, & Hoek, Herstelrecht door
de ogen van: reflecties op restorative justice vanuit 27 verschillende perspectieven. Den Haag: Boomcriminologie.
Hoorcollege 3.
o UN Handbook on restorative justice programmes (2020), UNODC.
-Chapter 3 Types of restorative justice proccesses and programmes (p. 23-40)
-Chapter 4 Restorative justice programmes at various stages of the criminal justice process (p. 41-48)
o Zehr, H. (2003) The little book of restorative justice, Intercourse, PA: Good Books
- Chapter 3, Restorative practices (p. 45-64).
o Lee, J. A. & Dandurand, Y. (2020). Twintig jaar groei van herstelrechtelijke programma’s, TvH (20) 3, 37-48.
Hoorcollege 4
De voorgeschreven literatuur gaat al grotendeels in op alle regelgeving. Ik heb hier waar nodig dingen aangevuld
of de betreffende artikelen erbij vernoemd. Alleen het beleidskader is uitgebreid samengevat, waar ook weer de
overige nationale regelgeving in is verwerkt.
o Lauwaert, K. (2013). Recht op kwaliteit, maar geen recht op toegang. Herstelrecht in de EU-regelgeving omtrent
slachtoffers van misdrijven, TvH, nr. 2, 20-33.
-Regelgeving:
->Richtlijn 2012/29/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 tot vaststelling van
minimumnormen voor de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten, en ter
vervanging van Kaderbesluit 2001/220/JBZ (hierna: slachtofferrichtlijn 2012)
o Aertsen, I. (2019). Een nieuwe Aanbeveling van de Raad van Europa: naar een duurzame verankering van het
herstelrecht? TvH, 1, p. 33-47. Ss
-Regelgeving: Recommendation CM/Rec (2018)8 of the Committee of Ministers to member States concerning
restorative justice in criminal matters (hierna: CM/Rec (2018)8) en kort voorgaande regelgeving(waaronder de
UN basic principles 2002 ECOSOC resolution 2002-12)
o Aertsen, I. (2022) Venice Declaration on the Role of Restorative Justice in Criminal Matters, TvH, nr. 1, 85-87. Ss
-Regelgeving: Venice declaration on the role of restorative justice in criminal matters en voorgaande
aanbevelingen (hierna: Venice declaration 2021) en voorgaande regelgeving
o Aertsen, I. (2023). Een nieuwe aanbeveling van de Raad van Europa: slachtofferbeleid hand in hand met
herstelrecht, TvH, nr. 2, 65-71.
-Regelgeving: ook voorgaande regelgeving
->CoE Recommendation Rec(2023)2 on rights, services and support for victims of crime (Hierna: Rec(2023)2)
-> Explanatory memorandum Rec(2023)2 victims of crime.
o Beleidskader herstelrechtvoorzieningen 2020
-Regelgeving: art. 51a Sv, art. 51h Sv, Hoofdstuk 6-besluit slachtoffers van strafbare feiten (Hierna: Hfst 6
Besluit) en kort de invloed van de Europese en internationale regelgeving
, Restorative Justice
In memoriam Herman (Thomas) Bianchi
2016
De Grote drie pioniers op het terrein van naoorlogse herstelrecht in Europa
Herman Bianchie: Tijdlijn
Zijn Joods-Christelijk geloof heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in zijn leven en zijn
wetenschappelijk werk. Daarnaast is zijn traumatische tijd in gevangenschap bepalend Geboren in een Joods-
geweest voor zijn keuze om criminologie te studeren en zijn levenslange strijd tegen katholiek gezin (1924)
repressieve systemen zoals het strafrecht.
Gedurende zijn rechten studie besloot hij zich binnen de wetenschap te zullen inzetten Paar maanden gevangen in
voor een ander en beter misdaadrecht. kamp Amersfoort (1944)
In zijn dissertatie wenste hij een aanzet tot een fundamentele theorie voor de
criminologie op te bouwen, wat krachtig werd ondersteund door filosofie. Bianchi werd
Studie criminologie
een voortrekker in de school van de kritische criminologie. Hij liet zich veel inspireren
door filosofie en werd ook wel criminosoof genoemd.
In zijn studiereis kwam hij ook in aanraking met vooruitstrevende ideeën en leerde hij o.a. Studie Nederlands en
Christie kennen. geschiedenis (1946)
Ethiek van straffen: In dit werk is de Bijbelse gerechtigheidsidee (Tsedeka) de Studie Rechten (1949)
‘onovertroffen richtsnoer voor rechtvaardig strafrecht’. Recht en rechtvaardigheid zijn
onlosmakelijk verbonden. Het Bijbelse misdaadrecht gaat in de kern over verzoening en
niet over vergelding(waar het huidige strafrecht op is gericht). Gerechtigheid gaat over promoveren in
het brengen van vrede en de heling van breuken. criminologie (1956)
Dit kan ten eerste worden bereikt door een sterke privaatrechtelijke dimensie aan het
strafrecht te geven en de benadeelde partijen een volwaarde partij te maken, partijen Studiereis naar Scandinavië
kunnen het best zelf tot een regeling komen(stelling IV en VIII). Daarnaast moet elke
strafrechtelijk optreden worden beoordeeld op het verzoeningsresultaat en het
gerechtigheidskarakter(stelling II). Straffen die leed veroorzaken zijn volgens Bianchi Aan de wieg van het
dan ook onterecht(stelling VII). Dit werk kreeg respect, maar ook veel kritiek. Nederlandse Tijdschrift
voor criminologie
In de jaren 70 bezocht hij de VS, waarbij hij in gevangenissen keek en bij de Mohawk- (1959)
indianen verbleef. Het misdaadrecht van de Mohawk-indianen leek, in tegenstelling
tot de VS gevangenissen(die zijn afkeer bevestigde) in de kern op waar hij zelf voor Benoeming lector en eerste
stond: daders krijgen de ruimte om met hun slachtoffers te onderhandelen over de hoogleraar criminologie ->
oplossing van hun door de misdaad ontstane conflict. Bianchi baseerde zijn werk zelf oprichting Bianchi ’s
vooral op het West-Europese private strafrecht in de periode voor Napoleon; partijen criminologisch instituut (1960)
onderhandelden primair en namen subsidiair proportioneel wraak.
Eind jaren 70 veroorzaakte hij (politieke) opschudding met zijn idee van vrijplaatsen.
Eerste boek, ‘Ethiek van
Hij pleitte voor een veilige plek van waaruit de dader met het slachtoffer en de
straffen’ (1964)
gemeenschap kon onderhandelen om tot een regeling te komen als alternatief voor een
gevangenis. Hij presenteerde een aantal modellen in zijn veel bekritiseerde boek
‘Basismodellen in de criminologie’
, Restorative Justice
Assenus model:
Het pogen om door wetenschappelijke analyses een model te ontwikkelen dat aan mondige mensen de gelegenheid
kan bieden, om zonder elkaar te overheersen, nochtans een regeling te vinden voor de conflicten die uit misdrijven
ontstaan. (verzoening is het einddoel)
De basishypothese waarop dit is gebaseerd is dat
a. mensen recht hebben op hun conflicten
b. conflicten niet opgelost, maar geregeld moeten worden;
c. het huidige strafrecht de mensen onmondig gemaakt heeft om zelf nog conflicten te kunnen regelen en dat ze dus
via een gestaag leerproces dit opnieuw moeten kunnen leren;
d. een delictsconflict niet gelegen is in de omstandigheid dat agressie gepleegd is, maar dat er nog geen regeling voor
het daaruit stammende conflict gevonden is.
Ander model:
In ‘Gerechtigheid als vrijplaats’ geeft hij een model voor geschilbeslechting dat moet voldoen aan de volgende
voorwaarde voldoen(verzoening als einddoel):
1. De conflicterende partijen in een procedure van geschilbeslechting moeten de zaken waar het om gaat niet zo zeer
individueel met elkaar bespreken maar altijd te midden van vrienden en magen en indien noodzakelijk in het bijzijn
van hulpverleners op het gebied van rechts- en sociale solidariteit.
2. De zaken waar het bij de discussie om gaat tijdens een procedure van geschil‐ beslechting, moeten altijd
gedefinieerd worden als noodzaak om schade te herstellen, terwijl schuld en verwijt alleen maar deel uit kunnen
maken van de discussie voor zover zij omgezet kunnen worden in herstel en daarmee tenslotte verwijderd.
3. Staatsorganisaties zullen alleen maar deel mogen hebben aan procedures van geschilbeslechting wanneer zij kunnen
bijdragen tot de controle op gelijkheid van macht tijdens het geschil.
4. Niet-statelijke organisatie zal alleen deel kunnen uitmaken van geschilbeslechting wanneer zij voldoet aan de eis
om bij te dragen tot herstel van toegevoegde schade en het opstellen van een overeenkomst.
5. Verzoening tussen strijdende partijen is het uiteindelijke doel van geschilbeslechting
In ‘Gerechtigheid als vrijplaats’ wordt niet alleen aandacht besteed aan verzoening, maar ook aan wedergoedmaking,
boetedoening, berouw, ommekeer en vergeving, die alle op positieve wijze met verzoening in verband kunnen worden
gebracht, in tegenstelling tot vergelding en bestraffing. Vrijplaatsen zouden volgens Bianchi een oplossing bieden in
geval van ernstige misdrijven die heftige emoties hadden gewekt in de samenleving. Een gevangenisstraf is alleen
geschikt voor een kleine groep zeer gevaarlijke mensen.
Bianchi heeft veel betekent en was een prominent gezicht. Hij bracht meerdere boeken en andere publicaties uit en
heeft later ook veel betekent voor het Nederlandse herstelrecht. Hij vond dan ook dat hij zijn doel had bereikt en zijn
leven was voltooid.
Tijdschrift voor Stichting Restorative Justice Bianchi herstelrecht De 1e Bianchi prijs
herstelrecht (2000) Nederland(RJN) opgericht (2010) stichting opgericht (2010) uitgereikt (2012)
Hoewel Bianchi ‘s abolitionisme extreem was hoort het herstelrecht zeker thuis in onze participatiesamenleving met
hun ideeën van verantwoordelijkheid, mondigheid en emancipatie. Zelfdiscipline en empathie nemen toe en mensen
kunnen vreedzaam vechten langzaam weer in handen nemen. De staat moet dan een stapje terug nemen in
strafvervolging, zodat partijen zelf tot een bevredigende oplossing kunnen gekomen.
Herstelrechtdenkers van vandaag zijn al lang niet meer utopische abolitionisten, zoals Bianchi, maar zijn meer
realistisch en pragmatisch.
Het ideaal van de auteur: ‘Strafrecht vormt een noodzakelijke aanvulling op herstelrecht.’
, Restorative Justice
In memoriam Louk Hulsman
2009
Hulsman is beroemd geworden door zijn pleidooi om het
strafrecht af te schaffen’, het had in zijn ogen geen enkele ‘Dat strafrecht, met zijn abstracte, van
doelmatigheid, zelfs integendeel. De cultuur en de structuur van de werkelijkheid vervreemde,
het strafrecht waren in zijn ogen de bron van angst, onzekerheid, categorieën, zijn onverantwoorde
gebrek aan betrouwbare kennis en gebrek aan vaardigheden om arbeidsdeling, zijn uitsluiting van de
met de werkelijke problemen van ongewenste, schadelijke definities en werkelijke behoeften van
gedragingen om te gaan. slachtoffers en daders en zijn
Het begrip ‘misdaad’ moet in de ban worden gedaan, het zegt strafgerichtheid’
niets over wat er werkelijk voorgevallen is, terwijl we daar nu
juist goed naar moeten kijken om te weten wat er te doen staat.
De afschaffing van het strafrecht roept de situatie op, waarin we weer in staat zouden zijn onbevangen naar de
werkelijkheid en de verscheidenheid van ‘problematische gebeurtenissen’ te kijken en voor elk geval zouden de meest
direct betrokkenen(slachtoffer, dader, naasten) de doorslaggevende stem krijgen over hoe om te gaan met de negatieve
gevolgen van het concrete schadelijke gedrag.
Hulsman was een consequente pragmaticus stelde dat wat niet werkt moet worden afgeschaft. Het huidige repressieve
strafklimaat moet volgens hem dan ook worden afgeschaft. Hij was rationeel en meer een realist dan een idealist, het
afschaffen van het strafrecht kan, als dat al gebeurd, alleen via een lang proces.
Hulsmans (strafrechtelijk) abolitionisme:
Hulsman wilde dat de schade zo veel mogelijk wordt hersteld, het liefst door de dader. Als de dader niet bekend is
moet het slachtoffer zo snel mogelijk uit zijn nadelige situatie geholpen worden door voorzieningen.
De instituties hoeven niet te verdwijnen volgens Hulsman, deze moeten alleen zorgen dat de betrokken benadeelde bij
alle te overwegen stappen in de opsporing en daarna de beslissende stem heeft.
Crimineel gedrag is het gevolg van gebrekkige vaardigheden en/of gebrekkige aanpassing aan de legitieme
verwachtingen van de samenleving en een straf helpt dan niet. Partijen moeten zoveel mogelijk zelf tot een oplossing
komen, eventueel met ondersteuning die de rechterlijke instanties ter beschikking stellen. Zo moet een dader met een
psychologisch probleem hierbij worden geholpen.
Conceptueel abolitionisme:
Het idee om het strafrecht af te schaffen riep vaak angst en onzekerheid op. Hulsman reageerde daarop met het idee
van conceptueel abolitionisme. De concepten van het strafrecht moeten worden afgeschaft, door o.a. afstand te doen
van begrippen zoals slachtoffer en misdaad. Dit is echter nog geen feitelijke afschaffing en daarom erg lastig. Door het
veranderen of afschaffen van zulke begrippen zal de sociale constructie en de feitelijke diversiteit van betekenissen
nog niet veranderen.
Oppervlakte-discours:
Volgens Hulsman kunnen we pas anders denken en spreken als we anders gaan handelen en samen gaan handelen.
Hij hoopte dat we moedig zijn en gaan experimenteren en durven af te stappen van wat we altijd al hadden gedaan.
Dat we durven slachtoffers en daders samen te brengen en te laten spreken en hier ook goed naar luisteren. Dat we de
oorzaak van crimineel gedrag durven te onderzoeken en dat we daarvan leren hoe en het recht zo aanpassen dat we dit
effectief voorkomen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller robinmulder1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R296,13. You're not tied to anything after your purchase.
