Gasvryheidstudies
, Gasvryheid-sektore
[GASVRYHEID → vriendelike + verwelkomende behandeling & vermaak van
gaste > kommersieel = koop + verkoop = wins]
Kommersiële gasvryheidsondernemings
Diens-georiënteerd [ontasbaar]
) Produkte + dienste > skuiling, drank,
) Produkte = fisiese & emosionele voedsel + dienste
behoefte-voorsiening
PERSONEEL = UITSTEKENDE DIENS:
Toerismebedryf [verband]
O 3,2% SA se BBP
→ kundig en vaardig
O 378000 mense wat werk in gasvryheid
→ goeie taak-beplanning + organiseerd
O Interafhanklikheid: afhanklik van mekaar se
→ klante se behoeftes antisepeer
sukses → Toeriste het gasvryheidsdienste
→ stappe volg > behoeftes te bevredig
nodig [verblyf, restaurante, toeriste-
PERSONEEL EIENSKAPPE: aktiwiteite, en vervoer]
O Dienste en Fasiliteite: gasvryheidsbedryf =
→ goeie stamina ( uithouvermoë )
wye verskeidenheid dienste en fasiliteite vir
→ positiewe houding
toeriste [hotelle, gastehuise, restaurante,
→ gewillig om te leer
toerisme-aktiwiteite, en toeriste-attraksies]
→ goeie leierskap, spanwerk & spangees
O Kliëntediens en Ervaring: Gasvryheidsdiens en
kliëntediens speel 'n kritieke rol in die
toerismebedryf = ervaring wat toeriste
TASBARE DIENSTE:
beleef met gasvryheidsdienste beïnvloed hul
) vervoer, chauffers (uber), valet, algehele toerisme-ervaring en -tevredenheid.
wasgoeddienste O Ekonomiese Impak ↑ toerisme = ↑ vraag na
) beeld + inkomste gasvryheidsdienste = ekonomiese groei en
ontwikkeling in 'n gebied bevorder.
6 ONDERWERPE
O studie van die beginsels en praktyke ) Gasvryheidsektore + loopbane →
wat verband hou met gasvryheid en werkgeleenthede + loopbane beskikbaar
toerisme ) Kombuis + restaurantwerksaamhede → uitleg +
O fokus op die bedryf van gasvryheid→ werksprosesse van kombuise & restaurant =
verskaffing van dienste aan dienste + produkte
besoekers en gaste in areas > ) Voeding + spyskaartbeplanning →
akkommodasie, kos en drank, toerisme, voedingswaarde + voedselkombinasies
en kliëntediens ) Kommoditeite → tipes voedsel + gaarmaak
daarvan & voorsit
) Voedsel + drankdiens
) Higiëne, veiligheid & sindelikheid + belangrikheid
daarvan
2 © Noted Summaries [Graad 10 Gasvryheidstudies] www.notedsummaries.co.za
, SEKTORE & DIENSTE
→ PRODUKTE + DIENSTE & OMGEWING
6 sektore :
VOEDSEL & DRANK HUISVESTING / VERBLYF
→ Wins uit verskeidenheid voedsel & → Wins : ruimte verkoop waarin mense kan
drank-produkte > verskillende plekke & “oornag”
liggings → Verkoop ook kos + drank > sekondêre
→ Koop : rou produkte = berei smaaklike bron van inkomste
etes & drank > voorsit in aantreklike
omgewing
VERMAAKLIKHEID FUNKSIE & GELEENTHEID
→ Voedsel + drank = wins → Sakefunksies, troues & konferensies
→ Teaters, klubs, stadiums → Dienste : voedsel, drank + verblyf
→ Bykomende dienste : beplanning,
organisasie + bestuur van geleentheid
→ Internasionale konferensiesentra =
werksgeleentheide
ONTSPANNING DOBBEL
→ Sportklubs → Kasino-hotelle & -oorde
→ Gesondheids- & fiksheidsentrums → Doel : maak verblyf gerieflik >
[spesialis-produkte : dieetkos + drank > kamerdiens, voedsel + drank, valet-
bykomende diens & sekondêre bron van diens, wasgoeddiens & ontspanning
inkomste]
ONDERNEMINGS : 2 KATEGORIEË
kommersieel nie-kommersieel
→ wins-objektief → nie-wins gesentreer > regering / privaat
) Restaurant sektor subsidieer
) Hotelle ) Hospitale se voedseldienste
) Kits-kos ondernemings ) Skoolsnoepies
) Koffiewinkels ) Weermag se kosvoorsiening
) Motelle
QUIIZZZZ!
Wat is die verskil tussen ‘n hotel en ‘n motel?
Hotel: Motel:
→ 'n groot, multi-verdieping gebou met baie kamers, → laer gebou met kamers wat direk toeganklik is
vanaf enkele tot suites met verskillende geriewe. vanaf die buitekant.
→ wye verskeidenheid fasiliteite soos restaurante, → Kamers dikwels basiese geriewe > meer
swembaddens, konferensiesale, spas bekostigbaar as hotelkamers.
→ Diens uitgebreid > 24-uur “room service” luukse → eenvoudiger fasiliteite, soos parkeerplek direk by
spas, en portiersdiens. die kamers, en is nie so volledig toegerus soos
→ geleë in stedelike of toeristiese gebiede, naby hotels nie.
aan besienswaardighede of sakegebiede. → naby hoofroetes of snelweë geleë + gerig op
→ wye verskeidenheid gaste, van toeriste tot sake- gaste wat deur die area reis en 'n gemaklike
reisigers, en kan duursaam of luuks wees. oornagopsie benodig → ontwerp vir
korttermynverblyf, soos 'n enkele oornag
3 © Noted Summaries [Graad 10 Gasvryheidstudies] www.notedsummaries.co.za
, Kliënte : weg van die huis + behoefte aan DIVERSITEIT
gasvryheidsprodukte & -dienste
) Gasvryheidsbedryf = wye verskeidenheid
) Doel van reis onafhanklike besighede > kultuur + kenmerke
) Nasionaliteit, kultuur, tradisies + ) 4 hoofareas :
godsdiens o Selfstandige ondernemings (hotelle, gastehuise,
) Gesondheid + persoonlike voorkeure B-&-B)
[dieet-vereistes & rolstoeltoegang] o Ontspanningsondernemings (kasino, nagklubs
) Prys-bekostigbaarheid + betaal ens.)
bereidwilligheid o Reisplekke (lughawe, vliegtuig, treine)
o Gesubsidieerde gasvryheid (werkplek,
VERSPREIDING hospitale, klinieke)
) gasvryheidsbedryf in Suid-Afrika is versprei
) Doel van onderneming & kliënt
oor die hele land
behoeftes
) Belangrike sentra : stedelike gebiede soos
) Ligging + omgewing
Kaapstad, Johannesburg, Durban, en Pretoria.
) Produkte aangebied
) Toerisme-gerigte areas : Kruger Nasionale
) Dienste aangebied
Park en die Wes-Kaap wynlande = sentra
) Personeel & benodigde vaardighede vir
) THETA-sektorvaardigheidsplan:
bedryf + bestuur
o Akkommodasie-ondernemings
o Voedsel & drank ondernemings KWALITEIT + GEHALTE = Die
Toerismegraderingsraad van Suid-Afrika
[TGCSA]
VOEDSEL + DRANKONDERNEMINGS
RESTAURANTE
) Medium tot hoë prys + vlak van diens
) Gesinsrestaurante → familie + kinders (spesiale etes)
> billike prys & ontspanne atmosfeer
) Fynproewersrestaurante (spesialis) → spesialiseer in
gesofistikeerde eters + duur [kinders onder 12 nie LOOPBAANGELEENTHEDE
welkom nie] & diens is baie professioneel
) Koffiewinkels, kafees, pizza & braai = lae tot medium
) Voedsel + drankbestuurder, opsigter /
pryse en beperkte diensvlakke
ontvangspersoon
) Kitskos-afsetpunte & versnaperingstoonbanke = lae
pryse en minimale diensvlakke ) Restaurantbestuurder
) Professionele sjef, kok, kelner / kroegman
PLAASLIKE VOEDSEL & DRANKONDERNEMINGS
) Eienaar (eie-diens)
) Diens = tipe onderneming & klantebasis
) Funksie + geleentheidsbestuur ) Spysenieringsbestuurder
) Spyseniering van privaat funksies ) Gemeenskaps-gebaseerde
) Maaltyddienste > buffetetes, a la carte, wegneem / voedseldienstebestuurder
aflewering
FRANCHISES
) Lisensie = reg om spesifieke handelsmerk te gebruik
) Voordeel : klante lok a.g.v bekende naam + opleiding &
gesentaliseerde bemarking
) Nadele : hoë kostes, voorskrifte van eienaars +
reputasie gebonde aan handelsmerk
4 © Noted Summaries [Graad 10 Gasvryheidstudies] www.notedsummaries.co.za
