1
LEWENSORIËNTERING
GRAAD 10
JUNIE-EKSAMEN
2024
Die volgende vorige eksamenvraestelle is gebruik: @IMPAQ JUN 2019, @IMPAQ JUN 2020, @IMPAQ
JUN 2021, @IMPAQ JUN 2022, GDE Addendum on: LGBTI content & LO hersieningsboek 2023
WCED
Hierdie inligting/ antwoorde is vanuit die memorandums (daar is dus meer moontlike antwoorde).
Sommige inligting word herhaal – ek wil vir jou die verskillende maniere wys waarop dieselfde
inligting gevra word.
Sterkte. Juffrou Ansie
Inhoud:
1. Selfontwikkeling in die samelewing
2. Demokrasie en menseregte
3. Loopbane en loopbaankeuses
4. Studievaardighede
5. Sosiale en omgewingsverantwoordelikheid
6. Liggaamsopvoeding
@Juffrou_Ansie
, 2
Sleutelwoorde:
Selfagting Selfagting verwys na hoe ons onsself waardeer en beskou. Dit sluit ons
algehele selfwaarde in en die positiewe of negatiewe gevoelens wat ons
oor onsself koester.
Selfbewussyn Selfbewustheid behels dat jy jouself innig ken —jou sterkpunte,
swakpunte, emosies en motiverings. Dit is die vermoë om patrone in jou
gedrag te herken en te verstaan wat jou dryf
Selfontwikkeling Selfontwikkeling verwys na die voortdurende proses van persoonlike
groei en verbetering. Dit sluit verskeie aspekte van die lewe in, insluitend
vaardighede, kennis en karakter
Vrywilligerswerk Vrywilligers werk is 'n vrywillige daad van 'n individu of groep wat hul tyd
en arbeid vrywillig aanbied vir gemeenskapdiens
Burgerlike Burgerlike verantwoordelikheid beteken aktiewe deelname aan die
verantwoordelikheid openbare lewe van ‘n gemeenskap op ‘n ingeligte, toegewyde en
konstruktiewe wyse, met die fokus op gemeenskaplike belang
Virtuele Virtuele vrywilligers werk verwys na vrywillige aktiwiteite wat voltooi is,
vrywilligerswerk in geheel of gedeeltelik, met behulp van internet by die huis, skool,
telesentrum, of 'n ander internet-gekoppelde toestel, soos slimfoon of
Virtueel vrywilligerswerk staan ook bekend as aanlyn vrywilligerswerk,
afgeleë vrywilligerswerk of e - vrywilligerswerk
Jeugorganisasies Fokus op die verskaffing van aktiwiteite en sosialisering vir
minderjariges.
Burgerlike Beteken enige plaaslike diensklub of plaaslike burgerlike liga of
organisasies vereniging van 10 of meer persone wat nie vir wins georganiseer is nie,
maar wat uitsluitlik vir opvoedkundige of liefdadigheidsdoeleindes
bedryf word
Gemeenskap dienste Is onbetaalde werk wat deur 'n persoon of groep mense verrig word tot
voordeel en verbetering van hul gemeenskap sonder enige vorm van
vergoeding.
Gemeenskap projekte 'n Projek is 'n kombinasie van gestelde doelwitte wat binne 'n
vasgestelde tydperk bereik moet word.
Sosiale Sosiale denkvaardighede is die vermoë om jou eie en ander in ag te
denkvaardighede neem gedagtes, emosies, oortuigings, bedoelings, kennis, ens.
Konstruktiewe Konstruktiewe denke is basies 'n manier van konstruktief dink oor jou
denkvaardighede wêreld en omgewing wanneer jy kies om te interpreteer en reageer op
hulle op maniere wat jou groei en ontwikkeling sal ondersteun
Kritiese Kritiese denke is die vermoë om helder en rasioneel te dink oor wat om
denkvaardighede te doen of wat om te glo
Die beginsels van Die beginsels van SMART om persoonlike doelwitte te stel die bereiking
SMART van daardie doelwitte
Gaslighting “Gaslighting” is sielkundige of emosionele manipulasie om iemand aan
hul eie oordeel te laat twyfel, om sodoende mag oor hulle te verkry.
Verwysingsmag Die mag waaroor iemand beskik om ander te beïnvloed op grond van
respek en bewondering word verwysingsmag _ genoem
@Juffrou_Ansie
, 3
Veerkragtigheid Veerkragtigheid verwys na ’n persoon se vermoë om na teëspoed te
herste
Ideale hoeveelheid Die ideale hoeveelheid tyd per dag om aan fisieke aktiwiteit te bestee is
tyd per dag 60 minute.
Fartlek-oefeninge Fartlek-oefeninge hou verband met naellope
SELFONTWIKKELING IN DIE SAMELEWING
LGBTQI@GDE Addendum oor: LGBTI inhoud
The abbreviation for Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, Queer and Intersex
Die aard en bron van vooroordeel, diskriminerende en onderdrukkende gedrag.
1. Baie lesbiese, gay, bi-, trans- en interseks (LGBTI) mense rapporteer dat hulle verbasend goed
met sistemiese diskriminasie handel, sommige van hulle ervaar depressie of enige ander
geestesgesondheidstoestand. Ervarings met diskriminasie en stigmatisering kan egter lei tot 'n
groter waarskynlikheid van emosionele nood, depressie en angs.
2. Mense kan dikwels onder druk voel om in te pas by die samelewing se konvensionele idees om
manlik of vroulik te wees. Diegene wat nie by die vorm pas nie, kan aan bespotting, intimidasie
en selfs fisieke mishandeling onderwerp word.
3. Alhoewel daar 'n toenemende aanvaarding van LGBTI-mense in die samelewing en groter
sigbaarheid in die media en openbare lewe is, ervaar baie LGBTI-mense steeds diskriminasie,
teistering en geweld by die werk, skool en in sosiale situasies
Die impak van diskriminasie
1. Diskriminasie hou verband met gesondheidskade, selfs vir diegene wat nie direk daaraan
blootgestel word nie, omdat die teenwoordigheid van diskriminasie, stigma en vooroordeel
'n vyandige sosiale klimaat skep wat individue se hanteringshulpbronne belas en bydra tot
minderheidstres.
2. Minderheidstres - insluitend geïnternaliseerde stigma, lae selfbeeld, verwagtinge van
verwerping en vrees vir diskriminasie - help om die gesondheidsverskille wat in LGBT-
bevolkings gesien word, te verduidelik.
3. Diskriminasie op grond van kruisende identiteite soos geslag, ras of sosio-ekonomiese
status kan die skade van diskriminasie op grond van seksuele oriëntasie of geslagsidentiteit
vererger.
@Juffrou_Ansie
, 4
Wat kan skole doen?
• Skole kan ook help om stigma en diskriminasie
van die LGBTQI-gemeenskap te verminder.
• 'n Positiewe skoolomgewing word geassosieer
met minder depressie, minder
selfmoordgevoelens, laer dwelmgebruik en
minder onverskoonbare afwesigheid van skole
onder LGBQTI-studente.
• Skole kan help om veiliger en meer ondersteunende omgewings te skep deur afknouery en
teistering te voorkom, skoolverband te bevorder en ouerbetrokkenheid te bevorder.
Dit kan gedoen word deur die volgende beleide en praktyke.
• Moedig respek vir alle studente aan en moenie afknouery, teistering of geweld teen enige
studente toelaat nie.
• Identifiseer 'veilige ruimtes', soos beraderskantore, aangewese klaskamers of studente -
organisasies, waar gay en biseksuele jeugdiges ondersteuning van administrateur,
onderwyser of ander skoolpersoneel kan kry.
• Moedig studente-geleide en student-georganiseerde skoolklubs aan wat 'n veilige,
verwelkomende en aanvaardende skoolomgewing bevorder (soos gay-straight alliansies,
wat skoolklubs is wat oop is vir die jeug van alle seksuele oriëntasies).
• Maak seker dat gesondheidsklasse of opvoedkundige materiaal
MIV- en SOS-inligting bevat wat ook relevant is vir gay en biseksuele
jeugdiges, en maak seker dat die inligting inklusiewe woorde of
terme gebruik.
• Moedig skooldistrik- en skoolpersoneel aan om opleidings te skep
en bekend te maak oor hoe om veilige en ondersteunende
skoolomgewings vir alle studente te skep, ongeag seksuele
oriëntasie of geslagsidentiteit, en moedig personeel aan om hierdie
opleidings by te woon.
• Maak dit makliker vir studente om toegang te hê tot
gemeenskapsgebaseerde verskaffers wat ervaring het met die
@Juffrou_Ansie
