Summary
Samenvatting De dynamiek van het goederenrecht leereenheid 7 Zekerheidsrechten I
- Course
- Institution
Damenvatting De dynamiek van het goederenrecht leereenheid 7 Zekerheidsrechten I Open Universiteit
[Show more]
Seller
Follow
demeta
Reviews received
Content preview
LEH 7 Zekerheidsrechten IIIInleiding
We hebben hiervoor de goederenrechtelijke zekerheidsrechten besproken.
Er bestaat ook niet-goederenrechtelijke vormen van zekerheid die wel goederenrechtelijke aspecten
hebben.
In deze leereenheid gaan de volgende vormen van zekerheid bespreken:
7.1 Eigendomsvoorbehoud
7.2 Retentierecht
7.3 Recht van reclame
In deze leereenheid gaan we de volgende twee vormen van persoonlijke zekerheid bespreken:
7.4 Hoofdelijkheid
7.5 Borgtocht
Het uitgangspunt is steeds: de zekerheid die een schuldeiser bedingt voor de nakoming van een
geldvordering op zijn schuldenaar.
Pagina 1 van 41
,7.1 Eigendomsvoorbehoud
Inleiding
Bij het sluiten van een koopovereenkomsten ontstaan er twee verbintenissen, namelijk:
1. Art. 7:9 lid 1 BW = De verkoper moet aan de koper de eigendom van de verkochte zaak
overdragen.
2. Art. 7:26 lid 1 BW = De koper moet de koopprijs van de gekochte zaak betalen aan de
verkoper.
Het uitgangspunt is: Als door de verkoper de zaak aan de koper heeft overgedragen (verbintenis 1),
dan verwerft de koper de eigendom van de zaak. Dat is ook zo als de koper niet de koopprijs van de
gekochte zaak heeft betaald (verbintenis 2). Het betalen van de kooprijs is geen vereiste voor een
geldige overdracht (artt. 3:83 lid 1 jo. 3:83 lid 1 BW).
Art. 6:262 BW = De verkoper heeft de bevoegdheid zijn verplichting tot overdracht op te schorten
totdat hij van de koper de koopprijs heeft ontvangen.
Wat is de positie van de verkoper die de zaak al in eigendom aan de koper heeft overgedragen, maar
nog de koopprijs van de koper niet heeft ontvangen?
- De verkoper kan nakoming van de betalingsplicht van de koper vorderen. Hij kan dit
afdwingen via de rechter middels een executoriale titel.
- Artt. 6:267 jo 6:265 BW = De verkoper kan de koop ontbinden.
Ontbinding heeft geen terugwerkende kracht (art. 6:271 BW), de verkoper krijgt dus niet zijn
eigendom terug. De titel (koopovereenkomst) wordt ook niet aangetast. Er ontstaat voor de
koper de verplichting tot ongedaanmaking van de overdracht.
De wet komt de verkoper tegemoet wanneer deze een roerende zaak, niet-registergoed heeft geleverd,
maar geen betaling van de koper heeft ontvangen.
- Art. 7:39 BW = Het recht van reclame.
- Art. 3:92 BW = Eigendomsvoorbehoud
In beide gevallen geldt: De gekochte zaak wordt al door de verkoper aan de koper geleverd, maar pas
bij betaling van de koopprijs gaat de eigendom van de zaak over op de koper.
Pagina 2 van 41
,7.1 Eigendomsvoorbehoud
Karakteristiek eigendomsvoorbehoud (art. 3:92 BW)
Art. 3:92 BW = Het eigendomsvoorbehoud:
- moet zijn overeengekomen.
Dit is niet beperkt tot koopovereenkomsten. Bij alle overeenkomsten waarbij de één zich tot
overdracht verplicht en de ander tot het verrichten van een tegenprestatie, is het mogelijk
overeen te komen dat ondanks de levering pas rechtsovergang tot stand komt bij voldoening
van de tegenprestatie. Bijv.: ruilovereenkomst.
- ziet enkel op het voorbehouden van eigendom van roerende zaken, niet-registergoederen (mag
ook worden gehanteerd voor andere goederen)
Eigendomsvoorbehoud is géén afhankelijk recht in de zin van art. 3:7 BW en géén nevenrecht in de
zin van art. 6:142 BW, want daarvoor is vereist dat de eigendom zodanig met de vordering van de
vervreemder is verbonden dat zij niet kan bestaan zonder die vordering. Dit is niet verenigbaar met
het aard van het recht van eigendom.
De wet kent een gesloten stelsel van eigendomsverkrijging. Dit betekent dat wanneer de verkoper zijn
vordering tot betaling van de koopprijs overdraagt aan een derde, de voorbehouden eigendom niet
automatisch mee overgaat op die derde.
Eigendomsvoorbehoud is ook géén beperkt recht of zekerheidsrecht.
- Géén beperkt recht, omdat het gaat om bij de verkoper achtergebleven eigendom en eigendom
als het meest omvattende recht op een zaak (art. 5:1 BW) naar zijn aard geen beperkt karakter
heeft.
- Géén zekerheidsrecht, omdat voorbehouden eigendom niet strekt tot verhaalsuitoefening op de
voorbehouden zaak, maar tot terugname als eigenaar in het geval de koper niet voldoet aan
zijn betalingsverplichting.
We gaan het eigendomsvoorbehoud uit art. 3:92 BW nader bespreken.
Het wettelijke vermoeden van art. 3:92 lid 1 BW
Art. 3:92 lid 1 BW = Lees dit artikel. De wet spreekt van een ‘’vermoeden’’. Wat zegt dit artikel:
- De verkoper is verplicht tot het door levering tot stand brengen van overdracht.
- De rechtsovergang wordt pas bewerkstelligt wanneer de opschortende voorwaarde (bijv. de
betaling van de koopprijs) zich verwezenlijkt.
Levering door machtsverschaffing (art. 3:91 BW)
Art. 3:91 BW = De levering van een roerende zaak ter uitvoering van een verbintenis tot overdracht
onder opschortende voorwaarde kan geschieden door aan de verkrijger de macht over de zaak te
verschaffen (= machtsverschaffing).
Met machtsverschaffing wordt bedoeld: De verkrijger van de zaak krijgt de feitelijke macht (dat is dus
niet enkel de feitelijke overgave) over de zaak. Het eigendomsrecht gaat echter nog niet over op de
verkrijger.
Voorbeeld:
Terhandstelling van de zaak door de verkoper of een derde aan de koper.
Art. 3:110 BW = De verkrijger onder eigendomsvoorbehoud wordt geen bezitter, maar houder van de
zaak voor de verkoper.
Pagina 3 van 41
, Overdracht onder opschortende voorwaarde
In art. 3:92 lid 1 BW wordt er gesproken over een verbintenis tot ‘’overdracht van de zaak onder
opschortende voorwaarde’’. Dit leidt tot overdracht van een goed (bijv. zaak) onder opschortende
voorwaarde in de zin van art. 3:84 lid 1 BW. D.w.z. de overdracht komt als rechtshandeling tot stand,
maar aan de titel verbonden voorwaarden schort haar werking op tot het tijdstip waarop de voorwaarde
intreedt. De rechtsovergang van de zaak is dus afhankelijk van de vervulling van de opschortende
voorwaarde. Bij vervulling van die opschortende voorwaarde gaat de eigendom van rechtswege over
op de koper.
Bij overdracht onder eigendomsvoorbehoud blijft de verkoper dus eigenaar.
De opschortende voorwaarde schorst de werking van de overdracht op, maar bij verwezenlijking van
de opschortende voorwaarde krijgt zij dat alsnog, zonder er op dat moment eigendomsovergang tot
stand komt. De verkoper blijft tot dat tijdstip eigenaar, maar doordat hij de zaak onder opschortende
voorwaarde heeft overgedragen, kleeft daaraan de bijzonderheid dat het in eigendom op de koper
overgaat zodra die voorwaarde zich verwezenlijkt. De koper is dus eigenaar onder ontbindende
voorwaarde. Bij vervulling van de voorwaarde wordt koper krachtens de eerdere tot stand gebrachte
overdracht onder opschortende voorwaarde van rechtswege eigenaar.
Kortom: verwezenlijking van de aan de overdracht verbonden opschortende voorwaarde heeft
goederenrechtelijke werking. Dat betekent het volgende:
- Nu er al geleverd is, is er niet opnieuw een levering vereist.
- Omdat door vervulling van de opschortende voorwaarde de eigendom van rechtswege overgaat op de
koper, kan wilswijziging door de verkoper zijn eigendomsverkrijging niet voorkomen.
- Door de verwijzing in art. 3:86 lid 1 BW naar art. 3:91 BW staat buiten twijfel dat de koper direct al bij
levering kan beroepen op de door deze bepaling gegeven bescherming tegen
beschikkingsonbevoegdheid van de vervreemder.
- Doordat de verkoper niet meer recht kan verschaffen dan hijzelf heeft (= nemo plus beginsel), hebben
latere beschikkingen door de verkoper geen gevolgen voor de koper.
- Faillissement van de verkoper ten tijde van de vervulling van de voorwaarde doet aan de
eigendomsverkrijging door de koper niets af. De overdracht is al voor het faillissement tot stand
gekomen, waardoor eigendomsverkrijging nog afhankelijk is van de vervulling van de vervulling van
de voorwaarde. Door het faillissement veroorzaakte beschikkingsonbevoegdheid doet er niet meer toe.
- Een na de overdracht, maar voor de vervulling van de voorwaarde gelegd beslag op de zaak ten laste
van de verkoper, werkt niet tegenover de koper. Ook hier geldt dat de overdracht al voor het beslag tot
stand is gekomen.
Kortom, door levering ter uitvoering van een verbintenis tot overdracht onder opschortende
voorwaarde verwerft de koper direct al een eigen goederenrechtelijke positie m.b.t. de zaak (arrest
Rabobank/Reuser).
Voor welke vorderingen is eigendomsvoorbehoud mogelijk (art. 3:92 BW)?
Art. 3:92 lid 2 BW = Het eigendomsvoorbehoud is niet beperkt tot de vordering tot betaling van de
koopprijs. Toch kan de verkoper het eigendomsvoorbehoud niet willekeurig tot elke vordering
verbreden.
Dit artikel kent een limitatieve opsomming van vorderingen tot voldoening waarvan de verkoper zich
geldig de eigendom kan voorbehouden. Te weten vorderingen:
a. Betreffende de tegenprestatie voor door de vervreemder aan de verkrijger krachtens overeenkomst
geleverde of te leveren zaken.
b. Betreffende de tegenprestatie krachtens een zodanige overeenkomst tevens t.b.v. de verkrijger verrichte
of te verrichten werkzaamheden.
c. Wegens tekortschieten in de nakoming van zodanige overeenkomsten. Zoals: recht op
schadevergoeding, rente en kosten.
Art. 3:92 lid 2 BW tweede zin = Als de vervreemder zich toch voor andere dan de in art. 3:92 lid 2
BW genoemde vorderingen de eigendom voorbehoudt, dan is het eigendomsvoorbehoud niet in zijn
geheel nietig, maar slecht het deel m.b.t. die vorderingen die niet onder art. 3:92 lid 2 BW vallen is
nietig.
Pagina 4 van 41
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller demeta. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R207,62. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
83662 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy summaries for 14 years now
Recently viewed by you
