Thema 4, VWO 6: Bescherming
P. 1 De huid en bescherming
De huid beschermt het lichaam tegen invloeden van buiten en gaat ook waterverlies door
verdamping tegen.
De huid en het onderhuidse bindweefsel
Huid bestaat uit twee lagen:
Opperhuid
o Hoornlaag
Dode, verhoornde epitheelcellen
(dekweefselcellen)
Beschermt tegen beschadiging,
uitdroging en infecties
o Kiemlaag
Levende epitheelcellen
Onderste laag deelt
voortdurend, de bovenliggende
lagen cellen schuiven op naar
buiten, verhoornen en sterven af
Bevatten pigmentvormende cellen: de melanocyten, deze vormen het
donkere pigment melanine en geven dit via hun uitlopers aan de nabij
gelegen opperhuidcellen af. Deze vorming van melanine wordt gestimuleerd
door blootstelling van de huid aan zonlicht, melanine beschermt de delende
cellen in de kiemlaag tegen de schadelijke invloed van ultraviolette straling
Geen bloedvaten in opperhuid, cellen krijgen zuurstof via weefselvloeistof
van lederhuid
Door de opperhuid heen steken haren, haren groeien vanuit haarzakjes. In
haarzakjes bevinden zich talgklieren die talg afscheiden. Talg is een vettige
stof die het haar en de hoornlaag soepel houdt.
Lederhuid
o Bestaat grotendeels uit bindweefselcellen. In de lederhuid liggen:
Zintuigcellen
Uitlopers van zenuwcellen
Haarspiertjes
Bloedvaten
Zweetklieren
Onderhuidse bindweefsel
o Onder de huid light het onderhuidse bindweefsel, in het onderhuidse bindweefsel
ligt vet opgeslagen in vetcellen. Vet heeft een warmte-isolerende werking
Temperatuurregulatie
Huid speelt belangrijke rol bij de regeling van lichaamstemperatuur.
Het lichaam geeft via de huid warmte af aan de omgeving, deze warmteafgifte is groter naarmate het
verschil tussen de temperatuur van de huid en de omgevingstemperatuur groter is.
De temp. Van de huid kan worden geregeld door:
de bloedvaten in de huid te verwijden
productie van zweet, zweet bestaat voornamelijk uit water en zouten, door verdamping van
het water uit zweet wordt warmte aan het lichaam onttrokken
, Evolutie – huidskleur
Tijdens evolutie is bij de mensen een groot deel van de beharing verdwenen. Hierbij veranderde de
huidskleur van blank naar zwart. Net als een vacht, beschermt een zwarte huidskleur tegen uv-
straling. Een teveel aan uv-straling kan leiden tot huidkanker en beschadigt foliumzuur (vit. B11)
In een blanke huid wordt veel sneller vitamine D gemaakt dan in een donkere huid. Een tekort aan
vitamine D veroorzaakt rachitis die o.a. leidt tot afwijkingen aan het beenderstelsel en het immuun
stelsel
P. 2 Afweer
Pathogeen = ziekteverwekkend
Het bindringen van ziekteverwekkers in je lichaam noem je een infectie
ontstaat bij bacteriën, schimmels en dieren vooral door giftige stoffen die ze afgeven.
Schimmels infecteren meestal de huid of de luchtwegen, terwijl bacteriën, virussen en
eencellige dieren vaak het lichaam binnendringen.
Stoffen en cellen die niet in je lichaam thuishoren worden lichaamsvreemd genoemd
Virus:
Bestaat uit een molecuul DNA en RNA met daaromheen een eiwitmantel
Is veel kleiner dan een bacterie
Kunnen zich niet zelfstandig voortplanten
o Gebruiken hiervoor specifieke gastheercellen, na aanvechting aan receptoren op de
gastheercel vindt er een proces plaats waarbij hun DNA of RNA terechtkomt in het
cytoplasma, in de gastheercel vindt dan vermenigvuldiging van het virus plaats
Virusinfectie = virale infectie
Virussen kunnen hun gastheer op verschillende manieren ziek maken
o Door cellen te doden
o Door beschadiging door afgifte van eiwit verterende enzymen
o Door geïnfecteerde cellen toxinen te laten produceren, waardoor de cel beschadigd
raakt of sterft
De eerste verdedigingslinie
Huid + slijmvliezen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eslin-pleunis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.