Hierdie opsomming sluit in:
- Elektriese stelsels en beheer: Ondersoekvaardighede
- Elektriese stelsels en beheer: Resistor kleurkodes
- Elektroniese stelsels en beheer : Skakelaars, diodes en LED's
- Sleutelwoorde
Elektriese stelsels en beheer
Elektrisisteit is die hoeksteen van bykans alle ontdekkings en nuwighede in tegnologie.
Elektrisisteit is die energie wat voortgebring word deur die beweging van elektrone deur ‘n stroombaan.
Simbole van komponente
Selle in serie en parallel
Die stroom in ‘n stroombaan waarin die selle in serie geskakel is, is dieselfde by alle punte in die
stroombaan.
Die spanning in die stroombaan sal toeneem met die byvoeging van elke sel.
Wanneer drie selle parallel geskakel word, is die spanning oor die battery 1,5 V en sal die battery
dieselfde stroom as een sel lewer.
Lampe in serie en in parallel
In ‘n serie stroombaan vloei ‘n gelyke hoeveelheid stroom deur al die komponente.
Daarom sal twee of meer eenderse gloeilampe wat in serie geskakel word, ewe helder brand.
Wanneer dieselfde aantal eenderse gloeilampe parallel geskakel word, sal hulle flouer brand as wanneer
hulle in serie geskakel is vanaf dieselfde stroombron.
Skakelaars in serie (EN logika) en parallel (OF logika)
Skakelaars in ‘n stroombaan kan so geskik word dat dit ‘n ‘EN’- of ‘n ‘OF’ – uitsetkonfrigurasie het.
Die ‘EN’-konfrigurasie van skakelaars beteken dat die skakelaars in serie met mekaar geskakel is.
Die ‘OF”-konfrigurasie van skakelaars beteken dat hulle in parallel met mekaar geskakel is.
Stroom in die stroombaan – konvensionele stroom vloei van positief na negatief.
Elektriese stroom is ‘n gerigte vloei van elektrone deur ‘n stroombaan.
Elektrone is negatief gelaaide partikels.
In ‘n konvensionele stroombaan vloei stroom van positief na negatief.
Elektriese energie is die energie wat deur bewegende elektrone gedra word.
Daar is twee soorte elektriese stroom: gelykstroom (GS) en wisselstroom (WS).
In gelykstroom beweeg elektrone slegs in een rigting, terwyl hulle rigting in wisselstroom gedurig
verander.
, Eenvoudige stroombane
Een sel, skakelaar en twee lampe in serie
‘n Elektriese kragbron word benodig om stroom en spanning in ‘n stroombaan te verskaf.
Wanneer al die komponente so geskakel is dat elektriese stroom langs een roete vloei, word dit ‘n serie-
stroombaan genoem.
Twee selle in serie, ‘n skakelaar en twee lampe in serie
Die las in ‘n stroombaan bepaal die sterkte van die uitset.
Kwantitatiewe behandeling van Ohm se wet
Die wet is na die Duitse fisikus, Georg Ohm se wet, vernoem.
Die wet lui dat die elektriese potensiaalverskil (V) tussen twee punte in ‘n stroombaan gelyk is aan die
produk van die stroom (I) tussen die twee punte en die totale weerstand (R) van al die elektriese
komponente in die stroombaan.
Die verwantskap word wiskundig soos volg uitgedruk:
V=IxR
Daar vloei geen stroom deur ‘n stuk koperdraad op sy eie nie omdat daar geen potensiaalverskil tussen
sy ente is nie.
Wanneer ‘n mens die stuk draad egter aan ‘n battery koppel en die stroombaan voltooi, veroorsaak die
potensiaalverskil tussen sy ente dat die stroom vloei.
Hierdie vloei van stroom word veroorsaak deur gelaaide partikels wat ‘n krag op mekaar uitoefen wat
die beweging van lading tot gevolg het.
‘n Toename in spanning sal ‘n proporsionele toename in die stroom veroorsaak.
Die aanname in Ohm se wet is dat die spanning / stroom-verhouding en weerstand konstant bly.
Nie alle geleiers gehoorsaam egter Ohm se wet nie, omdat die spanning en stroom in hulle nie in
dieselfde verhouding toeneem of afneem nie.
Voorbeelde van Ohmiese geleiers:
• Yster
• Sink
• Nikkel
• Koper
• Silwer
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LeerNou. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R129,00. You're not tied to anything after your purchase.
