Volledige en uitgebreide samenvatting Inleiding Behandelmethoden (560027-B-6)
117 views 23 purchases
Course
Inleiding Behandelmethoden (560027B6)
Institution
Tilburg University (UVT)
Deze uitgebreide samenvatting bevat alle te kennen stof voor het tentamen Inleiding Behandelmethoden (colleges + artikelen!). Het vak wordt gegeven als minor- of majorvak in de richting klinische psychologie aan Tilburg University. De colleges zijn gegeven door verschillende gastsprekers. De samenv...
HC 0 – Introductie ......................................................................................................................... 4
Verschillende soorten psychotherapie .............................................................................................. 4
Overzicht van de belangrijkste psychotherapieën .............................................................................. 6
HC 1 – Algemene factoren in psychotherapie ................................................................................. 8
Algemene factoren........................................................................................................................... 8
1) De (echte) therapeutische relatie .................................................................................................. 9
Hechting ......................................................................................................................................... 9
2) Verwachtingen van de relatie .......................................................................................................10
Overdracht als bedreiging voor de therapeutische relatie ..................................................................10
Specifieke ingrediënten en samenvatting .........................................................................................11
Artikel Wampold, B. E. (2015) How important are the common factors in psychotherapy? ......................12
Hoofdstuk 2 à De basisprincipes van cognitieve gedragstherapie ....................................................59
Hoofdstuk 3 à CGT-benaderingen van cognitieve verandering .........................................................61
Hoofdstuk 4 à CGT-benaderingen van gedragsverandering .............................................................63
Artikel Driessen & Hollon (2010) Cognitive behavioral therapy for mood disorders: E\icacy, moderators
and mediators ................................................................................................................................64
Artikel Kaczkurkin & Foa (2015) Cognitive-behavioral therapy for anxiety disorders: An update on the
empirical evidence .........................................................................................................................69
HC 5 – COMET à zelfwaardering en autonomie ............................................................................. 73
Drie-fasen behandeling (voor eetstoornissen)...................................................................................73
Transdiagnostische behandeling......................................................................................................74
Competitive Memory Training (COMET) à zelfbeeld ........................................................................74
Autonomie......................................................................................................................................77
Autonomie versterkende therapie ....................................................................................................78
Artikel Korrelboom, de Jong, Huijbrechts & Daansen (2009) Competitive memory training for treating low
self-esteem in patients with eating disorders: A randomized clinical trial ............................................79
HC 6 – Acceptance and Commitment Therapy............................................................................... 82
ACT en cognitieve gedragstherapieën ...............................................................................................82
Het 5-G schema .............................................................................................................................83
CBT-modellen en chronische pijn ....................................................................................................83
Psychologisch flexibiliteitsmodel .....................................................................................................85
Acceptatie en experiëntiële vermijding .............................................................................................85
Waarden en gecommitteerde actie ..................................................................................................87
Cognitieve di\usie ..........................................................................................................................88
E\ectiviteit van ACT ........................................................................................................................88
Filosofie en theoretische wortels .....................................................................................................89
Artikel Harris (2006) Embracing your demons: An overview of acceptance and commitment therapy........89
, Wetenschap à e\ectiviteit van DGT ............................................................................................. 101
Boekhoofdstuk Lungu & Linehan (2017) Dialectical behavior therapy: Overview, characteristics, and
future directions ........................................................................................................................... 101
HC 8 – Eye Movement Desensitization and Reprocessing ............................................................. 108
EMDR ........................................................................................................................................... 108
Indicatie EMDR ............................................................................................................................. 108
Posttraumatische stressstoornis (PTSS) ......................................................................................... 109
E\ectiviteit van EMDR ................................................................................................................... 111
Voor- en nadelen van EMDR ........................................................................................................... 112
Hypotheses over EMDR ................................................................................................................. 112
EMDR protocol ............................................................................................................................. 113
EMDR-training .............................................................................................................................. 116
Artikel van den Hout & Engelhard (2012) How does EMDR work? ..................................................... 116
HC 9 – Schematherapie .............................................................................................................. 122
Vroege maladaptieve schema’s ..................................................................................................... 123
Voortbestaan van schema’s........................................................................................................... 124
Modus (gemoedstoestand) ............................................................................................................ 125
Schema assessment..................................................................................................................... 126
Boekhoofdstuk Young, Klosko & Weisman (2003) Schema therapy: A practitioner’s guide .................. 127
Artikel Bamelis, Evers, Spinhoven & Arntz (2014) Results of a multicenter randomized controlled trial of
the clinical e\ectiveness of schema therapy for personality disorders ............................................. 138
LEGENDA:
- Rood = begrip
- Blauw = auteur of een belangrijk persoon
- Schuingedrukt = voorbeeld
- Dikgedrukt of onderstreept = belangrijk woord (maakt het makkelijk om de tekst in 1x
te begrijpen wanneer je het al geleerd hebt)
- Plaatje = uitleg bij een afbeelding
3
, HC 0 – Introductie
Verschillende soorten psychotherapie
Klassieke psychoanalyse
Freud is de grondlegger van de klassieke psychotherapie. Tijdens deze therapie lig je als cliënt op
een sofa en stelt de therapeut je vragen. Deze vorm van therapie duurt vaak jaren, waarbij cliënten
meerdere keren per week de therapie hebben. Het is dus een lange en intensieve therapie à de
klassieke psychotherapie heeft vier kenmerken:
1. Vrije associatie à cliënten vertellen wat er in hen opkomt en hierop wordt verder
geborduurd. De therapeut hoopt hiermee meer inzicht te krijgen in wat er op het onbewuste
niveau van de cliënt gebeurt
2. Veronderstelling à cliënten zijn zich niet bewust van hun conflicten met het
onderbewustzijn, maar deze conflicten zorgen juist voor de psychische klachten
3. Droomanalyse à hierdoor kan de therapeut inzicht krijgen in het onbewuste van de cliënt
4. Hiërarchische relatie à de therapeut weet meer dan de cliënt, en weet wat beter is
Humanistische, cliënt-gerichte therapie
Humanistische, cliënt-gerichte therapie is ontwikkeld door Rogers. Hierbij wordt de cliënt gezien
als degene die zelf het beste weet wat hem het beste zal helpen, aangezien alleen de cliënt zelf
weet wat hij voelt en ervaart; hij of zij loopt zelf het proces door. Hierdoor is het de taak van de
therapeut om de cliënt te stimuleren door een steunende, empathische en rustige houding aan
te nemen. De therapeut is niet directief, maar geeft door middel van onvoorwaardelijke acceptatie,
een goede relatie en authenticiteit veel terug aan de cliënt à korter van duur
Emotie-gefocuste therapie
Emotie-gefocuste therapie is ontwikkeld door Greenberg en is, zoals de naam al zegt, meer gericht
op de emoties van de cliënt, omdat deze veel informatie geven over wat de cliënt nodig heeft om
het probleem op te lossen. Tegenwoordig gebeuren er namelijk veel dingen die het normale
emotieproces kunnen verstoren. In emotie-gerichte therapie wordt er vanuit een cliënt-gerichte
manier dan ook gekeken naar deze verstoorde emotieprocessen à korter van duur
Moderne psychodynamische aanpakken (psychoanalytisch gericht)
Moderne psychodynamische aanpakken gaan ervanuit dat er onderliggende conflicten zijn in
iemands persoonlijkheid, die bijdragen aan de psychopathologie die de cliënt ervaart. Deze
aanpakken zijn meer gefocust op bepaalde processen, meer tijdsgebonden en beter onderzocht
- Transference-focused therapy
- Mentalization based treatment
à Deze therapieën kunnen alsnog meerdere jaren duren, maar zijn wel meer afgebakend
Cognitieve therapie
Cognitieve therapie is ontwikkeld door Beck. Hij was eerst een psychoanalyticus, maar kwam
erachter dat depressieve cliënten zich wél bewust zijn van hun onderbewustzijn. Daarnaast vond
hij dat mensen met psychopathologie cognitieve denkfouten maken. Tenslotte beweerde hij dat
de gedachten die cliënten over zichzelf hebben, verband houden met de klachten waarmee ze naar
de psycholoog komen:
- Somberheid à depressie
- Angst en zorgen à angststoornis
4
,Gedragstherapie
Gedragstherapie is ontwikkeld door Skinner en is gebaseerd op de leertheorieën = straf zorgt voor
minder gedragsuiting, terwijl beloning juist zorgt voor meer gedragsuiting à gedragstherapie stelt
dat mensen en dieren gedrag laten zien wat bij zou kunnen dragen aan bepaalde psychische
klachten. Eén van hun belangrijkste principes is dat je bepaald gedrag juist moet laten zien, omdat
het op lange termijn helpend is
- Stel je bent vroeger overvallen in de supermarkt. De supermarkt ga je dan associëren met
angst, waardoor het je ontmoedigt om hetzelfde gedrag te laten zien. Hierdoor krijg je een
enorme angst om boodschappen te halen. Maar je moet gedragsmatig leren dat
boodschappen doen in een supermarkt niet altijd gepaard gaat met de gevreesde uitkomst;
overvallen worden. Cliënten moeten inzien dat de situatie minder eng is dan ze dachten
Cognitieve gedragstherapie
In de jaren ’70 en ’80 werden er veel artikelen gepubliceerd waarin de cognitieve en gedragstherapie
vergeleken werden. Uit deze artikelen bleek dan ook dat beide therapieën even e>ectief waren,
waardoor deze twee therapiesoorten laten samengevoegd zijn tot cognitieve gedragstherapie à op
dit moment is cognitieve gedragstherapie één van de populairste therapieën
- Is van korte duur, met een specifieke focus op gedrag en gedachten
- Is gefocust op zelfwaardering, emotieregulatie en meta-cognities
Acceptance and commitment therapy (ACT)
Acceptance and commitment therapy is ontwikkeld door Hayes. Het gaat erom dat je niet moet
vechten tegen de negativiteit en alles wat je wil veranderen, omdat dit juist kan leiden tot extra
stress en negatieve gedachten. In deze therapiesoort is het belangrijk om in het moment te leven,
van alles te genieten wat wél goed gaat en om je te richten op de dingen die je waardevol vindt
- Is ontwikkeld in de jaren ’80, vanuit een oosterse filosofie
- Wordt ingezet bij lichamelijke onverklaarbare klachten of bij mensen die al vaker therapie
hebben gehad
Integratieve therapie
Integratieve therapie is een combinatie van verschillende soorten therapieën à schematherapie =
een combinatie van psychodynamische therapie, emotie-gerichte therapie en cognitieve
gedragstherapie, die toegepast wordt op mensen met een persoonlijkheidsstoornis en mensen met
langdurige klachten
Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)
EMDR is ontwikkeld omdat de grondlegger ervaarde dat wanneer ze vallende blaadjes met haar
ogen volgde tijdens haar wandeling, dit haar rustig maakte en dat de dingen die haar dwarszaten op
deze manier meer naar de achtergrond verdwenen. Naar aanleiding van deze ervaring is er
onderzocht of het maken van oogbewegingen van links naar rechts bijdragen aan het verwerken
van traumatische gebeurtenissen. Achteraf bleek echter dat het heen-en-weer bewegen van de
ogen niet zo relevant is voor de behandeling. Zolang het werkgeheugen belast wordt, heeft de
therapie nut
5
, Overzicht van de belangrijkste psychotherapieën
Type therapie Grondlegger Doel Duur Aanpak van de Technieken
therapeut
Klassieke Freud Inzicht krijgen en Langdurig, Passief, Vrije associatie
psychoanalyse oplossen van meestal interpretatief Droomanalyse
onbewuste meerdere Interpretatie
psychologische jaren
conflicten
Moderne Erikson Focus op het Korter dan Meer direct Directe analyse van
psycho- Sullivan ontwikkelen van klassieke onderzoek naar de de verdediging en
dynamische Hartmann inzicht, maar meer psycho- verdediging van de overdrachtsrelaties
aanpakken Klein nadruk op analyse cliënt à meer van de cliënt
Mahler egofunctioneren, heen en weer
huidige discussie
interpersoonlijke
relaties en
adaptief gedrag
Gedragstherapie Meerdere Direct veranderen Relatief Directieve, actieve Systematische
van kort, probleemoplossing desensibilisatie,
probleemgedrag 10 – 20 geleidelijke
door het gebruik sessies blootstelling,
van modellering en
leertechnieken reinforcement
technieken
Cognitieve Beck Identificeren en Relatief Samenwerken met Identificeren en
therapie corrigeren van kort, de cliënt in het corrigeren van
vervormde of 10 – 20 proces van vervormde
zelfvernietigende sessies onderzoeken van gedachten,
gedachten en gedachten en gedragsmatig
overtuigingen à overtuigingen, en huiswerk (inclusief
aanbrengen van deze uittesten realiteitstesten)
adaptieve
gedrags-
veranderingen
Cognitieve Meerdere Gebruik van Relatief Directe, actieve Combinatie van
gedragstherapie cognitieve en kort, probleemoplossing cognitieve en
gedragstechnieken 10 – 20 gedragstechnieken
om onaangepast sessies
gedrag en
cognities te
veranderen
Humanistische Rogers Zelfacceptatie en Varieert, Niet-directief, de Identificeren en
cliënt-gerichte persoonlijke groei maar cliënt neemt de uitdagen van
therapie korter dan leiding en de irrationele
klassieke therapeut treedt op overtuigingen,
psycho- als een huiswerkopdrachten
analyse empathische voor gedrag
luisteraar
6
,Duur van de therapieën
- Lang = therapieën die een jaar of langer duren à worden vooral gedaan bij mensen met
chronische of ernstige psychopathologie en persoonlijkheidsstoornissen
- Kort = therapieën die enkele weken of maanden duren; acht tot vijftien sessies
Lang Kort
Klassieke psychoanalyse Acceptance and commitment therapy
Transference-focused psychotherapy Cognitieve therapie
Mentalization based treatment Gedragstherapie
Integratieve therapie (schema therapie) Cognitieve gedragstherapie (CGT)
Humanistische cliënt-gerichte therapie Andere CGT vormen
Emotie-gefocuste therapie EMDR
Therapieschool
- Psychoanalytisch of psychodynamisch à klassieke psychoanalyse en moderne
psychodynamische aanpakken (transference-focused psychotherapie en mentalization
based treatment)
- Humanistisch of cliënt gericht à humanistische cliënt-gerichte therapie en emotie-focused
therapie
- Cognitieve gedragstherapie à integratieve therapie (schema therapie), ACT, cognitieve
therapie, gedragstherapie, cognitieve-gedragstherapie en andere CGT vormen
7
, HC 1 – Algemene factoren in psychotherapie
Het Dodo Bird Verdict
The Dodo Bird Verdict is een debat dat begonnen is in 1936 en nog steeds gevoerd wordt. Eerder
onderzoek was voornamelijk gericht op de vraag welke therapie beter is. Hieruit bleek dat alle
methoden ehectief waren, waardoor de hoofdvraag die nu gesteld wordt is of de verschillende
soorten psychotherapieën er wel echt toe doen, en of de verbeteringen of veranderingen in klachten
niet het resultaat zijn van algemene of ‘gemeenschappelijke’ factoren die alle psychotherapieën
bezitten à onderzoek toont aan dat alle psychotherapie-methoden even ehectief zijn. Hierdoor
wordt er meer aandacht besteed aan het bestuderen van de gemeenschappelijke factoren tussen
therapieën i.p.v. te focussen op de verschillen
Algemene factoren
Behandelmethoden kunnen zeker verschillen in hun aanpak (verschillende interventies gebruiken,
houding van de therapeut, woordenschat, veronderstellingen). Maar het algemene idee van elke
therapie is dat er meetbare, maar onwaarneembare mechanismen bijdragen aan de verandering
van mensen. Deze onwaarneembare mechanismen zijn gemeenschappelijke mechanismen die
de meeste mensen bezitten, en waarbij men verwacht dat deze deel uitmaken van onze sociaal-
biologische ‘erfenis’. Om deze reden zijn er in de psychotherapie aan de ene kant patiëntfactoren,
en aan de andere kant therapeutische factoren. Voor hoeveel procent deze gemeenschappelijke
factoren bijdragen aan de ehectiviteit van therapie is onduidelijk, maar we weten wel dat specifieke
behandelmethoden zelden meer dan 50% respons geven op een bepaalde behandeling
(gemeenschappelijke factoren hebben dus een grote invloed op de ehectiviteit van therapieën)
Belang van verschillen
Gemeenschappelijke factoren helpen ons om te begrijpen waarom verschillende therapiesoorten
min of meer even e>ectief zijn, en dat alle methoden waarschijnlijk dus ook blinde vlekken
hebben. Daarnaast hebben gemeenschappelijke factoren nog andere functies:
- Het is goed om als therapeut een voorkeur te hebben voor verschillende therapiemodellen
(net als patiënten)
- Het stimuleert ons om na te denken over universele werkmodellen voor de menselijke
psyche
- Het biedt een universele taal om te communiceren over fenomenen in verschillende
psychotherapiemethoden
De drie common factors
1. De echte of therapeutische relatie
• Definiëren van de relatie
• Managen van emoties en angst
• De rol van gehechtheid
• Overdracht
• Grenzen
2. Verwachtingen en hoe ze te beheren
3. Therapeutische factoren
8
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sannehielkema. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R149,49. You're not tied to anything after your purchase.
