Summary
Samenvatting Pré-analytische fase
- Course
- Institution
Samenvatting pré-analytische fase, zowel cursus als slides werden gebruikt.
[Show more]
Seller
Followjuliecarteus
Reviews received
Content preview
Klinische Chemie: Pré-analytische fase:1. Inleiding:
ISO NORM 15189:
Ontwikkeld door ‘International Organisation for Standardisation’s Technical Committee 212. Het is
een internationale norm voor medische laboratoria kwaliteitsbeheersysteem.
Eisen gesteld aan verschillende stappen van weg die klinisch staal doorloopt: vanaf aanvraag
tot ondersteuning van interpretatie.
BELAC:
Belgische accreditatie instelling externe instelling Controles via audits
Accreditatie = niet verplicht, versterkt hun positie wel bij concurrentie.
RIZIV:
Erkenning door RIZIV enkel als het labo beschikt over een goed uitgebouwd kwaliteitssysteem +
voldoen aan erkenningsvereisten (KB 3 dec 1999).
Erkenning zorgt voor gedeeltelijke terugbetaling van analyses aan klant.
Pré-analytische fase:
Pré-analytische fase:
- Beslissing keuze testen
- Aanvraag testen (aanvraagformulier)
- Staalafname
- Transport + opslag
- Staalvoorbehandeling
Analytische fase:
- Analyse
- Verificatie van analyzers
Post-analytische fase:
- Interpretatie resultaten
- Validatie resultaten
- Rapportage
- Interpretatie
- Diagnose + behandeling
Meeste fouten komen voor in de pré-analytische fase:
Administratieve fouten
Fouten bij afname:
Slechte bloedafnametechniek
Onvoldoende materiaal
Verkeerde afnametube
Stolsels
Belangrijkste gevolg = hemolyse
Staalbewaring
Nummering
2. Testkeuze:
Aandachtspunten:
Welk probleem moet onderzocht worden? Welke diagnostische test komt het best in aanmerking?
1
,ROC-curves:
Diagnostische performantie: geeft een onderscheid weer tussen ‘gezonde’
patiënt en ‘zieke’ patiënt.
De diagnostische perfromantie wordt geëvalueerd adhv ROC curve analyse.
ROC = Receiver Operating Characteristic
ROC-curve: gevoeligheid (y-as) tov fractie fout positieven (x-as) voor
verschillende cut off waarden.
Cut off waarde: het testresultaat dat de grens aangeeft.
Er wordt gekeken hoeveel % van de zieken (adhv cut off waarde) werkelijk ziek is
(echt positieven).
Er wordt ook gekeken hoeveel % van de zieken (adhv cut off waarde) eigenlijk
gezond zijn (vals positieven)
Hoe dichter de curve ligt bij de linkse bovenhoek, hoe beter de
accuraatheid van de test.
3. Testaanvraag:
Aanvraagformulier:
Gedrukte aanvraagformulieren met hierop meest courante testen. Test code: vereiste type
recipiënt.
Patiëntgegevens
Gegevens arts
Tijdstip (bloed)afname
Bijkomende info medicatiegebruik,…
Herkomst (anatomische plaats) bacteriologische afname / biopsie
Verloop aanvraag:
Formulier wordt ingevuld door arts; elke afdeling heeft een andere aanvraagformulier.
Spoed-aanvraag voorrang bijkomend is er nog telefonisch contact door arts.
De stalen worden samen met het formulier getransporteerd via koerier of buizenpost.
Alternatief: electronisch formulier via:
- HIS: huisartsen-informatiesysteem
- LIS: laboratorium-informatiesysteem
- ZIS: ziekenhuis-informatiesysteem
LIS:
Computersysteem die alle acties binnen het lab registreert:
Geeft patiëntenmateriaal en formulier dezelfde barcode. Het deelt unieke staalnummers uit aan
de stalen van dezelfde patiënt
Automaten weten via het staalnummer welke testen moeten gedaan worden
Het ontvangt resultaten
Het stuurt resultaten door
Vaak wordt GLIMS (Global Laboratory Information Management System) gebruikt.
4. Bloedstalen:
Klinische stalen: bloed (90%), urine (7%), cerebrospinaal vocht (2%),…
Bloed:
- Capillair bloed: afname uit haarvaten
- Arterieel bloed: afname uit slagader (enkel door arts)
2
, - Venus bloed: meest gebruikt, afname uit ader/vene
Soorten bloedstalen:
Volbloed:
Water (55%) + RBC (44%) + WBC + bloedplaatjes + stollingsfactoren + opgeloste stof.
Buis zonder anticoagulans: volbloed stolt
Buis met anticoagulans: volbloed blijft vloeibaar
Analyses op volbloed:
- Hematologie: bloedformule (K2EDTA: paars), bloedbezinkingssnelheid
- Klinische: bloedgassen (heparine), pH
Serum:
Gele vloeistof verkregen na stolling (30 min) van volbloed stollingsfactoren zijn opgebruikt. Bij de
stollingscascade is er Ca2+ nodig en wordt fibrinogeen omgezet tot fibrine. Er kan een
stollingsactivator aanwezig zijn voor het stollingsproces te verkorten. Na stolling: centrifuge er is
vaak een polymeergel aanwezig tussen het serum en de bloedelementen.
Serumbuizen: rood of geel
Plasma:
Verkregen na centrifugatie van volbloed uit een buis met anticoagulans (antistolling). Deze vloeistof
bevat wel stollingsfactoren aangezien er geen stolling is gebeurd. Er ontstaat een buffy coat:
bloedplaatjes en WBC. Na afname omzwenken zodat het bloed goed in contact komt met het
anticoagulans.
Gebruik:
- Bepaling kalium (heparine: groen)
- Bepaling glucose (NaF: grijs)
- Coagulatietesten
Antistolling:
Stollingscascade: bij de stolling speelt calcium een belangrijke rol.
Anticoagulantia:
EDTA: paars
Ethyleen diamine tetra acetaat: K2EDTA of K3EDTA
Werking: EDTA cheleert (vangt) Ca2+, blokkeert stollingscascade
Toepassing: tellen van bloedcellen
Citraat: blauw
Natriumcitraat Na+COO-
Werking: bindt Ca2+
Toepassing: stollingsonderzoek
Natriumfloride en kaliumoxalaat: grijs
Werking: binden Ca2+
Fluoride remt allerlei enzymatische reacties (enolase: glycolyse)
Glycolyse stoppen: vermijden dat dit proces verder doorgaat en dat het glucose-gehalte niet zakt. (vals
laag)
Glycolse stoppen: vermijden dat het lactaat-gehalte niet stijgt. (vals hoog)
Toepassing: glucose-gehalte, lactaat-gehalte
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliecarteus. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R58,83. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75632 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy summaries for 14 years now