Dit document bevat de hoorcollegeaantekeningen voor het vak Gedrag & Gezondheid. Verder bevat dit document ook alle quizcolleges met vragen en bijbehorende antwoorden, waarvan veel vragen terugkwamen in het tentamen.
Samenvatting Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering - Gezondheidsbevordering (FM1412)
Gezondheidsvoorlichting en Gedragsverandering
All for this textbook (76)
Written for
Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Gezondheid en Leven
Gedrag en Gezondheid
All documents for this subject (11)
Seller
Follow
joyceburger71
Reviews received
Content preview
HC 01 03/06/2019: Introductiecollege
BRUG model > model voor planmatige Gezondheidsvoorlichting en Gedragsverandering
Brug: analyse van gezondheidsprobleem > analyse van gedrag > analyse van
determinanten van gedrag > interventieontwikkeling.
Opdracht voor dit vak:
Wij zijn als werkgroep gekoppeld aan Gemeente Amsterdam.
Kennisclip:
- planmatige aanpak volgens het model van Brug
- doelgroep en is afhankelijk van de maatschappelijk partner
Verslag:
- Volgt de drie stappen uit het model van Brug
- Hoofdstukken uit de literatuur moeten behandeld worden
Kennisclip maken in:
- PowToon > het beste
- Videoscribe
- Prezi
- PowerPoint
Neem de presentatie op met een slidecast: je moet een slide hebben, script en dit moet je
inspreken wanneer je filmpje draait via > Kaltura, VideoPad, Video Editor.
Kaltura kan je via Canvas gebruiken > assignments nieuwe media uploaden. Je kan in
Kaltura aangeven dat je het scherm met daarop de slides en de audio wilt opnemen.
HC 02 03/06/2019: Planmatige gezondheidsvoorlichting
Gezondheidsvoorlichting
Educatie + informatieoverdracht om te stimuleren dat mensen zich gezonder willen
gedragen samen met omgevingsfactoren = gezondheidsbevordering. Doelen van
gezondheidsbevordering wordt verdeeld onder verschillende doelen:
- Primair: voorkomen van ontstaan van ziekten (stimuleren van gezond
eten/beweeggedrag etc.).
- Secundair: vroegtijdig opsporen van ziekte (screening/bevolkingsonderzoek).
Screenen is het onderzoeken van asymptomatische mensen > kans op genezing is
veel groter. Hier moeten wel voorzieningen en behandelmethodes voor bestaan,
asymptomatisch voorstadium, opsporingsmethode is betrouwbaar en de kosten
moeten in verhouding staan. De screenings die er zijn: borst- darm- en
baarmoederhalskanker, echo’s (syndroom van Down, groeiontwikkeling),
bloedonderzoek, combinatietest en neonatale gehoorscreening en hielprik (17
aangeboren afwijkingen). Vroegtijdige opsporing kunnen we op tijd een besluit
, nemen en op tijd behandelen.
- Tertiair: voorkomen van ernst/gevolgen/herhaling van een ziekte
(revalidatieprogramma, therapietrouw).
De chronische aandoeningen kennen meerdere oorzaken en risicofactoren en dat maakt het
lastig om hierin onderscheid te maken. We gebruiken dan een populatie en een
doelgroepbenadering. We maken onderscheid in:
- Zorggerelateerd > mensen die de ziekte hebben. Het behandelen en ondersteunen
van het individu met bestaande gezondheidsproblemen om de ziektelast te
verminderen. Dit lijkt op de tertiaire preventie en is ook gericht op het individu.
- Geïdentificeerd > Gericht op het individu met een verhoogd risico om via interventie
te voorkomen dat een bepaalde ziekte ontstaat of verdere schade ontstaat. Dit lijkt
ook op secundaire preventie.
- Selectief > gaat ook over meerdere mensen met een risico. Specifieke risicogroepen
identificeren en gerichte preventieprogramma”s en lijkt op de secundaire preventie
en is ook gericht op het collectief.
- Universeel > gezonde populatie > gezondheid bevorderen en de kans op het
ontstaan van ziekte of risicofactoren te verminderen. Gericht op het collectief en lijkt
op de primaire preventie.
Chronische aandoeningen zijn vaak gerelateerd aan verschillende gedragingen en de
combinaties die ontstaan zijn verschillend > planmatig aanpakken om zo voor elke
doelgroep de juiste aanpak te realiseren. Dit doen we via het model voor planmatige
gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering. Dit model behandeld stap voor stap:
analyse van het gezondheidsprobleem > analyse van gedrag > analyse van determinanten >
interventieontwikkeling > interventie-implementatie en -disseminatie en als laatste evaluatie
(werkt de interventie zoals het bedoeld was?). Zonder deze analyse kan je geen goede
interventie ontwikkelen die goed past bij een persoon en kunnen er heel veel fouten
gemaakt worden.
VB: longkanker (probleem) > roken (gedrag) > sociaal-demografische factoren, persoonlijke
factoren en omgevingsfactoren (determinanten) > Prijsverhoging, voorlichting en verbod
(interventieontwikkeling). Vaak blijkt de interventie niet goed terecht te komen > alleen de
mensen die niet roken of alleen hoogopgeleiden. De mensen wil je het liefst in alle vrijheid
laten kiezen om te stoppen met roken.
Ethiek is het systematisch nadenken over normen en waarden met betrekking tot menselijk
handelen. De neveneffecten van gezondheidsvoorlichting zijn: schuld en angst, vergroten
gezondheidsverschillen en stigmatisering. Als mensen niet de middelen hebben om hun
gedrag te veranderen, kan dit voelen als een soort pesten en leidt dit tot schuld en angst.
Dus niet alleen voorlichten, maar ook handvatten bieden. Interventies zijn effectiever bij
vrouwen en hoogopgeleiden en minder bij etnische minderheden > vergroten van de
gezondheidsverschillen. Middels de voorlichting moet je voorkomen dat je mensen gaat
stereotyperen > mensen kunnen gaan handelen naar deze stigmatisering (self-fulfilling
profecy), dat is het gevaar. Kinderen met overgewicht zijn stigmatiserend dmv. kinderen die
lui op de bank zitten en chips eten > fat shaming en respecteer je doelgroep. Bij ethiek is er
de balans tussen autonomie en paternalisme. Bij voorlichting willen we voornamelijk
autonomie stimuleren om zo een beter gedrag te gaan uitvoeren. Bij paternalisme beperk je
deze vrijheid en is toegestaan bij: bescherming van het individu (verslaving) en wanneer
, jouw gedrag schadelijk is voor anderen (alcoholgebruik en autorijden). Deze balans vinden
we ook terug binnen de mazelen discussie (wel/niet vaccineren). De overheid heeft eerst
geprobeerd voorlichting/gepromoot om wel te vaccineren, echter is er nog steeds een grote
hoogopgeleide groep afkomstig uit de Randstad. Vervolgens weigert een kinderopvang
kinderen die niet gevaccineerd zijn, moet het verplicht worden en kan dat?
Analyse van gezondheidsproblemen
Volgens de WHO was de definitie van gezondheid: een toestand van volledig fysiek,
geestelijk en sociaal welbevinden en niet louter het ontbreken van ziekte of gebrek. Volgens
Hubert et al is gezondheid: de vaardigheid om zich aan te passen en om te gaan met
sociale, fysieke en emotionele uitdagingen en veranderingen. Veerkracht gaat over hoe snel
je daarvan kunt herstellen en of je op de juiste manier hiermee omgaat. Deze eerste definitie
is een statisch criterium en is daarom onbereikbaar. We zijn dus nog opzoek naar een
subjectieve maat van gezondheid.
Illness (subjectief), disease (objectief) en sickness (sociaal) > het Engelse woordgebruik
geeft de definitie al weg:
- Illness: subjectief, vanuit het individu gezien, ervaren van gezondheid (gevoel van
ziekte).
- Disease: Objectief en wordt bepaald door een deskundige en wordt gemeten op
organisch niveau (je voelt het nog niet).
- Sickness: Sociaal en wordt bepaald door sociale omgeving/maatschappij en wordt
bepaald door wat in de maatschappij is geaccepteerd en erkend is (niet meer kan
deelnemen aan sociale activiteiten en op je werk verzuimen).
Ook als je asymptomatisch ziek bent, ben je volgens deze begrippen wel ziek
(screeningsprogramma's richten zich hierop). Zodra je aan één van deze begrippen voldoet,
zou je iemand als ziek kunnen kwalificeren.
Casus: bevolking Polynesië > tweewekelijks bezoek van een vliegtuigje van Artsen Zonder
Grenzen (waar gaan we aan werken). Je wilt de volksgezondheid indicatoren in kaart
brengen. Je kan de indicatoren op verschillende manieren indelen: ziekte en aandoeningen
(prevalentie > puntprevalentie op het moment en jaarprevalentie in een tijdsperiode en
incidentie. Ziektes met een hoge prevalentie hoeven niet persé een hoge incidentie te
hebben.), sterfte en doodsoorzaken (levensverwachting, sterftecijfer (primaire
doodsoorzaak: eerste oorzaak in de reeks van gebeurtenissen die tot de dood hebben
geleid) en verloren levensjaren ofwel burden of disease), functioneren en kwaliteit van leven
en samengestelde volksgezondheidsmaten (andere categorisatie dan in het boek, maar gaat
over dezelfde maten).
HC 03 04/06/2019: Geschiedenis van preventie
3 gezondheidsrevoluties
De preventie is begonnen op zee > scheurbuik bij bemanningsleden. Britse marine arts vond
de oplossing en voorkwam dat scheurbuik zou ontstaan > vitamine c in citrusvruchten en
deze meegeven.
1. 19e eeuw: hygiëne
De eerste gezondheidsrevolutie begon in Engeland > sedentery movement.
Toenemende industrialisatie > mensen trekken naar de steden vanwege werk. Er
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joyceburger71. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R58,88. You're not tied to anything after your purchase.
