Summary
Rechtshandeling en Overeenkomst: samenvatting literatuur/jurisprudentie
- Course
- Institution
Samenvatting van de verplichte literatuur en jurisprudentie die relevant zijn voor het maken van de opdrachten.
[Show more]
1 review
By: jansssen • 4 year ago
Seller
Follow
dena15
Reviews received
Content preview
Rechtshandeling en Overeenkomst: samenvatting verplichte literatuur en jurisprudentieMaster Nederlands Recht: Strafrecht Maastricht University
Rechtshandeling en Overeenkomst: verplichte literatuur en jurisprudentie
Academisch jaar 2018-2019
Blokperiode 1
Onderwijsbijeenkomst 1: Contractsvrijheid en toetsingskaders
Asser/Hartkamp & Sieburgh 6-III nummers 39-63
Artikel 6:2 lid 1 BW is toegespitst op de rechtsregel, dat schuldeiser en schuldenaar verplicht zijn zich jegens
elkaar te gedragen overeenkomstig de eisen van redelijkheid en billijkheid. De algemene aard van
rechtsbeginselen en het ontbreken van een rangorde brengt mee dat er niet één beginsel is dat de voor een
concreet geval geldende rechtsregel kan verklaren. De toepasselijke regel wordt steeds vastgesteld door de
relevante rechtsbeginselen in onderling verband te beschouwen, met elkaar te confronteren en tegen elkaar af te
wegen.
Een belangrijke voorwaarde voor de mogelijkheid van partijen zich door middel van een afspraak over en weer te
binden, wordt gevonden in het beginsel van partijautonomie (zelfbeschikking). Het autonomiebeginsel is gericht
op de aanwezigheid en de garantie van de mogelijkheid zichzelf te ontplooien. Een van de wijzen waarop deze
zelfontplooiing kan plaatsvinden is door het sluiten van een op een verklaarde wil berustende overeenkomst. Dit
betekent dat het eenieder vrijstaat wel of niet een overeenkomst aan te gaan; een overeenkomst aan te gaan met
wie men wil; de inhoud, de werking en de voorwaarden van een overeenkomst naar eigen inzicht te bepalen;
deze wel of niet aan een vorm te binden en/of deze aan de bepalingen van een gekozen wetgeving te
onderwerpen. Ook van belang is het beginsel van de trouw aan het gegeven woord, artikel 6:248 lid 1 BW. Dit
beginsel heeft een morele, ethische waarde en het expliciteert dat aan de verantwoordelijkheid voor eigen
handelen een toerekening van de gevolgen daarvan wordt verbonden. Zonder dit vertrouwen, zonder de
zekerheid dat dergelijke beloften worden ingelost, zou geen maatschappij tot economische ontwikkeling kunnen
komen. Het verdwijnen van deze zekerheid zou het economische verkeer ontwrichten. De trouw aan het gegeven
woord is derhalve een eis van de natuurlijke rede.
De partijautonomie en de contractsvrijheid zijn zo essentieel, zowel voor de mogelijkheid van het individu om zich
in zijn privéleven en in het maatschappelijk verkeer te ontplooien en om zijn vermogensrechtelijke belangen te
behartigen, als voor de gemeenschap als geheel, dat zij door sommige schrijvers worden beschouwd als
een grondrecht, zij het een ongeschreven, niet in de grondwet of in mensenrechtenverdragen gepositiveerd
grondrecht. Directe werking van grondrechten in het privaatrecht naar haar aard echter niet mogelijk.
HR 18-06-1982, NJ 1983, 723 – Plas/Valburg-arrest
Indien de onderhandelingen door een partij worden afgebroken, dient de vraag of er een schadevergoeding aan
de andere partij moet worden betaald, te worden beantwoord aan de hand van het stadium waar de
onderhandelingen in verkeerden en of partijen over en weer mochten vertrouwen dat uit deze onderhandelingen
een contract zou voortvloeien.
In dit arrest stelt de Hoge Raad het antwoordt op de vraag wat de eisen van redelijkheid en billijkheid
meebrengen afhankelijk van het stadium waarin de onderhandelingen op het moment van afbreken verkeerden.
Er worden daarbij drie stadia onderscheiden:
a) Een eerste stadium, waarin het afbreken van de onderhandelingen zonder meer geoorloofd is;
b) Een tweede stadium, waarin men weliswaar de onderhandelingen mag afbreken, maar niet zonder dat
men bepaalde door de wederpartij gemaakte kosten voor zijn rekening neemt;
c) Een derde stadium, waarin het afbreken zelf in strijd is met de redelijkheid en billijkheid.
Het is vooral het derde stadium dat deze doctrine onderscheid van hetgeen elders in de wereld als geldend recht
wordt aanvaard. Maar wanneer is er nu sprake van dit derde criterium? Het arrest gaat ervan uit dat dit in ieder
geval is wanneer de wederpartij mocht vertrouwen dat enigerlei contract in ieder geval uit de onderhandelingen
zou resulteren.
1
,Rechtshandeling en Overeenkomst: samenvatting verplichte literatuur en jurisprudentie
2
, Rechtshandeling en Overeenkomst: samenvatting verplichte literatuur en jurisprudentie
HR 12-08-2005, NJ 2005, 467 – CBB/JPO Projecten-arrest
Inmiddels lijkt in de rechtspraak van de Hoge Raad het tij gekeerd. Volgens dit arrest heeft als strenge en
terughoudendheid nopende maatstaf voor de beoordeling van de schadevergoedingsplicht bij afgebroken
onderhandelingen te gelden dat ieder van de onderhandelende partijen – die verplicht zijn hun gedrag mede door
elkaars gerechtvaardigde belangen te laten bepalen – vrij is de onderhandelingen af te breken, tenzij dit op grond
van het gerechtvaardigd vertrouwen van de wederpartij in het tot stand komen van de overeenkomst of in
verband met de andere omstandigheden van het geval onaanvaardbaar zou zijn. Het is hierbij tevens van belang
of er zich in de loop van de tijd onvoorziene omstandigheden hebben voorgedaan. Maar hoe weet je nou wat
onaanvaardbaar is, waar gaat het dan om?
Hoedanigheid partijen;
Informatie(asymmetrie);
Wijze waarop onderhandelingen zijn gevoerd (tijd, moeite, duur);
Essentialia van de overeenkomst;
Omvang nadeel;
Aanwezigheid voorbehoud;
Gerechtvaardigd vertrouwen, artikel 3:35 BW.
HR 01-03-2013, NJ 2013, 142 – Greenib Car-arrest
[Verweerster] heeft een verklaring voor recht gevorderd, inhoudende dat Greenib aan [verweerster] moet
vergoeden alle door [verweerster] in verband met het Hyundai-dealerschap tevergeefs gemaakte kosten alsmede
de door [verweerster] sedert 28 maart 1994 gederfde winst voor de duur van vijf jaar. Ter onderbouwing van haar
vordering heeft [verweerster] zich primair op het standpunt gesteld dat tussen partijen een overeenkomst tot
stand is gekomen, en subsidiair aangevoerd dat partijen reeds in een zodanig vergevorderd stadium van
onderhandelingen waren gekomen dat [verweerster] in redelijkheid erop mocht vertrouwen dat de
dealerovereenkomst tot stand zou komen. In cassatie is uitsluitend de subsidiaire grondslag van belang.
Als tussenarrest gebruikt de Hoge Raad het hiervoorgenoemde CBB/JPO-arrest. Vervolgens heeft het hof
geoordeeld dat, op grond van de omstandigheden, [verweerster] in beginsel erop mocht vertrouwen dat de met
Greenib gesloten intentieverklaring na de gereedkoming van de verbouwing zou worden omgezet in een
volwaardige dealerovereenkomst. De intentieverklaring met gedetailleerde afspraken draagt hieraan bij. Gelet op
de hoge investeringen in de verbouwing van haar showroom had [verweerster] ook een groot financieel belang bij
het uiteindelijke dealerschap, van welk belang Greenib op de hoogte was. Op grond hiervan is het hof tot het
oordeel gekomen dat het afbreken van de onderhandelingen door Greenib, gezien de wederzijds betrokken
belangen, in beginsel onaanvaardbaar moet worden geacht. Het vorenstaande lijdt echter uitzondering, aldus het
hof, indien komt vast te staan dat [verweerster] gedurende de onderhandelingen aan Greenib bewust onjuiste
informatie heeft verstrekt omtrent de voortgang van het bouwproces en de aanvraag van de hiervoor benodigde
vergunningen. Volgens het hof is voldoende aannemelijk dat de hierdoor gemaakte kosten geheel of ten dele
voor vergoeding in aanmerking kunnen komen.
In het eindarrest heeft het hof geoordeeld dat Greenib niet heeft bewezen dat [verweerster] haar bewust onjuist
heeft geïnformeerd omtrent de voortgang van het bouwproces en de daarvoor benodigde vergunningen.
Aangezien Greenib niet in haar bewijsopdracht is geslaagd, is het hof, mede op grond van hetgeen is overwogen
in het tussenarrest, ervan uitgegaan dat [verweerster] erop mocht vertrouwen dat de met Greenib gesloten
intentieverklaring na de gereedkoming van de verbouwing van de showroom zou worden omgezet in een
volwaardige dealerovereenkomst. Vervolgens heeft het hof geoordeeld dat de onderhandelingen tussen partijen
al in een zodanig vergevorderd stadium waren dat Greenib niet alleen aansprakelijk is voor tevergeefs gemaakte
kosten, maar ook voor gederfde winst.
Schadeplichtigheid wegens afgebroken onderhandelingen bestaat nog altijd en kan toewijsbaar zijn.
Asser/Hartkamp & Sieburgh 6-III, nummers 189-206
De totstandkoming van een overeenkomst wordt vaak voorafgegaan door korte dan wel lange onderhandelingen
tussen de partijen. Dit kan ertoe leiden dat de overeenkomst tot stand komt zonder dat van aanbod en
aanvaarding gesproken kan worden. Uiteraard is het ook mogelijk dat een overeenkomst na onderhandelingen
wél door aanbod en aanvaarding tot stand komt. Bij overeenkomsten die grote financiële belangen betreffen of
die op gecompliceerde prestaties betrekking hebben, zal in de regel van onderhandelingen sprake zijn. Indien
een overeenkomst na onderhandelingen tot stand komt, kan hetgeen in de precontractuele fase is geschied, op
verschillende wijzen van invloed zijn op de door de overeenkomst tussen partijen geschapen rechtsverhouding.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dena15. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R58,88. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy summaries for 14 years now