Graad 9 Natuurwetenskappe (NW) Opsommings Kwartaal 3: Die opsommings is saamgestel deur die Via Afrika handboek se werk op te som. Opsommings is in Afrikaans met aanvullende en skriftelike notas wat deur die opsteller saam gestel is.
Afdeling 3 - Energie en verandering
Onderwerp 1: ...
, Gewig en massa Tipes kragte
• Kragte is stoot of trekke wat in pare optree.
• Kragte gemeet in newton (N).
• Kontakkragte is tussen voorwerpe wat aan
• Gewig verteenwoordig die aarde se gravitasiekrag op 'n voorwerp.
mekaar raak.
• Massa meet die hoeveelheid materie in 'n voorwerp.
• Wringkragte behels aksies soos om 'n deksel te
• Gewig verander effens as gevolg van die Aarde se nie-perfekte
sfeer.
O1: Kragte (A) wring of af te haal.
• Veldkragte is nie-kontakkragte op 'n afstand.
• Kragte kan die vorm van 'n voorwerp verander,
Magnetiese sommige is tydelik en ander permanent.
krag - Beskik oor twee 'noord-soekende pole' (N-pool) en • Hulle kan die spoed van 'n voorwerp verander,
• Staafmagneet
beweging voorkom of dit vertraag.
'suid-soekende pole' (S-pool).
• Wrywing tussen voorwerpe kan beweging
• Vroeë reisigers het magnetiese rots as rigtingwysers gebruik.
voorkom of 'n bewegende voorwerp vertraag,
Sample
• Kragte tussen magnete kan trek of druk wees.
wat hitte veroorsaak.
• Teenoorgestelde magnetiese pole trek mekaar aan maar stoot mekaar
• Kragte van spanning en kompressie is in
af.
uitgerekte of saamgeperste voorwerpe.
• Magnetiese velde:
o Magnetiese velde is ruimtes waar 'n magnetiese materiaal krag
ervaar.
Summaries after sample
o Magnetiese velde word voorgestel deur lyne op die magneet se rand.
o Nie-metale is nie-magnetisme.
o Yster, nikkel en kobalt is magneties.
o Die meeste magnetiese items is yster en bedek met 'n ander metaal.
o Suid-Afrikaanse munte is magneties.
Gravitasiekrag
• Gravitasiekrag trek materie saam.
• Groter gravitasiekrag bestaan tussen
o Staafmagnete onderskei tussen magnetiese en gemagnetiseerde voorwerpe met groter massa.
voorwerpe. • Gelyke en teenoorgestelde kragte bestaan
o Magnetiese kragte kan deur nie-magneties gelaaide voorwerpe gaan. tussen enige twee voorwerpe.
o Yster, nikkel en kobalt kan magnetiese kragte blokkeer of skerm. • Kragte bestaan tussen Son en planete, Aarde
o Sensitiewe instrumente soos horlosies en elektriese meters word van en Maan, en Aarde en oppervlakvoorwerpe.
magnetiese velde afgeskerm. • Die aarde se gravitasiekrag op die bal is
• Aarde se magneetveld: afwaarts.
o Veroorsaak deur 'n magnetiese effek binne die Aarde. • Gravitasiekrag van aantrekking bestaan tussen
o Kompasrigtings is magneties noord en suid. Aarde en vallende voorwerp.
o Dien as 'n veiligheidsskild wat gelaaide deeltjies weglei. • Aarde se krag op die voorwerp is dieselfde as
o Trekvoëls, bye, seeskilpaaie en visse voel veranderinge in die Aarde se Aarde se krag.
magnetiese veld. • Die voorwerp beweeg na die aarde en val
vinniger.
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SummariesSA. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R120,00. You're not tied to anything after your purchase.
