Summary
Samenvatting De dynamiek van het goederenrecht leereenheid 2 Rechtsgevolgen van titelproblemen
- Course
- Institution
Samenvatting Cursus De dynamiek van het goederenrecht leereenheid 2 Rechtsgevolgen van titelproblemen
[Show more]
Seller
Follow
demeta
Reviews received
Content preview
LEH 2 Rechtsgevolgen van titelproblemenInleiding
De titel is, kort gezegd, de rechtvaardiging voor de overdracht (zie LEH 1.2). De overdrachtstitel
vloeit o.a. voort uit een overeenkomst.
Wat als de titel van die overeenkomst nietig of vernietigbaar is of wordt ontbonden? Wat heeft
dit voor goederenrechtelijke gevolgen? Dat wordt in deze leereenheid besproken.
Vernietiging en ontbinding van overeenkomsten hebben verbintenisrechtelijke gevolgen: de
overeenkomst met alle daaruit voortvloeiende verbintenissen komt door vernietiging en ontbinding ten
einde.
Vernietiging en ontbinding van overeenkomsten hebben als gevolg van het causale stelsel van
overdracht ook belangrijke goederenrechtelijke gevolgen.
De vernietiging van een overeenkomst heeft op grond van art. 3:53 BW terugwerkende kracht, de
overeenkomst wordt geacht nooit te hebben bestaan. Als gevolg van de vernietiging van de
overeenkomst vervalt dus met terugwerkende kracht de voor overdracht vereiste titel en wordt niet
langer voldaan aan art. 3:84 lid 1 BW.
De ontbinding van een overeenkomst heeft op grond van art. 6:269 BW geen terugwerkende kracht.
Bij de overdracht was er sprake van een geldige titel. De ontbinding leidt ertoe dat de door partijen
verrichte prestaties ongedaan moeten worden gemaakt.
Gezien de ingrijpende verbintenisrechtelijke en goederenrechtelijke rechtsgevolgen van vernietiging
en ontbinding heeft de wetgever in het BW geprobeerd de rechtsgevolgen van vernietiging en
ontbinding zoveel mogelijk te beperken. Overeenkomsten moeten, indien mogelijk, zo veel mogelijk
in stand worden gehouden. Mogelijkheden daartoe zijn:
- partiële nietigheid (art. 3:41 BW),
- conversie (3:42 BW),
- bekrachtiging (art. 3:58 BW) en
- gedeeltelijke ontbinding (art. 6:270 BW).
In deze leereenheid ligt de nadruk op de rechtsgevolgen voor de overdracht van de nietigheid,
vernietiging of ontbinding van rechtshandelingen, met name van overeenkomsten.
De gronden voor vernietiging (bijvoorbeeld wilsgebreken zoals dwaling) en ontbinding (de vereisten
van art. 6:265 BW zijn in de cursus Overeenkomstenrecht behandeld en komen hier slechts zijdelings
aan de orde.
Voor overdracht is op grond van art. 3:84 lid 1 BW een geldige titel vereist. De overdrachtstitel vloeit
meestal voort uit een overeenkomst en overeenkomsten kunnen nietig zijn, vernietigd worden of
worden ontbonden.
In deze leereenheid komt aan bod wat de gevolgen zijn voor de overdracht als de
overdrachtstitel niet of niet meer geldig is.
Pagina 1 van 16
,2.1 Rechtsgevolgen van nietigheid en vernietigbaarheid
Algemeen: nietige en vernietigbare rechtshandelingen
Er kunnen omstandigheden zijn die een overeenkomst gebrekkig maken, d.w.z. nietig of
vernietigbaar.
- Nietigheid van een rechtshandeling = Een rechtshandeling die nietig is, heeft juridisch gezien
nooit bestaan. De rechtshandeling is dus niet geldig.
Een rechtshandeling is nietig als de wettelijke regeling de strekking heeft om niet alleen één van
de partijen te beschermen, maar ook het algemeen belang of de belangen van derden.
Voorbeeld: Zo is een rechtshandeling die in strijd is met de openbare orde of de goede zeden nietig, omdat
het algemeen belang en niet alleen één van de partijen wordt beschermd.
Voorbeeld: Rechtshandelingen die niet in de juiste vorm zijn verricht zijn nietig.
Voorbeeld: Rechtshandelingen die zijn verricht door een handelingsonbevoegde zijn nietig.
- Vernietigbaarheid van een rechtshandeling = Een rechtshandeling die vernietigbaar is bestaat
juridisch gezien wel, maar kan worden vernietigd. Zolang geen vernietiging heeft plaatsgevonden
is de rechtshandeling geldig en heeft zij de normale rechtsgevolgen.
Een vernietigbare rechtshandeling heeft in beginsel dezelfde rechtsgevolgen als een geldige,
onaantastbare rechtshandeling. In een latere stadium kan zij deze gevolgen met terugwerkende
kracht verliezen. De gevolgen van de rechtshandeling worden bedreigd door vernietiging, maar
deze dreiging behoeft niet te verwezenlijken. Het is goed mogelijk dat een vernietigbare
rechtshandeling nooit wordt aangetast. Er is namelijk steeds iemand nodig die een beroep doet op
de vernietigingsgrond. Als de beschermde partij geen gebruik maakt van een beroep op
vernietigingsgrond, dan blijft de rechtshandeling gewoon in stand.
Art. 3:49 BW = De rechtshandeling kan worden vernietigd door degene in wiens belang de
vernietigingsgrond is geschreven (bijv. de bedrogene) en door de rechter op vordering van degene
in wiens belang de vernietigingsgrond geldt.
Het gevolg is steeds dat de rechtshandeling geacht wordt van meet af aan nietig te zijn geweest.
Deze nietigheid na vernietiging van een rechtshandeling is dezelfde nietigheid als bij een nietige
rechtshandeling.
Een rechtshandeling is vernietigbaar als de regeling de strekking heeft om alleen één van de
partijen te beschermen.
Voorbeeld: Bij een rechtshandeling die iemand onder invloed van bedrog heeft verricht wordt niet de
bedrieger, maar de bedrogene beschermd. Daarom is de rechtshandeling niet nietig, maar vernietigbaar.
Voorbeeld: In de gevallen van wilsgebreken, handelingsonbekwaamheid, de geestelijke stoornis en de actio
Pauliana wordt ook steeds één van de partijen beschermd, daarom kan deze partij enkel een beroep doen op
vernietigbaarheid.
Artt. 3:32-59 en 6:217-223 BW = De gronden voor nietigheid en vernietigbaarheid (van
overeenkomsten).
Voorbeelden:
- Handelingsonbekwaamheid
- Handelingsonbevoegdheid
- Niet naleven van de wettelijke vormvoorschriften (de meeste rechtshandelingen zijn vormvrij)
Art. 3:40 BW = In beginsel geldt dat partijen vrij zijn om de rechtshandelingen tot stand te brengen die
zij wensen. Zij mogen daarvan zelf de inhoud en de strekking bepalen.
Echter, dit artikel stelt hier de grenzen aan. Het verrichten en de inhoud of de strekking van de
rechtshandeling mogen niet in strijd met de wet, openbare orde of de goede zeden zijn. Als dat wel het
geval is, dan is de rechtshandeling nietig of vernietigbaar.
Pagina 2 van 16
, Artt. 3:44 jo. 6:228 BW = De wilsgebreken dwaling, bedrog, bedreiging en misbruik van
omstandigheden zijn ook gronden voor vernietiging van een rechtshandeling.
*Wilsgebrek = Als er sprake is van een gebrek in de rechtshandeling al wil en verklaring wel met elkaar
overeenstemmen, maar die wil bij één of beide partijen op onjuiste wijze is gevormd.
Art. 3:45 BW = Een rechtshandeling kan vernietigbaar zijn als benadeling in de
verhaalsmogelijkheden van één of meer schuldeisers van een van de partijen daarvan het gevolg is.
Art. 3:34 BW = Een rechtshandeling vernietig onder invloed van een geestelijke stoornis is ook
vernietigbaar.
Ook buiten de BW zijn bepalingen opgenomen waarin rechtshandelingen nietig of vernietigbaar is
verklaard, zoals:
- Artt. 1:89 jo. 1:88 BW = Bepaalde rechtshandelingen zijn vernietigbaar die door een
echtgenoot zijn verricht zonder toestemming van de andere echtgenoot.
- Artt. 1:80b BW = Bepaalde rechtshandelingen zijn vernietigbaar die door een geregistreerd
partner zijn verricht zonder toestemming van de andere geregistreerde partner.
- Art. 2:7 BW = Verklaart een rechtshandeling van een rechtspersoon vernietigbaar als daarmee
het statutaire doel wordt overschreden.
- Art. 3:195 BW = Verklaart een verdeling nietig als niet alle deelgenoten aan die verdeling
hebben deelgenomen.
- Art. 6:233 sub a BW = Bepaalt dat een onredelijk bezwarend beding in algemene voorwaarde
vernietigbaar is.
Pagina 3 van 16
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller demeta. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R207,62. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
83662 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy summaries for 14 years now