Summary
Samenvatting: WO: aardrijkskunde semester 1
- Course
- Institution
Samenvatting van wereldoriëntatie 1e bachelor lager onderwijs. Semester 1 over de aarde.
[Show more]
Seller
Follow
evelienjans1
Content preview
SESSIE 3: AARDE IN DE RUIMTEHET HEELAL
Oerknal/ big bang
13,8 miljard jaar geleden ontstond het heelal uit een enorm heet puntje, met een bijna oneindig grote dichtheid (= een
singulariteit). Dat puntje is ontploft, en legde zo de basis voor alles wat we rondom ons zien. Dat puntje bevatte oneindig veel
energie, waaruit later de elementaire deeltjes ontstonden.
-> 13,8 miljoen jaar geleden -> tijd en ruimte toen ontstaan
STERRENSTELSELS
= verschillende sterren die zich door zwaartekracht gaan groeperen
Een ster = bolvormig hemellichaam dat bestaat uit dichte opeenstapelingen van
waterstofatomen en heliumatomen. (bv. De zon)
Het melkwegstelsel = het sterrenstelsel waarvan wij met onze aarde, de andere planeten, de
zon en vele andere sterren deel uitmaken.
ONS ZONNESTELSEL
= ook planetenstelsel genoemd, waarbij de 8 planeten door de zwaartekracht gebonden om de zon heen cirkelen
Planetenstelsel = een verzameling van hemellichamen die om een centrale ster draaien
Een planeet = Een planeet is een hemellichaam dat zich om een ster beweegt, het kan zelf geen licht geven. (in het zonnestelsel
bewegen zich 8 planeten om de Zon)
Een komeet = een hemellichaam dat bestaat uit gas, ijs en veel stof en dat niet al te groot is. Ze bewegen in ellipsvormige banen
om een ster (vb. onze zon).
Meteoroïden = brokstukken afkomstig van kometen of planetoïden, die geen vaste baan om de zon hebben en doelloos
rondzweven.
Het Zonnestelsel
(Pluto was ooit een planeet, maar is nu
een dwergplaneet. Omdat een planeet
de enige moet zijn in zijn baan om de
zon, niemand anders heeft dezelfde
baan. Dit was niet meer zo.)
- Mercurius: dichtst bij de zon, -70°C tot
300°C
- Venus: helderste object ’s nachts
- Mars: rode planeet, zichtbaar als ‘rode ster’
In het helaal: miljarden sterrenstelsels. Ons sterrenstelsel - Jupiter: grootste planeet in ons zonnestelsel
(1321x aarde)
(aarde, andere planeten,..) = Ons zonnestelsel: ligt in sterrenstelsel - Saturnus: ringenstelsel errond
- Uranus: bevat veel ijs, extreme seizoenen
-> zon speelt cruciale rol en 8 andere planeten er omheen cirkelen - Neptunus: ook veel ijs en water, bevat 14
manen
1
,DE AARDE, ZON EN MAAN
Wereldbeelden:
Wereldbeelden:
Geocentrisch model Heliocentrisch model
= aarde vormt het middelpunt vh heelal = zon vormt het middelpunt vh heelal
à juiste kijk = heliocentrisme: de zon is het centrum van ons zonnestelsel
DE AARDE
- Draait rond zijn eigen as
- Tegenwijzerszin
- Ongeveeer 24u
Bewegingen van de aarde & gevolgen ervan
• Aardrotatie: aarde draait rond zijn eigen as in tegenwijzerzin
à de zon komt op in het oosten & gaat onder in het westen
® Noordelijk halfrond: zon haalt hoogste punt in het zuiden
® Zuidelijk halfrond: zon haalt hoogste punt in het noorden
à het voorkomen van dag en nacht
® Een dag duurt 24u (1 etmaal). Omdat de aarde rond draait kan maar telkens de helft verlicht worden door de zon.
Daardoor komt er telkens op anderen plekken licht.
Demonstratie:
Doe een zaklamp aan, deze stelt de zon voor. Neem een schaalmodel van de aarde of een bolvormig
voorwerp, dit stelt de aarde voor. Neem 4 post-its waarop je noord, zuid, oost en west schrijft, en plak ze op
de juiste plaats op de aarde. Je kan ook een plakkertje kleven op het land waar wij wonen. Houd de aarde in de
zonnestralen van de lamp en draai de aarde in tegenwijzerzin.
Vragen:
Is het altijd licht en donker op dezelfde plaats in de wereld? Als je naar 1 plaats in de wereld kijkt, dan wordt
het licht en weer donker.
Als je nu overgaat van dag naar nacht, in welke windrichting zie je de zonnestralen het eerst? In welke
windrichting het laatst?
2
, à het voorkomen van tijdsverschillen op aarde
® Op welke momenten het licht en donker is op een plaats in de wereld, is altijd verschillend door de aardrotatie. De mens
heeft de tijd zo bepaald, dat het overeenstemt met het leefritme van de mens (licht = wakker, donker = slapen)
® Omdat de aarde in 24 uur om haar as draait, zijn de meridianen het uitgangspunt voor het instellen van tijdzones. Zo
wordt de aarde in 24 gelijke zones verdeeld. Elke tijdzone bevat zo’n 15°C, met 1 uur tijdsverschil tussen de tijdzones. Dit
systeem noemt UTC (Universal Time Coordinated).
Al zien de tijdzones er in de praktijk een stuk chaotischer uit.
® O.b.v. geografische ligging van België behoren we tot de tijdzone die men in Greenwich hanteert (UTC 0).
MAAR om historische redenen gebruiken wij echter UTC +1, wat men ook Midden-Europese tijd noemt.
Zomertijd & wintertijd
Ø De laatste zaterdagnacht van maart stappen we over op zomertijd. We draaien de klok dan een uurtje verder.
à ’s avonds een uur langer licht & ’s ochtends een uur langer donker
à zomertijd = UTC +2
Ø De laatste zaterdagnacht van oktober stappen we over op wintertijd. We draaien de klok dan een uur terug.
à ’s avonds een uur vroeger donker & ’s ochtends een uur sneller licht
à wintertijd = UTC +1
Daylight Saving Time in de wereld
- Overgang niet wereldwijd op dezelfde dag
- noordelijk halfrond ßà zuidelijk halfrond
- niet in gebieden aan de evenaar
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evelienjans1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R213,41. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
57114 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy summaries for 14 years now