Onderzoeken van efeectctddet van dncerventet acen efeetvdcedc van tpeedfeke dncerventet
zden, maar de redkwdjdce van ddc efeec dt vaak beperkc. De ddvertdcedc aan behande mechoden
dt grooc en de wdjze van eva teren vardeerc tcerk, hderdoor zdjn tctddet moed djk mec e kaar ce
verge djken. Tevent dt er een grooc gebrek aan rep deatetctddet, de robtttchedd van efeecen
wordc natwe djkt onderzoehc.
Aanbeve dngen gemaakc door de Commdttde Behande dng van hec NIP dde cen grondt ag
dggen aan ddc boek:
- Er moec meer evddenee-bated gewerkc worden (dnfo over efeeteve behande dngen
moec coegepatc worden)
- Behande dngen moecen becer betehreven worden zodac ze getcandaarddteerd
coegepatc ktnnen worden en becer overdraagbaar zdjn
- Behande dngen moecen geptb deeerd worden
- Eva tateonderzoek moec bevorderd worden
Hoofdstuk 2: Neuropsychologische behandelmodellen: Tussen theorie en praktik
1. Inleiding
Er betcaac nog geen eendtdddg mode voor netroptyeho ogdtehe behande dng. Of er moec
tdcgegaan van één cheoretteh kader dt maar de vraag, patincen ktnnen name djk
beperkdngen ervaren op vee vertehd ende v akken en één behande mode dt dan ndec
vo doende.
De ‘edndcermen’ van netroptyeho ogdtehe behande dng (Wood en Ftttey):
1. Hec betcaan van een cheorechdteh/eoneepctee mode waarbdnnen k dndtehe
werkwdjzen en meehandtmen van getcoord ftnetoneren mec e kaar verbonden zdjn
2. Hec hebben van een ddee over de wdjze waarop eogndteve tcoorndtten na
herten ecte geïncerpreceerd ktnnen worden dn cermen van dage djkte vaarddgheden
dde be angrdjk zdjn voor de pertoon djke en toedaa -maactehappe djk onafanke djkhedd
van de patinc
3. Hec betehdkken over een tec van proeedtret, dnddvddtee of gezamen djk
vormgegeven, om aan ce grdjpen op tpeedfeke eogndteve beperkdngen en
vertehd ende ndveatt van ftnetoneren
4. Hec betehdkken over mechoden om verbecerdng/hertce ce eva teren, ndec a een dn
cermen van k dndteh hertce , maar ook mec becrekkdng coc toeda e of ftnetone e
veranderdngen
In ddc hoofdtctk 2 en 3 betproken: hec verca en van tcoorndtten naar a edaagte ftnetoneren
en hec eacegordteren van vertehd ende netroptyeho ogdtehe dncerventet.
2. Van stoornis naar functoneren
Hec dt ndec makke djk een vercaa t ag ce maken van onderzoektrett cacen naar onder dggende
tcoorndtten en de (verwaehce) gevo gen hdervan voor hec dage djkte even. Intehatng maken
van bata e eogndteve tcoorndtten en tamenhang hdercttten, maar ook overttjgende
,eogndteve en (netro)ptyeho ogdtehe faecoren (EF/dnzdehc, tcemmdng). Inv oed op mace van
opcreden tcoorndtten, mace van prob emen dde hec op everc of de moge djkheden coc
eompentate beperken. Verder meenemen: excerne faecoren, premorbdde ftnetoneren.
International Classifiation oo Funitioning, Disability and Health (ICFo
Geen mode voor tamenhang tcoorndtten, gevo gen daarvan en dnv oed andere faecoren,
maar we : kader voor ordenen dnformate (atpeecen van mente djk ftnetoneren dde
gere aceerd ktnnen zdjn aan hec gezondheddtprob eem) per patinc ICF. Vantdc
vertehd ende pertpeeteven naar ftnetoneren gekeken:
1. Pertpeetef mente djk organdtme: ftnetet (fytdo ogdteh en mencaa ) en anacomdtehe
(potdte/aanwezdghedd/vorm/eontntïcedc van onderde en mente djk dehaam
dehaamtde en en organen) edgentehappen
2. Pertpeetef mente djk hande en (aetvdcedcen)
3. Pertpeetef van de ment a t dee nemer aan maactehappe djk even (partedpate)
Scoorndtten: afwdjkdng/ver det van ftnetet of anacomdtehe edgentehappen
Beperkdngen: moed djkheden tdcvoeren aetvdcedcen
Kanttekendngen mode :
1. Netro ogdtehe tcoorndtten zdjn eoneepcte e eontcrtecen en geen catcbare/fytdeke
vertehdjnte en, ze worden afge edd van tympcomen en gedrag. Ze tcaan detondankt
op ge djke hoogce mec ftnetet zoa t ‘tpdercontt’.
2. Er dt tomt meer dnfo noddg dan wac dn hec mode patc om een behande dng vorm ce
geven. Ook ndec a tjd dtdde djk wac waaronder patc.
3. Geen rtdmce om bdjv. kwa dcedc van even en tjd tdndt ecte weer ce geven dn ICF.
Aetvdcedcen en partedpate: ondertehedd cttten tdcvoerdng (wac demand doec) en vermogen
(wac demand kan).
Excerne en pertoon djke faecoren hebben ndec a een dnv oed op tcoorndtten, beperkdngen en
partedpateprob emen, maar voora ook op de re ate cttten deze e emencen.
3. Neuropsychologische interventes
3.1 Cognitieee en neuropsyihologisihe reealidatie
Cogndteve reva ddate: ‘behande dng, gerdehc op de ddreece gevo gen van herten ecte dn de
zdn van eogndteve tcoorndtten’.
Netroptyeho ogdtehe reva ddate: ‘de bredere behande dng van patincen mec herten ecte
(en/of htn tytceem), gerdehc op eogndteve, maar ook op emotone e, toeda e en/of
gedragtmatge prob emen cen gevo ge van herten ecte en mec a t doe hec zo goed moge djk
eren omgaan mec deze prob emen’.
Cogndteve reva ddate dtt onderdee van netroptyeho ogdtehe reva ddate.
, 3.2 Begrippenkader klinisihe neuropsyihologie
Vakgebded k dndtehe netroptyeho ogde
‘A e werkzaamheden van de netroptyeho oog op hec gebded van de zorg voor patincen mec
herten ecte ’. Behande dng, ddagnottek en wecentehappe djk onderzoek.
Netroptyeho ogdtehe reva ddate
‘Netroptyeho ogdtehe dncerventet op hec gebded van behande dng’. De doe en hdervan
bevdnden zdeh dn cermen van de ICF meetca op hec ndveat van aetvdcedcen en partedpate en
dn mdndere mace op tcoorndtndveat. Netroptyeho oog tpee c ro dn dnddvddte e behande dng
en advdterende ro bdnnen hec behande ceam.
Ho dtttehe reva ddateprogramma’t: geen ondertehedd cttten eogndteve en afeeteve-
emotone e gevo gen, geïncegreerde benaderdngen van eogndtef, emotone e en
gedragtmatge gevo gen. Aeeenc dgc op ptyehdteh en ptyehotoedaa ftnetoneren.
G oba e drdede dng emotone e en ptyehotoeda e gevo gen van herten ecte (Gadnot):
1. Netro ogdtehe oorzaak
2. Ptyeho ogdtehe oorzaak
3. Ptyehotoeda e oorzaak
Prob emen cen gevo ge van netro ogdtehe faecoren (prdmadre tcoorndtten dn emotet en
gedrag): dwang aehen/htd en, eacatcrofa e reaetet, apachde, oncremd gedrag, gebrek aan
zdekce-dnzdehc, verhoogde prdkke baarhedd, tcoorndtten gezdehctherkenndng, dncerpreceren
nonverbaa caa gebrtdk, dn evdngtvermogen. A t deze ndec goed herkend worden, wordc een
patinc cevergeeft behande d mec dncerventet dde ndec aant tdcen bdj hec onvermogen coc
ze frefeete en tctrdng waarvan tprake dt. Wac becref behande dng ktnnen meddeate en
gedragtmoddfeate (gedragtcherapetttehe prdnedpet, be onen/tcrafen) worden coegepatc.
Daarnaatc he pc hec tcrtectreren van dagrdcme en omgevdng en hec redteeren van menca e
overbe attng. Ptyehoedteate dt vanwege de b djvende aard van grooc be ang.
Prob emen cen gevo ge van ptyeho ogdtehe en ptyehodynamdtehe oorzaken: aanpattdng,
verwerkdng. Edteate be angrdjk, norma dteren gevoe ent verdrdec/onmaehc, tdtceren,
ocgenoceneoncaec. Begrdppen tdc de eogndteve gedragtcherapde beht pzaam, bdjtce en
verwaehtngen/edten/ddeein. Kan noddg zdjn excra vaarddgheden ce eren (herkennen
dehaamttdgna en vermoeddhedd), bdj tommdge patincen ndec moge djk door eogndteve
beperkdngen. Bdj een eomp ex aanpattdngproeet waarbdj tprake dt van deprettde/angtc/PTSS,
dt hec be angrdjk deze ce behande en (meddeate, eogndteve gedragtcherapde).
, Prob emen cen gevo ge van ptyehotoeda e omtcanddgheden: toedaa dto emenc door
wegva en toedaa necwerk. Be angrdjk: bege edddng certgkeren naar werk of pattende
dagbetceddng zoeken. Maactehappe djk werk beht pzaam. Ptyehoedteate en toeda e
vaarddgheddtcradndng kan he pen.
Ten t otte kan premorbdde pertoon djkhedd of ptyehdacrdtehe prob ematek een ro tpe en.
Heceroanamnete van grooc be ang. Behande dng moec zdeh a een op premorbdde
prob ematek rdehcen voor zover ddc reva ddatebe emmerend werkc, gerdehc op hec hanceren
hdervan.
Cogndteve reva ddate
‘Een proeet waarbdj menten mec herten ecte tamenwerken mec profettdona t dn de
gezondheddtzorg om eogndteve tcoorndtten cen gevo ge van herten ecte cegen ce gaan of ce
ver dehcen’. Behande dng gerdehc op eogndteve prob emen, maar ddc kan nacttr djk ook he pen
cegen emotone e prob emen (gevoe van rttc, eoncro e). Omgevdngttcrtectrerdng: bdjv.
afwdjkende k etr tehd deren cod ecdetr, hordzoncaa p annen cherapderootcer, a armtdgna en
om meddeate dn ce nemen, ece. Scrtectren gedrag pertonee en famd de. Ptyehoedteate:
voor dehtng over eogndteve ftnetet dn hec a gemeen, dnddvddte e eogndteve ftnetoneren en
gebrtdk van ht pmddde en en tcracegdein.
Cogndteve cradndng
Hec dee van de eogndteve reva ddate dac zdeh rdehc op hec aan patincen aan eren van
vaarddgheden waardoor (de gevo gen van) eogndteve tcoorndtten ktnnen worden
vermdnderd.
Ftnetecradndng: hertce eogndteve ftnetet door herhaa de oefendng en ttmt erdng (menca
mtte e approaeh), vda caken dn een bepaa d domedn ce proberen de onder dggende ftnete ce
beïnv oeden. De efeetvdcedc ervan dt ndec aangecoond, vrdjwe noodc genera dtate. Wordc ndec
dngegaan op beperkdngen zoa t ervaren door patincen en oncbreekc aan cheoretteh
ftndamenc.
Vaarddgheddtcradndng: cradnen van prakttehe vaarddgheden op caakndveat, dtt dn tpeedfeke
caken en aetvdcedcen (vermdnderen gevo gen eogndteve tcoorndtten). Leerprdnedpet forward
and baekward ehadndng ktnnen gebrtdkc worden. Ergocherapetcen tpe en be angrdjke ro
tamen mec fytdo en verp eegktnddgen.
Scracegdecradndng: eompentategedrag eren dac coegepatc kan worden dn meerdere
caken/tdctatet. Leren van ndetwe tdcvoerdngtwdjze. Compentatetcracegdein ktnnen vo eddg
door de patinc ze f dn gang gezec worden (dncerne tcracegdein), maar ktnnen ook hec
dnzetten van ht pmddde en omvatten (excerne tcracegdein).
4. Afstemmen van interventes op het functoneren van de patint
Een voorbee d van een cheoretteh kader waarbdnnen aandaehc betceed wordc aan de re ate
cttten dncerventet en hertce meehandtmen wordc betehreven door Robercton en Mtrre. Ze
maken ondertehedd cttten drde gradatet van erntc:
- Ldehc herten ecte (atconoom hertce , ze freparate)
- Mddde zwaar herten ecte (gedee ce djk hertce moge djk vda gerdehce reva ddate)
- Ernttg herten ecte (geen hertce moge djk, nadrtk op eompentate)
5 toorcen reva ddatemechoden:
1. Non-tpeedfeke ttmt ate: patinc dn prdkke rdjke omgevdng p aacten om verbdnddngen
ce hertce en.
2. Bottom-tp gerdehce ttmt atemechoden: aetveren van perdfere zentwee en om
becrokken netronen ce aetveren en tynapttehe veranderdngen ce bewerktce dgen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ellaellax. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R68,37. You're not tied to anything after your purchase.